Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej
Turcji
, około 40 kilometrów na południowy wschód od
Şanlıurfa
.
Dzieje miasta
Miasto pierwszy raz wzmiankowane jest w tekstach z
Mari
z XVIII w. p.n.e., choć istniało już wcześniej[1]. W czasach świetności Harran kontrolował skrzyżowanie dróg z
Damaszku
,
Niniwy
i
Karkemisz
(niedaleko dzisiejszego
Dżerablus
). Strategiczne położenie miasta od samego początku decydowało o jego znaczeniu. Ok. 1400 p.n.e. miasto wchodziło w skład państwa
Mitanni
[1]. Po zawarciu traktatu między
Suppiluliumasem I
a SzaSzattiwazem Harran został spalony przez
Hetytów
idących na podbój Mitanni. Harran pojawia się jako Harranu (
akad.
Droga[1]) w
asyryjskich
inskrypcjach za króla
Tiglatpilesara I
około
XI wieku p.n.e.
Harran był znaczącym ośrodkiem handlowym, prowadził wymianę z
Tyrem
, o czym pisze
Pliniusz Starszy
w swojej Historii naturalnej, XII 40.
Po
upadku Niniwy
miasto pełniło funkcję ostatniego punktu oporu dla króla
Asyrii
Aszuruballita II
. Po dwuletnich
walkach Harran
został zdobyty.
Haran był głównym miastem boga
Sina
, któremu oddawali hołd
Aszurbanipal
i
Nabonid
.
Herodian
(iv. 13, 7) wspomina, że w jego czasach w mieście znajdowała się świątynia księżyca, który był symbolem Sina. Świątynia E-hulhul (Dom radości) została zburzona ok.
382
na rozkaz cesarza
Teodozjusza I Wielkiego
[2].
Okolice Harranu były widownią straszliwej klęski
rzymskich legionów
pod wodzą
Krassusa
, poniesionej w bitwie z
Partami
w roku
53 p.n.e.
(
bitwa pod Carrhae
). W roku
217
zamordowano tutaj
Karakallę
, a 80 lat później (w roku
296
) wojska
Galeriusza
zostały pobite przez
Sasanidów
.
W Haranie znalazła schronienie grupa filozofów z rozwiązanej w roku
529
Akademii Platońskiej
. Rozwijane przez nich nauki dały początek sekcie haranitów, były swego rodzaju pomostem między starożytną Grecją a światem islamu.
W roku
1104
pod Harranem doszło do
bitwy
pomiędzy siłami nowo powstałych państw
krzyżowców
,
księstwa Antiochii
i
hrabstwa Edessy
, a
Turkami seldżuckimi
. Przegrana krzyżowców nadwątliła ich opinię jako niezwyciężonych.
Miasto utrzymywało swoje znaczenie aż do czasów zmierzchu kultury islamskiej; pod koniec
XIX wieku
na jego miejscu były już tylko ruiny.
Harran w źródłach biblijnych
Nazwa Charan pojawia się również w
Biblii
jako miasto w północnej
Mezopotamii
, w którym czasowo mieszkał
Abraham
i gdzie umarł jego ojciec,
Terach
, kiedy zatrzymali się po przybyciu z
Ur
[3][4]. Najprawdopodobniej nazwa ta obejmowała całą okolicę, gdyż Charan wymieniono wśród narodów pokonanych przez królów
Asyrii
[5]. Później Abraham posłał najstarszego sługę do swoich krewnych w tej okolicy, aby znalazł żonę dla jego syna
Izaaka
[6].
Jakub
, wnuk Abrahama, udał się do Charanu, aby uciec przed gniewem swego brata
Ezawa
i poszukać sobie żony wśród córek swego wuja
Labana
[7]. Tu spotkał koło studni
Rachelę
[8]. W VIII w. p.n.e. król asyryjski
Sanherib
próbował zastraszyć
Ezechiasza
, króla
Judy
, chełpiąc się podbojami swych przodków, którzy zdobyli Charan i inne miasta; za panowania króla Ezechiasza miasto zbuntowało się przeciw Asyryjczykom, którzy jednak zdławili bunt[9][10] i pozbawili miasto wielu przywilejów, przywróconych następnie przez
Sargona II
.
Niektórzy uczeni dopatrują się dowodów bytności biblijnych patriarchów w podobieństwie starych nazw okolicznych miejscowości do takich imion, jak Serug, Nachor i Terach [11]. Podana w
Genesis
, 27:43 lokalizacja miasta – około dziewięciu godzin drogi od
Edessy
– i fakt, że miało być ono miejscem zamieszkania Labana, Izaaka i Jakuba, wskazują jednak, że jest to inne miasto, na północ od dzisiejszego Harranu[12].
Poprzednie obozowisko:
Ur
| Wędrówka
Abrahama
Lista obozowisk Abrahama | Następne obozowisko:
Szechem
|
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2
Z Ur do Kanaanu
. W: Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Cz. VII: Dzieje starożytnego Izraela. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 170. .
- ↑ Praca zbiorowa, Mitologie Świata - Ludy Mezopotamii, New Media Concept sp. z o.o., 2007, ss. 51, .
- ↑
Rdz
11:31, 32 oraz 12:4, 5
- ↑
Dz
7:2-4
- ↑
2Kl
19:11, 12
- ↑
Rdz
24
- ↑
Rdz
27:42-46 oraz 28:1, 2, 10
- ↑
Rdz
29:4-12
- ↑
2Kl
19:8-13
- ↑
Iz
37:8-13
- ↑
Rdz
11:22-26
- ↑
Wnikliwe poznawanie Pism
tom I str.305