Podagrycznik pospolity
Podagrycznik pospolity | Gatunek leczniczy |
Podagrycznik pospolity często występuje przy ogrodzeniach Odmiana ozdobna 'Variegatum' Przekrój ogonka liściowego i spodnia strona liści Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria L.) –
gatunek
rośliny
należący do rodziny
selerowatych
. Występuje w
Europie
i zachodniej
Azji
, na obszarach o klimacie oceanicznym. W
Polsce
jest rośliną bardzo pospolitą. Morfologia-
Łodyga
- Wzniesiona, górą rozgałęziająca się, naga lub krótko owłosiona, w środku pusta (dęta) i bruzdowana. Osiąga wysokość 50-100 cm. Pod ziemią czołgające się, silne
kłącze
o zgrubiałych węzłach, wytwarzające liczne
rozłogi
.
-
Liście
- Odziomkowe i dolne łodygowe są długoogonkowe,
podwójnie trójlistkowe
; środkowy listek jest największy. Poszczególne listki są niesymetrycznie jajowate, zaostrzone, pojedynczo lub podwójnie piłkowane, ogonkowe. Dolne liście pochwiasto osadzone na łodydze. Liście górne są pojedynczo trójdzielne. Charakterystyczną cechą gatunkową pozwalającą na rozróżnienie tego gatunku od innych, podobnych gatunków jest budowa ogonków liściowych. Na przekroju poprzecznym mają proste, lub słabo na zewnątrz wysklepione brzegi, rdzeń w środku i zawsze są gładkie.
-
Kwiaty
- Drobne kwiaty tworzą duże,
baldachy złożone
, 12-13 szypułkowe, bez
pokryw
i
pokrywek
. W poszczególnych
baldaszkach
jest 12-20 pojedynczych kwiatów na równej długości szorstkich szypułkach. Kwiaty są
przedprątne
,
obupłciowe
lub
męskie
. Płatki
korony
białe lub jasnoróżowe, o wierzchołkach zagiętych do środka.
-
Owoc
-
Rozłupnia
rozpadająca się łatwo na dwie
rozłupki
o długości 3-5 mm i szerokości 1,2 mm. Mają one brunatną barwę i dwa, jaśniejsze żebra.
Biologia i ekologia
Bylina
,
hemikryptofit
, silnie rozmnażająca się wegetatywnie za pomocą kłączy. Liczba chromosomów 2n=22 (rzadko), 42, 44. Kwitnie od czerwca do lipca, jest
owadopylna
. Nasiona kiełkują słabo. Ciężar 1000 owoców wynosi 2,4 g. Na jednej roślinie wyrasta średnio 2800 owoców.
Siedlisko
: wilgotne i świeże
zarośla
,
lasy liściaste
, ogrody, przydroża, nad brzegami wód. Często rośnie przy płotach. W
uprawach rolniczych
i ogródkach jest uporczywym
chwastem
, gdyż odtwarza się nawet z niewielkich fragmentów kłącza. Odznacza się przy tym ogromną siłą konkurencyjną w stosunku do innych gatunków, dzięki czemu szybko opanowuje teren. Często tworzy całe łany. Jest
gatunkiem wskaźnikowym
gleb bogatych w
próchnicę
i
azot
. Lubi miejsca zacienione. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla Cl. Querco-Fagetea i All. Aegopodion podagrariae[2]. Zastosowanie-
Roślina ozdobna
- Gatunek czasami uprawiany, głównie jako
roślina okrywowa
. Używa się do tego celu przeważnie
odmian ogrodowych
o ozdobnych, plamistych liściach. Dzięki bardzo ekspansywnemu wzrostowi szybko pokrywa teren, utrudniając rozwój chwastów[3].
- Roślina jadalna
- Z młodych liści można na wiosnę sporządzać
sałatkę
o aromatycznym, gorzkim smaku, ale zawierającą cenne
witaminy
. Przyrządza się podobnie, jak
szpinak
. Można również siekać, wrzucać do zupy i robić barszcz, a z rozwiniętych dorodnych roślin najlepiej do wykorzystania nadaje się ogonek liściowy.[4]
- Roślina kosmetyczna
- Ze świeżego
ziela
można sporządzać oczyszczające
maseczki kosmetyczne
. Działają one rozgrzewająco i poprawiają oddychanie skóry.
-
Roślina lecznicza
- Dawniej leczono zielem
podagrę
i pamiątką tego jest zwyczajowa nazwa rodzajowa.
- Surowiec: ziele i korzeń zawierające m.in.:
białka
,
tłuszcze
,
prowitaminę A
,
witaminę C
.
- Działanie i zastosowanie: Roślina posiada działanie słabe uspokajające, moczopędne, przeciwzapalne. Herbata z suszonych liści podagrycznika (1 łyżeczka na 1 szklankę wrzątku, parzyć pod przykryciem przez 15 minut, przecedzić i w razie potrzeby pić 3-4 razy dziennie po 2/3 szklanki) to lek zalecany w kuracji podagry, żylaków odbytu, stanów zapalnych nerek i pęcherza, pomocniczo w kamicy nerkowej oraz na poprawę przemiany materii. Świeże liście przykładane na rany powodują szybsze ich gojenie się. Sokiem wyciśniętym z nich można nacierać miejsca ukąszeń przez owady.
- Roślina paszowa
- Pasza z tej rośliny jest nieszkodliwa dla zwierząt, jednak mało pożywna i wodnista. Bydło zjada ją niechętnie.
ChwastPodagrycznik jest trudnym do zwalczenia chwastem w cienistych ogrodach. Rozplenia się szybko za pomocą kłączy i rozłogów. Plewienie jest mało skuteczne, gdyż kłącza są łamliwe i łatwo odrastają z nich nowe rośliny. Stosowanie jej w roli rośliny okrywowej wymaga dużej rozwagi. Usuwanie jej jest bowiem czasochłonne, wymaga dwukrotnego przekopania grządki (w odstępie 2 tygodni) i wybrania wszystkich fragmentów kłączy. UprawaMoże być uprawiana pod drzewami, jako
roślina okrywowa
. Uprawia się ją też na rabatach, nie należy jej jednak sadzić w ziemi w sąsiedztwie innych roślin ozdobnych, gdyż ze względu na swój ekspansywny wzrost łatwo zagłuszy je, a za pomocą kłączy szybko rozprzestrzenia się. Może być natomiast uprawiana w pojemnikach. Wymaga raczej wilgotnego podłoża, nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Rozmnaża się łatwo poprzez podział i kłącza[3]. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-05-01].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 3,0 3,1 Miłowit Boguszewicz, Piotr Banaszczak: Katalog roślin II : drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni. Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. .
- ↑ "Maja w ogrodzie". Maja Popielarska.
Maja w ogrodzie (poradnik)
.
TVN Meteo
.
Bibliografia- Červenka M., Feráková V. i in., Z našej prírody – rastliny, horniny, minerály, skameneliny.
- František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. .
- M. Nowiński: Chwasty łąk i pastwisk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- Szweykowska A., Szweykowski J., Botanika. Tom 2 – Systematyka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Inne hasła zawierające informacje o "Podagrycznik pospolity":
Gatunek chroniony
...
Jarząb pospolity
...
Chojnik (Karkonosze)
...
Bór świeży
...
Orzysz (jezioro)
...
Mazurski Park Krajobrazowy
...
Bóbr europejski
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Szkocja
...
Hieronim ze Strydonu
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Podagrycznik pospolity":
Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 13)
...
Rośliny użytkowe (plansza 18)
...
Rośliny użytkowe (plansza 4)
...
|