Dobrudża własciwa
Cadrilater (Dobrudża Południowa)
Dobrudża na początku XX wieku
Dobrudża (
rum.
Dobrogea,
bułg.
Добруджа) –
kraina historyczna
między
Morzem Czarnym
a ostatnim przed ujściem odcinkiem
Dunaju
, podzielona obecnie między
Rumunię
i
Bułgarię
.
Geografia
Wschodnią granicę Dobrudży tworzy wybrzeże
Morza Czarnego
. Granicę zachodnią i północną tworzy odcinek dolnego
Dunaju
- w przybliżeniu od miasta Tutrakan do ujścia. Do Dobrudży zalicza się również
Deltę Dunaju
. Na południu granica jest mało wyraźna - Wyżyna Dobrudży łączy się tu z płaskowyżem Łudogorie. W przybliżeniu biegnie linią Tutrakan -
Warna
.
W obrębie Dobrudży wyraźnie wyróżnia się region
delty Dunaju
, która stanowi bagnistą równinę pocięta niezliczonymi kanałami, zbudowaną - i wciąz budowaną przez Dunaj - z osadów rzecznych. Południowo-zachodnią granicę delty Dunaju stanowi ramię
Święty Jerzy
.
Pozostałą część Dobrudży zajmuje Wyżyna Dobrudży - wysoko położony region o zróżnicowanej powierzchni. Wyższa jest część północna, w skład której wchodzą pasma wzgórz. Wśród nich najwyższe są wzgórza Pricopan (
Măcin
) z kulminacją Ţuţuiatul (467 m n.p.m.), leżące w łuku Dunaju. Wzgórza te, mimo niewielkiej wysokości bezwzględnej, robią wrażenie gór, ponieważ dominują nad leżącą niemal na poziomie morza doliną Dunaju. Między nimi a wzniesieniami
Wyżyny Besarabskiej
Dunaj tworzy swój ostatni przełom. Pozostałe pasma wzgórz to Nicoliţel i Wzgórza Tulczańskie. Na południe od wzgórz leżą wyżyny Babadag i Casimcea, sięgające 401 m n.p.m. Dalej na południe Dobrudżę dzieli w poprzek obniżenie rzeczki Caraş, za którym leżą wyżyny Medgidia, Negru Vodă, Oltina i Istria. Wyżyna Dobrudży ciągnie się dalej aż do wzgórz Łudogoria, którego północny skraj również leży w granicach Dobrudży.
Wyżyna Dobrudży jest zbudowana z trzeciorzędowych wapieni i pokryta lessem, jedynie pasma wzgórz są zbudowane z granitu i kwarcytów. Wchłaniające wodę wapienne podłoże w połączeniu z warunkami klimatycznymi powoduje ubóstwo wód powierzchniowych. Rzeki Dobrudży są krótkie i z reguły okresowe. Niedostatek wody i ciepły klimat zaowocował
stepowym
charakterem regionu - udział lasów jest bardzo mały, najmniejszy w Rumunii. Z powodu suszy słabo rozwinięte jest również rolnictwo, tym niemniej uprawia się tu kukurydzę i winorośl.
Wybrzeże Dobrudży na odcinku delty Dunaju i na południe od niej ma charakter
lagunowy
; znajdują się tu największe jeziora Rumunii. Natomiast odcinek wybrzeża na południe od Konstancy stanowi stromy wapienny
klif
.
Klimat Dobrudży jest umiarkowany kontynentalny. Jest to najsuchszy spośród regionów Rumunii i Bułgarii - roczne opady nie przekraczają 450 mm. Zimy sa bardzo łagodne, lata gorące.
Główne miasta Dobrudży to
Konstanca
w Rumunii i
Dobricz
w Bułgarii. Wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego rozsiane są liczne kąpieliska.
Historia
Już w
IV w. p.n.e.
teren ten nazywany był przez Greków Scytią Mniejszą. W roku
46
n.e. terytorium Dobrudży zostało wcielone do
rzymskiej
prowincji
Mezja
, od
IV wieku
należało do
Bizancjum
, a w końcu
VII wieku
zostało włączone do Bułgarii. W
XI
–
XII w.
powróciło ono do Bizancjum, a następnie ponownie do Bułgarii. Od końca
XIV wieku
Dobrudża znajdowała się pod władzą
Turcji
, a w roku
1878
podzielono ją na mocy traktatu berlińskiego pomiędzy Bułgarię i Rumunię; W roku
1913
została włączona w całości do Rumunii i została jej oficjalnie przyznana w roku
1919
,
traktatem w Neuilly-sur-Seine
.
7 września
1940
układ rumuńsko-bułgarski
w
Krajowej
przyznał południową część Dobrudży Bułgarii, przeprowadzono także wymianę ludności rumuńskiej i bułgarskiej z tych terenów; a ustalona wtedy granica została potwierdzona
10 lutego
1947
roku przez
pokój paryski
z 1947.
Linki zewnętrzne