Kościoły wschodnie – zbiorcza nazwa
Kościołów
chrześcijańskich
mających swoje korzenie na terenach starożytnych
patriarchatów
:
Konstantynopola
,
Aleksandrii
,
Antiochii
i
Jerozolimy
. Właściwe Kościoły wschodnie zwane ortodoksyjnymi dzielą się na trzy grupy powstałe na skutek różnych interpretacji
dogmatów
chrystologicznych
.
Ortodoksyjne Kościoły wschodnie
I. Kościoły asyryjskie
Kościoły asyryjskie
wyznają doktrynę przedefeską. Nie przyjęły kanonów
soboru w Efezie
(
431
). Wyznawcy Kościołów asyryjskich popularnie zwani są
nestorianami
.
Ryt chaldejski (wschodniosyryjski)
II. Kościoły orientalne
Kościoły orientalne
wyznają doktrynę przedchalcedońską[1]. Nie przyjęły uchwał
soboru chalcedońskiego
(
451
). Wierni tych Kościołów znani są pod nazwą
monofizytów
.
Ryt antiocheński (zachodniosyryjski)
Ryt aleksandryjski
Ryt ormiański
III. Kościoły prawosławne
Chrześcijanie prawosławni
przyjmują postanowienia siedmiu pierwszych
soborów powszechnych
(
325
-
787
). Stanowią największy odsetek wyznawców wśród wszystkich grup Kościołów wschodnich.
Na
Kościół prawosławny
składają się
Cerkwie
kanoniczne pozostające we wzajemnej łączności oraz łączności z
Patriarchą Ekumenicznym Konstantynopola
. Pełnoprawnymi członkami wspólnoty są Kościoły
autokefaliczne
, natomiast wyodrębnione organizacyjnie, ale podległe im jurysdykcyjnie są Kościoły
autonomiczne
.
Obok Kościołów kanonicznych istnieją również Cerkwie prawosławne o nieuregulowanym lub niejasnym statusie zwane niekanonicznymi. Kościoły te z różnych przyczyn nie posiadają wszystkich przymiotów kanoniczności i w związku z tym nie są uznawane przez wszystkie Kościoły autokefaliczne.
Ryt bizantyjski
Kościoły prawosławne - kanoniczne
Kościoły prawosławne - niekanoniczne
Katolickie Kościoły wschodnie
Katolickie Kościoły Wschodnie
pozostają w jedności ze
Stolicą Apostolską
i uznają władzę oraz autorytet
papieża
. Po przyjęciu doktryny
katolickiej
Kościoły te zachowały
liturgie
Kościołów wschodnich, z których się wyodrębniły. Wyznawców tych Kościołów nazywa się katolikami wschodnimi lub
unitami
.
Ryt chaldejski (wschodniosyryjski)
Ryt antiocheński (zachodniosyryjski)
Ryt aleksandryjski
Ryt ormiański
Ryt bizantyjski
Protestanckie Kościoły wschodnie
Kościoły wschodnie doktryny anglikańskiej
Kościóły wschodnie, wywodzące się z tradycji chrześcijaństwa indyjskiego. Wyłoniły się z Kościoła malankarskiego. Zostały zreformowane pod wpływem misjonarzy
brytyjskich
i przyjęły doktrynę
anglikańską
. Pozostają w pełnej komunii ze
Wspólnotą Anglikańską
.
Ryt antiocheński (zachodniosyryjski)
Kościoły wschodnie doktryny ewangelickiej
Kościoły wschodnie wywodzące się z różnych tradycji liturgicznych, które przyjmując naukę i zasady
ewangelickie
pozostawiły własną liturgię. Zostały utworzone przez grupy
reformatorsko
nastawionych wyznawców Kościołów wschodnich lub pod wpływem działalności misjonarzy
protestanckich
.
Ryt bizantyjski
- Ukraiński Kościół Luterański
Ryt ormiański
-
Ormiański Kościół Ewangelicki
- Unia Ormiańskich Kościołów Ewangelickich Bliskiego Wschodu
- Ormiańska Unia Ewangelicka Ameryki Północnej
- Ormiańska Unia Ewangelicka Francji
- Unia Ewangelickich Kościołów w Armenii
- Ormiańska Unia Ewangelicka Eurazji
- Ormiańskie Ewangelickie Stowarzyszenie Europy
- Unia Ormiańskich Ewangelickich Stowarzyszeń w Bułgarii
Przypisy
- ↑ Niektórzy historycy podają oddzielną kategorię Kościołów orientalnych rytu antiocheńskiego opartych na doktrynie
monoteletyzmu
, z których rzekomo wywodzi się
Kościół maronicki
. Jest to kwestia sporna - sam Kościół maronicki zaprzecza oficjalnie jakoby kiedykolwiek był w
schizmie
ze
Stolicą Apostolską
i w swoim nauczaniu uważa, że był zawsze wierny
doktrynie katolickiej
. Współcześnie nie ma Kościołów wschodnich wyznających doktrynę monoteletyzmu.
- ↑ Zależność od patriarchatu konstantynopolitańskiego nieuznawana przez patriarchat moskiewski.
- ↑ Zależność od patriarchatu rumuńskiego nieuznawana przez patriarchat moskiewski.
- ↑ Autokefalia nieuznawana przez patriarchat konstantynopolitański i niektóre kanoniczne Kościoły prawosławne.
- ↑ Nigdy nie zerwał łączności z
Kościołem rzymskokatolickim
.
- ↑ Nigdy nie zerwał łączności z Kościołem rzymskokatolickim.
Bibliografia
- Społeczeństwo i polityka. Zarys wykładu. Warszawa 2001.