|
Głowa owada
Głowa owadaGłowę
owada
tworzy jednolita puszka głowowa. Po stronie dolnej występuje otwór gębowy w otoczeniu trzech par różnie ukształtowanych przysadek gębowych. Głowa nie wykazuje segmentacji u postaci dojrzałych. W rozwoju zarodkowym głowa powstaje z 6 segmentów: - arkonu wyposażonego w
oczy złożone
i
oczy proste
(z reguły od jednego do trzech)
- segmentu czołowego (antenalnego) z parą
czułków
- segmentu wstawkowego bez przysadek
- segmentu żuwaczkowego z parą
żuwaczek
- segmentu 1 pary szczęk, z członowatymi szczękami 1 pary
- segmentu 2 pary szczęk, z członowatymi szczękami 2 pary
Ułożenie głowy w stosunku do osi ciałaUłożenie głowy owada w stosunku do podłużnej osi ciała może być: Gębowe narządy owadówGębowe narządy owadów to
odnóża
głowowe przystosowane do pobierania pokarmu. W ich skład wchodzą: Ewolucyjne modyfikacje aparatów gębowych owadów A-gryzący, B-gryząco-liżący, C-ssący, D-kłująco-ssący, a-czułki, c-oko złożone, mx-maxillae, md-mandibulae, lb-labium, lr-labrum Aparaty gębowe owadów odzwierciedlają różnorodność pobieranego przez nie pokarmu. W zależności od sposobu pobierania pokarmu rozróżnia się następujące typy budowy: - gryzący (ortopteroidalny) - najbardziej pierwotny typ; inne powstały przez modyfikację tego typu. Składa się z:
- wargi górnej
- żuwaczek (szczęki I pary), które u drapieżnych są ostro zakończone, a u roślinożernych tępo zakończone
- członowanych żuchw (szczęki II pary), składających się z:
- kotwiczki
- pieńka
- żuwki wewnętrznej
- żuwki zewnętrznej
- głasczku żuchwowego
- wargi dolnej (zrośnięte szczęki III pary), składającej się z:
- podbródka
- brody
- języczków
- przyjęzyczków
- głaszczków wargowych
Spotykany jest u owadów drapieżnych, np.
owady bezskrzydłe
,
chrząszcze
, roślinożernych, np
prostoskrzydłe
oraz u wielu larw przed wykształceniem bardziej wyspecjalizowanego typu. - gryząco-liżący (apoidalny) - uniwersalny typ aparatu gębowego występujący m.in. u
pszczół miodnych
i
trzmieli
. W odróżnieniu od innych owadów
błonkoskrzydłych
część ich aparatu gębowego przekształciła się w długi, owłosiony języczek zwany trąbką ssącą (proboscis), którym mogą wysysać
nektar
z kwiatów i pobierać wodę, ale zachowane silne żuwaczki pozwalają na gryzienie czy ugniatanie pokarmu albo innych substancji.
- ssący (lepidopteroidalny) - służy do pobierania pokarmu płynnego, np. nektar kwiatów (
motyle
). Rurkę ssącą tworzą silnie wydłużone, złączone żuwki zewnętrzne. Żuwaczki uległy redukcji. Warga górna (mała półkolista płytka) przylega do żuchwy.
- liżąco-ssący - dolna warga zakończona aparatem filtracyjnym służy do zlizywania i filtrowania pokarmu (
mucha domowa
)
- kłująco-ssący (hemipteroidalny) - wysoko wyspecjalizowany aparat umożliwiający wysysanie płynów z tkanek roślinnych (
mszyce
) lub zwierzęcych (
wszy
,
pchły
). Żuchwy stanowią nieczłonowane szczecinki tworzące rurkę ssącą i ślinową.
- tnąco-liżący (tabanoidalny) - występuje u niektórych
muchówek
, np.
bąkowatych
- liżący (muskoidalny), składający się z:
- miękkiego, błoniastego dziobka
- ryjka
- tarcz oralnych, składających się z przekształconych głaszczków wargowych.
Wewnątrz tarcz oralnych znajduje się sieć kanalików służących do filtracji pokarmu. Żuwaczki uległy redukcji. Bibliografia- Entomologia stosowana pod redakcją B. Wilkaniec, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A.Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań
2006
Inne hasła zawierające informacje o "Głowa owada":
Vytautas Landsbergis
...
Głowacz białopłetwy
...
Straż Praw
...
Dolina Łaby
...
Góry Krucze
...
Karol I Habsburg
...
Kania czarna
...
Łabędź niemy
...
Perkoz dwuczuby
...
Płazińce
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Głowa owada":
128. Ruchy roślin i ich przyczyny (plansza 15)
...
11. Geneza i istota demokracji (plansza 14)
...
16. Komunikacja interpersonalna (plansza 8)
...
|
|
|
|