Góry Skandynawskie
Góry SkandynawskieGóry Skandynawskie - widok z góry
Dalsnibba
, Norwegia Góry Skandynawskie (również Kjølen,
bokmål
De skandinaviske fjellene,
nynorsk
Dei Skandinaviske fjella,
szw.
Skandinaviska fjällkedjan lub Skanderna,
fin.
Skandit) łańcuch górski w zachodniej i północnej części
Półwyspu Skandynawskiego
, ciągnący się wzdłuż wybrzeża
Oceanu Atlantyckiego
, na terytorium
Norwegii
,
Szwecji
i częściowo
Finlandii
. Długość ok. 1800 km, szerokość do 550 km. GeologiaGóry Skandynawskie powstały w
orogenezie kaledońskiej
, w czasie późniejszych
ruchów górotwórczych
były kilkakroć blokowo nierównomiernie wypiętrzane. Zbudowane są z różnowiekowych
skał krystalicznych
,
metamorficznych
i
osadowych
. Zrównane płaskowyże, tzw.
fieldy
, silnie kontrastują z głębokimi dolinami. Góry zostały silnie przeobrażone przez
zlodowacenie
plejstoceńskie
, które zmieniło doliny tworząc malowniczy krajobraz fiordowy. Najdłuższy z
fiordów
,
Søgne
, osiąga 204 km długości. Góry Skandynawskie wznoszą się najwyżej w części południowej (
Galdhøpiggen
, 2469 m n.p.m. - najwyższy szczyt Norwegii) oraz północnej (
Kebnekaise
, 2117 m n.p.m. - kulminacja Szwecji oraz
Haltiatunturi
, 1328 m n.p.m. - najwyższy punkt Finlandii). Klimat
Klimat umiarkowany
chłodny, zaznacza się ocieplający wpływ
Prądu Zatokowego
. Opady na zachodzie dochodzą do 3500 mm rocznie, po stronie wschodniej do 300-400 mm. Granica
wiecznego śniegu
leży na wysokości 700 m n.p.m. na północy i 1800 m n.p.m. na południu, stąd liczne są
lodowce
, szczególnie zajmujące fieldy (tzw. fieldowe), największy z nich - Jostedalsbreen ma 486 km². W Górach Skandynawskich mają swoje źródła wszystkie większe rzeki Półwyspu Skandynawskiego. Liczne są też
jeziora polodowcowe
. Dolne partie stoków porastają lasy, wyżej pojawiają się
łąki alpejskie
, na północy już od 300 m n.p.m. panuje tundra górska. Góry Skandynawskie zasobne są w surowce mineralne, zwłaszcza rudy żelaza (
Kiruna
), a także miedzi, cynku, ołowiu, niklu, molibdenu. Ludność skupia się głównie w dolinach rzecznych i na wybrzeżu. Najwyższe szczyty w
Norwegii
-
Galdhøpiggen
2469 m,
-
Glittertind
2465 m,
-
Store Skagastølstind
2405 m,
-
Store Styggedalstinden
2387 m,
-
Skarstind
2373 m,
-
Vesle Galdhøpiggen
2369 m,
-
Surtningssue
2368 m,
-
Store Memurutinden
2366 m,
-
Keilhaus topp
2355 m,
-
Jervvasstind
2351 m,
-
Sentraltind
2348 m.
Najwyższe szczyty w
Szwecji
Najwyższe szczyty w
Finlandii
-
Haltiatunturi
1328 m[nota 1],
-
Ridnitsohkka
1317 m,
- Kiedditsohkka 1280 m,
- Kovddoskaisi 1240 m,
- Ruvdnaoaivi 1239 m,
- Loassonibba 1180 m,
- Urtasvaara 1150 m,
- Kahperusvaarat 1144 m,
- Aldorassa 1130 m,
- Kieddoaivi 1100 m.
Uwagi- ↑ W rzeczywistości Haltiatunturi ma 1365 m wysokości, jednak szczyt leży po stronie norweskiej, a 1328 jest najwyższym punktem, znajdującym się na terenie Finlandii (jednocześnie jest najwyższym punktem kraju).
Źródła
Inne hasła zawierające informacje o "Góry Skandynawskie":
Wag
...
Trzcina cukrowa
...
Tampere
...
Uznam
...
Jura
...
Zugspitze
...
Michałowice (powiat jeleniogórski)
...
Teatr Nasz
...
Flins
...
Sedmídolí
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Góry Skandynawskie":
19 Sygnały na drodze. Hierarchia sygnałów i znaków (plansza 17)
...
23 Pierwsza pomoc (plansza 7)
...
211a Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej w dwudziestoleciu międzywojennym (plansza 9)
...
|