Janusz Meissner Porucznik Herbert |
| kapitan |
kapitan
|
Data i miejsce urodzenia |
21 stycznia
1901
Warszawa
|
Data i miejsce śmierci |
28 lutego
1978
Kraków
|
Przebieg służby |
Lata służby | od
listopad
1918
|
Stanowiska | d-ca eskadry w
CWOL
w
Dęblinie
, d-ca Eskadry Treningowej w
Krakowie
|
Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka
,
III powstanie śląskie
,
II wojna światowa
|
Odznaczenia |
| Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari | | Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski | | Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski | | Order Sztandaru Pracy I klasy | | Krzyż Niepodległości z Mieczami | | Krzyż Walecznych (dwukrotnie) | | Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi | | Srebrny Medal Za Długoletnią Służbę | | Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju" | | Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju" | | Polowa Odznaka Pilota |
|
Grób Janusza Meissnera na Cmentarzu Salwatorskim
Janusz Meissner,
ps.
literacki "Porucznik Herbert" (ur.
21 stycznia
1901
, zm.
28 lutego
1978
) –
kapitan
pilot
Wojska Polskiego
,
pisarz
i
dziennikarz
.
Życiorys
Urodził się w Warszawie w rodzinie rzeźbiarza Jana Wiktora Meissnera, jego bratem był kapitan żeglugi wielkiej
Tadeusz Meissner
. Od
1915
uczył się w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie. Od lipca
1917
działał w
POW
, przez kilka tygodni osadzony był w Cytadeli w X Pawilonie przez władze okupacyjne, lecz został zwolniony. W listopadzie
1918
wstąpił do
Wojska Polskiego
, służył początkowo jako mechanik lotniczy w 2 Eskadrze w Lublinie i 7 Eskadrze we Lwowie.
Pod koniec
1919
ukończył kurs pilotażu w Niższej Szkole Pilotów w Krakowie, a w marcu
1920
w Wyższej Szkole Pilotów w Poznaniu. Od lipca 1920 brał udział w
wojnie polsko-rosyjskiej
w składzie nowo sformowanej Toruńskiej Eskadry Wywiadowczej, w stopniu sierżanta pilota. Za lot bojowy
16 lipca
1920
został odznaczony
Krzyżem Walecznych
, awansował też w sierpniu na podchorążego pilota. Po zakończeniu wojny wziął udział w przygotowaniach do
III powstania śląskiego
i działaniach bojowych od
3 maja
1921
[1], dowodząc oddziałem dywersyjnym z
grupy "Wawelberg"
. Został odznaczony za to
Orderem Virtuti Militari
oraz
Krzyżem Niepodległości
z Mieczami.
Po powstaniu powrócił do lotnictwa wojskowego; od lutego
1922
służył w
12 Eskadrze Wywiadowczej
1 Pułku Lotniczego
w Warszawie jako podporucznik pilot. W
1924
ukończył 3-miesięczny kurs oficerski, ukończył też w tym czasie studia w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Służył następnie w 11 Pułku Myśliwskim w Lidzie (1924), Niższej Szkole Pilotów w Bydgoszczy jako instruktor (1925), Departamencie Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych jako referent prasowy (1928). W
1926
awansował na stopień porucznika pilota. Od
1930
służył jako instruktor-pilot w
Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa
w Dęblinie, w
1931
– dowódca eskadry w CWOL. Od jesieni
1932
służył w stopniu kapitana pilota w
2 Pułku Lotniczym
w Krakowie jako adiutant pułku, następnie oficer taktyczny
III/2 Dywizjonu Myśliwskiego
, dowódca Eskadry Treningowej i pułkowej szkoły pilotów. przy Eskadrze Treningowej. Brał także udział w sporcie lotniczym, miał licencję pilota sportowego i ukończony kurs szybowcowy.
31 lipca
1939
został przeniesiony w stan spoczynku. Do 1939 wylatał na samolotach 7920 godzin.
Po wybuchu
II wojny światowej
został
1 września
1939
zmobilizowany i przydzielony do CWOL w Dęblinie. Uczestniczył w jednym locie bojowym podczas
kampani wrześniowej
.
19 września
1939
ewakuował się do Rumunii, gdzie został komendantem oddziału 300 lotników polskich, głównie podchorążych, internowanych w
Tulczy
, następnie obozie we wsi Sarighiol. Został następnie pełnomocnikiem Brytyjskiego Funduszu Pomocy i Opieki nad Internowanymi Żołnierzami Polskimi działającego przy ambasadzie brytyjskiej, pracując przy ewakuacji polskich żołnierzy do Francji. Jesienią 1939 przedostał się do Francji, a po jej upadku, do Wielkiej Brytanii. Nie otrzymując przydziału bojowego, został redaktorem i współautorem czasopisma satyrycznego Polski Spitfire, którego jedyny numer ukazał się 5 września 1940 w dwóch egzemplarzach. Zamieszczone w nim teksty i krytyka nie spotkały się z uznaniem polskich władz wojskowych, które wszczęły dochodzenie i skierowały go do rezerwy, "zsyłając" na
Wyspę Węży
(
Bute
)[2]. Mimo to, Meissner został następnie kierownikiem Wojskowej Rozgłośni Radiowej przy Biurze Propagandy Naczelnego Wodza, nadającej krótki program na falach BBC. Odmawiano jego prośbom o przydział do personelu latającego, powołując się na wiek. Od
1 kwietnia
1941
został jednak lotniczym korespondentem wojennym, uczestnicząc m.in. w lotach bojowych z załogami polskich
bombowców
, co wykorzystał w wydanej w 1943 popularnej książce Żądło Genowefy oraz w stanowiącej jej kontynuację L jak Lucy.
22 października
1942
zwolniony ze służby wojskowej, został dyrektorem Radia Polskiego – działu Ministerstwa Informacji i Dokumentacji rządu na uchodźstwie. W styczniu
1945
został szefem wydziału propagandy, prasy i informacji Polskich Sił Powietrznych.
Po wojnie, jesienią
1946
, powrócił do Polski i zamieszkał w Zakopanem. W
1954
został tam wybrany radnym
Miejskiej Rady Narodowej
, od
1956
mieszkał w Krakowie, gdzie zmarł
28 lutego
1978
.
Jego imię nosi m.in. ulica w
Warszawie
, w dzielnicy
Praga Południe
(Gocław), ulica w
Krakowie
, w dzielnicy Prądnik Czerwony, w
gdańskiej
dzielnicy
Zaspa
oraz na
wrocławskim
Muchoborze Wielkim
.
Twórczość
Meissner napisał wiele popularnych utworów o tematyce lotniczej i marynistycznej, korzystając częściowo z własnych doświadczeń i przeżyć. Pierwszym z nich było opowiadanie Czerwone widmo, opublikowane w tygodniku Na Fali w 1926. W kolejnych latach publikował powieści, opowiadania, audycje radiowe. Pierwszą powieścią była Eskadra oparta na przeżyciach z wojny 1920 roku. Łącznie wydał 48 książek, z tego 33 o tematyce lotniczej, pozostałe o tematyce marynistycznej, sportowej, wojskowej lub myśliwskiej – np. "Opowieść pod psem ( a nawet pod dwoma)" (1963), a także trzy tomy wspomnień: Jak dziś pamiętam (1967), Wiatr w podeszwach (1971) i Pióro ze skrzydeł (1973). Najbardziej znane powieści to Szkoła orląt (1929), poświęcona szkoleniu lotniczemu, Żądło Genowefy (1943) i L jak Lucy (1945), poświęcone polskim lotnikom bombowym okresu II wojny światowej, Wraki powieść o "okresie błędów i wypaczeń" doby stalinizmu w oparciu o dzieje wydobycia wraku niemieckiego transportowca MS Seeburg, który później (największy statek Polskiej Marynarki Handlowej) pływał jako MS Dzierżyński i trylogia Opowieść o korsarzu Janie Martenie (Czarna bandera, Czerwone krzyże, Zielona brama). Współtworzył także scenariusze filmowe (
Orzeł
,
Sprawa pilota Maresza
,
Wraki
), a na podstawie jego powieści powstał film
Skarb kapitana Martensa
. Niektóre z książek zostały przetłumaczone na kilka języków.
Odznaczenia i wyróżnienia
Przypisy
- ↑ W źródle Mała encyklopedia... najwyraźniej błędna data 3 marca 1921.
- ↑ Pismo współredagowali Zygmunt Wasilewski i Artur Horowicz; według Mała encyklopedia... ukazały się cztery numery. Zawarte w nim teksty satyryczne krytykujące stosunki panujące na uchodźstwie i zbyt duży wpływ oficerów sztabowych stały się przyczyną odsunięcia Meissnera przez władze.
Bibliografia
- Jerzy. Konieczny, Tadeusz. Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983. .
- Janusz Meissner: Wspomnienia pilota – 3. Pióro ze skrzydeł. Kraków: Wydawn. Literackie, 1985. .