Model Świątyni Jerozolimskiej
Fragment makiety - wejście do Świątyni Jerozolimskiej
Świątynia Jerozolimska (
hebr.
בֵּית הַמִּקְדָּשׁ Bejt Ha-Mikdasz) – główna świątynia
judaizmu
stojąca niegdyś w
Jerozolimie
.
Historia
Powstała w latach
966-959 p.n.e.
za czasów
króla
Salomona
, który podobno wzniósł ją w ciągu 7 lat na miejscu wskazanym uprzednio przez króla
Dawida
, na
wzgórzu Moria
("święta skała") w północno-wschodniej części Jerozolimy, gdzie
Abraham
miał złożyć w ofierze na żądanie Boga
Jahwe
swego syna
Izaaka
. Do Świątyni, otoczonej kilkoma dziedzińcami, przylegał od południa zespół pałacowy. Pierwsza Świątynia została zniszczona przez wojska babilońskiego króla
Nabuchodonozora II
w
587 roku p.n.e.
lub
586 roku p.n.e.
Po zburzeniu Pierwszej Świątyni i powrocie z
niewoli babilońskiej
(
536 p.n.e.
) wzniesiono Drugą Świątynię (
520
-
515 p.n.e.
), o wiele skromniejszą, później kilkakrotnie przebudowywaną.
W świątyni tej nie było już
Arki Przymierza
, jednak było tam pomieszczenie za zasłoną, w którym mieszkał Bóg i do którego - podobnie jak niegdyś do pomieszczenia z Arką - nie wolno było nikomu wchodzić. Za panowania
Heroda Wielkiego
Druga Świątynia została rozebrana i wybudowana na nowo wraz z rozległymi, monumentalnymi
dziedzińcami
.
4 sierpnia
70
po
nieudanym powstaniu
Żydów
Rzymianie
zburzyli Świątynię
. Jedyną pozostałością Świątyni są resztki muru oporowego, powstrzymującego okalające ją mury przed zawaleniem - tzw. mur zachodni, Polakom lepiej znany jako
Ściana Płaczu
. Od
XVI wieku
jest ona
świętym miejscem
judaizmu
. Żydom udało się jeszcze na krótko zbudować na wzgórzu prowizoryczną świątynię podczas
powstania Bar-Kochby
(lata
132
-
135
).
Kult
Świątynia była miejscem wysławiania Boga
JHWH
i składania mu ofiar. Wewnątrz świątyni znajdowała się
Arka Przymierza
(
hebr.
ארון הברית aron ha-brit), czyli obficie pozłacana skrzynia drewniana, na której wierzchu znajdowały się złote
Cheruby
(
aniołowie
), zakrywający arkę skrzydłami. Była zbudowana na pustyni przez
Mojżesza
(ok. 1500 p.n.e.) na polecenie Boga, który podał dokładny sposób jej zbudowania. W Arce Przymierza przechowywano kamienne tablice z tekstem
Dekalogu
, które Mojżesz otrzymał od Boga na górze
Synaj
(Horeb). Przed umieszczeniem Arki w Świątyni Jerozolimskiej znajdowały się w niej jeszcze inne przedmioty (laska
Aarona
i naczynie z
manną
). Arka stała w specjalnym pomieszczeniu, zwanym Miejscem Najświętszym ("Święte Świętych"), które było odseparowane od reszty świątyni specjalną zasłoną, za którą nie wolno było nikomu wchodzić oprócz arcykapłana o ściśle określonych porach roku. Aktualnie Arka Przymierza uznawana jest za zaginioną – nie ma żadnych realnych dowodów na to, aby była ona przechowywana gdziekolwiek na Ziemi. Raz w roku każdy żydowski mężczyzna miał obowiązek wyruszyć do Świątyni Jerozolimskiej w celu złożenia ofiary (niejednokrotnie zabierał ze sobą całą rodzinę). W taką podróż wiele razy w ciągu życia ukrytego oraz publicznego udawał się z
Nazaretu
Jezus Chrystus
[1].
Początkowo miejscem kultu i przechowywania Arki Przymierza był podczas wędrówki
Izraelitów
z niewoli egipskiej
Przybytek Mojżeszowy
(starannie wykonany namiot). Dopiero po wybudowaniu Świątyni przez króla Salomona rzeczy znajdujące się w Przybytku przeniesiono do Miejsca Świętego i Najświętszego.
Budynek Świątyni składał się z kilku pomieszczeń: najpierw był przedsionek (hebr. ulam), dalej główne pomieszczenie ze stołem na chleby pokładne, dziesięcioma świecznikami i ołtarzem ofiarnym (hebr. hekal), a za nim Miejsce Najświętsze ("Święte Świętych"; hebr. קודש הקודשים Kodesz Ha-Kodaszim) z
Arką Przymierza
.
Przełożonym Świątyni był
arcykapłan
.
Synagogi a Świątynia
Synagogi
, stanowiące miejsce
modlitw
, nigdy nie pełniły takich funkcji, jak Świątynia Jerozolimska, która była dla
Żydów
jedyną
świątynią
i jedynym miejscem, w którym można było składać ofiary ze zwierząt i płodów rolnych. Poza tym funkcjonariuszami Świątyni byli
kapłani
na czele z
arcykapłanem
, a w synagogach główną rolę odgrywają
rabini
, którzy wcale nie muszą pochodzić z rodu kapłańskiego.
Czasy współczesne
Obecnie w Izraelu istnieją grupy osób poważnie myślące o budowie III Świątyni. Istnieje Instytut Świątynny, który kształci kapłanów, odtwarza stroje i przybory liturgiczne oraz instrumenty dla orkiestry lewitów. Na przeszkodzie tym planom stoi muzułmańska
Kopuła na Skale
(znana też jako
Meczet Omara
), która prawdopodobnie przykrywa teren, na którym znajdowało się "Święte Świętych" starożytnej Świątyni. Jednak wielu nie widzi tej przeszkody, ponieważ na podstawie badań Wzgórza Świątynnego promieniami rentgenowskimi i podczerwonymi uważają, że Świątynia mieściła się na południe od Kopuły Skały, pomiędzy Kopułą a
Meczetem Al-Aksa
.
Jednak nawet gdyby istnała techniczna możliwość pomieszczenia świątyń obydwu religii na
wzgórzu
jej odbudowanie jest mało prawdopodobne ze względu na toczący się od lat konflikt żydowsko-muzułmański. W
2009
roku Żydzi z osiedla Micpe Jerycho na
Zachodnim Brzegu Jordanu
, rozpoczęli budowę naturalnej wielkości
repliki
Świątyni Jerozolimskiej[2].
Współcześnie Świątynia Jerozolimska jest jednym z ważnych symboli
wolnomularskich
, pojawiającym się w
Legendzie o Mistrzu Hiramie
.
Kontrowersje
W świecie arabskim dość powszechne jest zaprzeczanie samemu faktowi istnienia świątyni żydowskiej na wzgórzu świątynnym. Wielokrotnie opinie takie wygłaszał publicznie
Jaser Arafat
. Choć stanowisko to zwykle łączone jest z argumentem o świętości wzgórza dla muzułmanów w rzeczywistości jest umotywowane politycznym sporem o
jerozolimskie stare miasto
i nie ma poważnego oparcia w
religii muzułmańskiej
.
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne