Próbne wybuchy jądrowe
Próbne wybuchy jądrowePróbne wybuchy jądrowe przeprowadzane są głównie w celu sprawdzania i udoskonalania
broni jądrowej
. Od wynalezienia bomby atomowej w
1945
miało miejsce około 2000 próbnych wybuchów jądrowych, głównie przeprowadzonych przez
USA
i
ZSRR
. Od
1992
Rosja i USA utrzymują moratorium na zaprzestanie próbnych wybuchów, w związku z czym ich liczba drastycznie spadła. Niektóre kraje próby broni jądrowej łączyły z testami jej oddziaływania na ludzi. Szczególnie często takie eksperymenty przeprowadzano w ZSRR, m.in. na poligonach w
Tockoje
,
Semipałatyńsku
i
Nowej Ziemi
. Do testów używano z reguły żołnierzy, ze specjalnych, tajnych jednostek wojskowych i więźniów
gułagów
. Również w
Stanach Zjednoczonych
w latach 40. i 50.
XX
w. wykonywano próby nuklearne z własnymi żołnierzami. Testy polegały najczęściej na przebywaniu w niewielkich odległościach od epicentrum w płytkich okopach oraz przemarszu przez
strefę 0
w kilkanaście minut po wybuchu[1]. Prawdopodobnie podobne próby przeprowadzały też Chiny. Niezależna komisja medyczna w
1991
roku oceniła, że we
Wschodnim Turkiestanie
choruje ok. 170 tysięcy, a ok. 210 tysięcy osób zmarło na nowotwory, będące efektem napromieniowania. Fakty te zostały przedstawione przez przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Wschodni Turkiestan Usupbecka Mukhlissi na VIII Antynuklearnym Kongresie w
Bonn
w październiku
1990
r.[1] Niektóre mocarstwa atomowe, m.in. Wielka Brytania i Francja testowały broń jądrową nie na własnych wojskach, a na lokalnej ludności zamieszkującej wyspy i
atole
w pobliżu poligonów na
Pacyfiku
. W wyniku francuskich prób na
Mururoa
, zachorowalność na choroby nowotworowe wśród mieszkańców wyspy archipelagu
Tuamotu
, leżących 400 km od atolu, jest sześciokrotnie wyższa od innych rejonów Polinezji. Brytyjskie próby na
Wyspie Bożego Narodzenia
w latach
1957
-
1958
bez wcześniejszej ewakuacji mieszkańców, są przedmiotem skargi złożonej przez jedną z poszkodowanych, Suitupe Kiritome, do
europarlamentu
[2]. Kraj | Liczba testów | Opis |
---|
Stany Zjednoczone
| 1030 | |
Związek Radziecki
| 715 testów, w tym 962 eksplozje jądrowe[3] | Pierwsza radziecka próba atomowa przeprowadzona została na specjalnie w tym celu utworzonym poligonie w
Semipałatyńsku
29 sierpnia 1949 roku. Test ten był finalnym stopniem sowieckiego programu budowy broni nuklearnej. Ładunek wybuchowy
RDS-1
był bombą plutonową stanowiącą w rzeczywistości wierną kopię amerykańskiej bomby "
Fat Man
"[3]. W następnych latach przeprowadzono zakrojony na szeroką skale program testów nuklearnych, w tym serię testów przeprowadzonych od 1 do 3 listopada 1958 roku, w której ładunki nuklearne zostały dostarczone do miejsca eksplozji za pomocą
rakietowych pocisków balistycznych
[3]. Nowa era w historii radzieckich prób nuklearnych rozpoczęła się jednak 26 lutego 1951 roku, kiedy podjęto decyzje o rozpoczęciu testów nuklearnych z użyciem
ładunków termojądrowych
(wodorowych)[3]. Pierwszy tego typu ładunek o mocy 400
Kt
, umieszczony na wieży o wysokości 30 metrów, został zdetonowany w Semipałatyńsku 12 sierpnia 1953 roku, przy czym z reakcji fuzji jądrowej pochodziło od 15 do 20% energii eksplozji[3]. Pierwszy radziecki dwustopniowy ładunek termojądrowy został zdetonowany 22 listopada 1955 roku. Stanowiła go dostarczona nad poligon za pomocą bombowca
Tu-16
bomba RDS-37, o szacunkowej mocy ok. 3
megaton
, jednakże siła zaplanowanej eksplozji została uprzednio zredukowana o połowę z uwagi na warunki panujące w Semipałatyńsku, stąd tez faktyczna moc eksplozji nie przekraczała 1,6 Mt. RDS-37 była pierwszą sowiecką bombą wodorową, która zdatna była do bojowego dostarczenia nad cel[3]. Na skutek negocjacji ze stanami Zjednoczonymi w sprawie zakazu testów w atmosferze, zarówno ZSRR jak i USA nie dokonywały testów w latach 1958-1961. 20 sierpnia 1961 roku, Związek radziecki ogłosił że w związku z testami przeprowadzanymi przez Francję, wznowi własne testy jądrowe - które osiągnęły niespotykaną dotąd skalę 59 testów atomowych w ciągu niespełna dwóch miesięcy, większość z nich o ogromnej mocy - w tym napowietrzny test ładunku znanego jako "
car bomba
" o mocy wg różnych źródeł od 50 do 58 megaton[3]. Ostatni sowiecki test jądrowy miał miejsce 24 października 1990 roku na poligonie
Nowa Ziemia
, gdzie ładunek jądrowy o mocy ok. 70 Kt zdetonowano w tunelu[3]. 29 sierpnia 1991 roku, dekretem prezydenta
Kazachstanu
zamknięty został poligon jądrowy w Semipałatyńsku. W 1996 roku zawarto ratyfikowany przez Stany Zjednoczone i Rosję (21 kwietnia 2000)
traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową
. W związku jednak z brakiem podpisu i ratyfikacji tej umowy przez wymagana liczbę państw, w tym zwłaszcza przez
Indie
,
Pakistan
i
Koreę Północną
, traktat do dziś nie wszedł w życie[3]. Mimo to, zarówno Stany Zjednoczone jak i
Rosja
wzajemnie przestrzegają jednostronnych moratoriów na próby jądrowe[3]. |
Francja
| 210 | Pierwszy wybuch miał miejsce na
Saharze
w
Algierii
(wtedy jeszcze francuskiej kolonii)
13 lutego
1960
. Ogółem w Algierii Francuzi przeprowadzili 4 próby atmosferyczne i 13 prób podziemnych, ostatnią
16 lutego
1966
. (próby odbywały się dalej nawet po uzyskaniu przez Algierię niepodległości w
1962
). Następnie głównym ośrodkiem prób stały się francuskie wyspy na Pacyfiku,
atole
Mururoa
i Fangataufa. Ostatnia, kontrowersyjna seria wybuchów została tam przeprowadzona w
1995
, ostatni francuski wybuch miał miejsce
27 stycznia
1996
. |
Wielka Brytania
| 45 | Pierwszy wybuch miał miejsce
3 października
1952
. Ładunek jądrowy umieszczony został na statku i zdetonowany niedaleko północo-zachodniego wybrzeża Australii, w okolicach wysp Monte Bello. Do
1958
w Australii i na wyspach Bożego Narodzenia i Malden przeprowadzono 21 wybuchów atmosferycznych. W następnych latach Wielka Brytania rozpoczęła ścisłą współpracę ze Stanami Zjednoczonymi w dziedzinie broni jądrowej i od
1962
zaczęła przeprowadzać próbne wybuchy podziemne na głównym amerykańskim poligonie jądrowym w stanie
Nevada
. 24 z wybuchów, które miały tam miejsce, jest oficjalnie uważane za przeprowadzone wspólnie przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię. Ostatni z nich miał miejsce
26 listopada
1991
. |
Chiny
| 45 | Pierwszy wybuch miał miejsce
16 października
1964
, ostatni
29 lipca
1996
. Wszystkie odbyły się na poligonie Lop Nor w
Sinciangu
, na pustyni
Takla Makan
. |
Indie
| 6 | Pierwszy wybuch miał miejsce
18 maja
1974
. Po długiej przerwie, następna seria pięciu wybuchów miała miejsce w
1998
,
11 maja
(3 wybuchy równocześnie) i
13 maja
(dwa wybuchy równocześnie). |
Pakistan
| 6 | Pierwsza i jak dotąd jedyna seria wybuchów miała miejsce w
1998
, w odpowiedzi na serię prób Indii: 5 równoczesnych wybuchów
28 maja
1998
(według oficjalnych danych, niezależni eksperci mają tu pewne wątpliwości, ale na pewno miały miejsce co najmniej dwa wybuchy) i 1 wybuch
30 maja
1998
. |
Korea Północna
| 2 | Pierwsza próba została przeprowadzona
9 października
2006
Stosunkowo nieznaczna moc wybuchu, wynosząca 0,55 kT (czyli ok. 1/30 ładunku użytego przez Amerykanów ponad 60 lat wcześniej w
Hiroszimie
) wskazywać może na to, że próba ta była nieudana. Opinię taką wyraził w listopadzie 2006 szef inspekcji
ONZ
do spraw broni masowej zagłady
Hans Blix
.- Druga próba przeprowadzona została 3 lata po pierwszej,
25 maja
2009
pod ziemią. Moc wybuchu specjaliści określają na ok. 20 kT
|
Izrael
/
RPA
| 1 (spekulacje) | Oba kraje zbudowały arsenały nuklearne (RPA pozbyła się swoich bomb po upadku
Apartheidu
) i najprawdopodobniej prowadziły współpracę w tej dziedzinie. Oficjalnie żaden z nich nie przeprowadzał próbnych wybuchów jądrowych. Przypuszcza się jednak, że rozbłysk zaobserwowany przez amerykańskiego satelitę nad Oceanem Indyjskim
22 września
1979
był próbą jądrową, być może przeprowadzoną przez te kraje. Nie ma jednak co do tego dowodów, a szczegóły wydarzenia pozostają nadal utajnione. Być może rozbłysk był fenomenem naturalnym, spowodowanym na przykład przez meteoryt wybuchający w atmosferze. |
Zobacz teżPrzypisy- ↑ 1,0 1,1
artykuł Krzysztofa Łozińskiego o testach nuklearnych
- ↑
petycja Suitupe Kiritome
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 Pavel Podvig, Oleg Bukharin, Timur Kadyshev, Eugene Miasnikov: Russian Strategic Nuclear Forces. The MIT Press, 2004. .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Próbne wybuchy jądrowe":
Archeologia
...
Armia Czerwona
...
2010
...
Wybuch
...
Zazdrość
...
François Duvalier
...
Elektrownie Ukrainy
...
Labilność emocjonalna
...
NATO
...
Dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Próbne wybuchy jądrowe":
Budowa i funkcja DNA (poprawiona) (plansza 12)
...
Zagrożenia gleb (plansza 8)
...
015. Wietrzenie i procesy denudacyjne (plansza 11)
...
|