Żelazowa Wola –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie mazowieckim
, w
powiecie sochaczewskim
, w
gminie Sochaczew
, nad rzeką
Utratą
, znana jako miejsce urodzenia
Fryderyka Chopina
.
Miejscowość znajduje się w odległości 46 km na zachód od
Warszawy
i 2 km na północny wschód od
Sochaczewa
. Liczy zaledwie 65 mieszkańców.
W latach 1975-1998
położona była w
województwie skierniewickim
.
We wsi znajduje się muzeum
Dom Urodzenia Fryderyka Chopina
(oddział
Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie
, zarządzanego przez
Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
). Dworek otacza park urządzony w latach
1932
-
1939
według projektu
Franciszka Krzywdy-Polkowskiego
. Na terenie parku znajduje się
pomnik kompozytora
wykonany przez
Józefa Gosławskiego
[1].
Żelazowa Wola jest również miejscem urodzenia wybitnego skrzypka
Henryka Szerynga
, który przyszedł tutaj na świat w
1918
, a zmarł w
Kassel
w
1988
.
Historia miejscowości
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z
1579
z akt grodzkich, gdzie jako właścicieli Żelazowej Woli wymieniono Mikołaja i Piotra Żelazo. Pod koniec XVIII w. właścicielami byli Łuszczewscy, a następnie Paproccy. Od tych ostatnich w
1802
wieś zakupiła rodzina hrabiów Skarbków (Kacper i Ludwika) i zamieszkała we dworze z dwiema oficynami (obecny "dworek" to wschodnia oficyna). Guwernerem ich dzieci był
Mikołaj Chopin
.
1 marca
(lub
22 lutego
)
1810
urodził się tutaj Fryderyk Chopin jako drugie dziecko Mikołaja i
Justyny z Krzyżanowskich
. Rodzina Chopinów mieszkała w oficynie dworu do
1 października
1810, kiedy to przeniosła się na stałe do Warszawy. W
1812
dwór Skarbków spłonął, ale ocalały jego dwie oficyny. W
1818
Ludwika Skarbek odsprzedała Żelazową Wolę synowi Fryderykowi, zachowując prawo do korzystania z dworu i oficyny aż do swej śmierci. W
1825
od brata Fryderyka odkupił dwór najmłodszy syn Michał Skarbek i mieszkał tam do końca życia. Korzystał z oficyn, gdyż dwór po spaleniu nie nadawał się do zamieszkania. Coraz większe kłopoty finansowe przyczyniły się do samobójstwa Michała Skarbka. W
1834
powiesił się we dworze na postronku z końskiego włosia.[2]
W
1834
Skarbkowie odsprzedali Żelazową Wolę Szubertom, a ci z kolei - Peszlom. Kolejnym właścicielem w latach
1859
-
1879
był Adam Towiański. Od
1879
dwór pozostawał w rękach Aleksandra Pawłowskiego, który w miejscu urodzenia Chopina urządził magazyn gospodarczy. W
1894
z inicjatywy rosyjskiego kompozytora
Milija Bałakirewa
odsłonięto w parku Pomnik Fryderyka Chopina według projektu
Bronisława Żochowskiego
(
medalion
projektu Jana Wojdygi). Podczas
I wojny światowej
spłonęła prawa oficyna dworu. W
1928
Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Domu Chopina i Komitet Chopinowski z Sochaczewa zakupiły oficynę i 3 ha ziemi wokół budynku za 40 tys. zł od Rocha Szymaniaka, który był właścicielem terenu od
1918
. Podczas II wojny światowej we dworku stacjonowali żołnierze niemieccy, pod koniec wojny zaś znajdował się tam szpital.
Ciekawostki
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Hanna Wróblewska-Straus: O pomniku romantycznym słów kilka. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 32-33. .
- ↑ Chopinowie. Krąg rodzinno-towarzyski. Warszawa: Studio Wydawnicze Familia, 2005. .