Łososiowate (Salmonidae) –
rodzina
ryb
łososiokształtnych
. Większość gatunków to
ryby anadromiczne
, spędzające część życia w wodach morskich,
tarło
odbywają w
rzekach
i
strumieniach
, niektóre są słodkowodne. Mają duże znaczenie gospodarcze.
Do łososiowatych zaliczane są łososie, trocie,
pstrągi
, palie oraz ryby wcześniej wyodrębniane w rodzinie
siejowatych
(Coregonidae).
Łososiowate były dawniej zaliczane w randze podrzędu Salmonoidei (łososiowce) do ryb
śledziokształtnych
(Clupeiformes). Są znane ze śladów kopalnych od
miocenu
.
Zasięg występowania
Półkula północna
– wody przybrzeżne i lądowe
Ameryki Północnej
(po
Meksyk
),
Europy
, północnej
Afryki
(góry
Algierii
i
Maroko
) oraz
Azji
(po
Tajwan
).
Introdukowana
w wielu regionach poza naturalnym zasięgiem występowania (m.in.
Australia
,
Nowa Zelandia
, jezioro
Titicaca
w Ameryce Południowej i południowa Afryka).
W Polsce występuje 11 gatunków z tej rodziny.
Cechy charakterystyczne
- krótka
płetwa
grzbietowa położona w połowie długości grzbietu, nad płetwami brzusznymi
- duży otwór gębowy wyposażony w liczne zęby – w szczękach i na kościach podniebienia
- występuje płetwa tłuszczowa
-
łuski
małe, cykloidalne
- na skórze charakterystyczne, czarne i czerwone plamki
- jednokomorowy
pęcherz pławny
połączony z przełykiem, nie ma połączenia z uchem
Wiele gatunków jest zewnętrznie bardzo do siebie podobnych, rozróżnianych po szczegółach budowy wewnętrznej, uzębieniu, kształcie szczęk itp. cechach. Tkanka tłuszczowa gatunków odżywiających się
szczętkami
z rodziny
Euphausiidae
ma barwę pomarańczową, w odróżnieniu od srebrzystobiałej tkanki większości ryb[2].
Systematyka
Systematyka rodziny jest nieustalona. Od wielu lat prowadzone są intensywne badania zmierzające do wyjaśnienia relacji pokrewieństwa w tej grupie ryb. Większość taksonomów dzieli łososiowate na trzy podrodziny:
Wcześniej wszystkie były klasyfikowane w randze odrębnych, ale blisko spokrewnionych rodzin, następnie zostały połączone jako Salmonidae. Obecnie, w wyniku badań genetycznych, ponownie rozważane jest przywrócenie ich do rangi rodzin.
Znaczenie gospodarcze
Łososiowate są cenione ze względu na smaczne mięso o dużej zawartości tłuszczu oraz
ikrę
, z której produkowany jest
czerwony kawior
. Są poławiane gospodarczo na dużą skalę, a także sportowo – w
wędkarstwie
. Ryby te spożywane są w stanie świeżym, wędzone, solone oraz w konserwach.
Przypisy
Bibliografia
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa:
Wiedza Powszechna
, 1976.
- Tim M. Berra: Freshwater Fish Distribution. The University of Chicago Press, 2007. .
- Maria Brylińska: Ryby słodkowodne Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. .
- Froese, R. & D. Pauly:
Family Salmonidae - Salmonids
(
ang.
). FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2009. [dostęp 5 września 2009].
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. .
Zobacz też