Tadżycy
|
Młody Tadżyk z gitarą w tradycyjnym stroju |
Młody Tadżyk z
gitarą
w tradycyjnym stroju
Dzieci tadżyckie
|
Dziewczynka tadżycka |
Dziewczynka tadżycka
|
Tadżycka kobieta z dzieckiem |
Tadżycka kobieta z dzieckiem
|
Tadżycka staruszka ze złotymi zębami |
Tadżycka staruszka ze złotymi zębami
|
Mała tadżycka dziewczynka |
Mała tadżycka dziewczynka
|
Młoda tadżycka kobieta |
Młoda tadżycka kobieta
|
Tadżycka rodzina obchodząca muzułmańskie święto przy stole |
Tadżycka rodzina obchodząca muzułmańskie święto przy stole
|
Bazar w Tadżykistanie |
Bazar w Tadżykistanie
|
Ludzie niedaleko pomnika w Duszanbe |
Ludzie niedaleko pomnika w
Duszanbe
Abdurahmoni Dżomi - poeta tadżycki
|
Kamoli Khujandi - tadżycki literat |
Kamoli Khujandi - tadżycki literat
|
Zebunisso - poetka pochodzenia tadżyckiego |
Zebunisso - poetka pochodzenia tadżyckiego
|
Omar Chajjam - tadżycki poeta narodowy |
Omar Chajjam
- tadżycki poeta narodowy
Tadżycy (
język perski
: تاجيک Tâjik;
cyrylica
: Тоҷик) - jest to naród
indoeuropejski
pochodzenia
irańskiego
.
Pochodzenie etniczne
Tadżykowie, pokrewni, a często nawet utożsamiani z
Persami
, są potomkami
aryjskich
plemion wędrownych, które osiadły w
Azji Środkowej
około 2000 r. p.n.e. Co ciekawe, wśród Tadżyków - tak samo jak wśród
Polaków
i innych narodów
słowiańskich
- bardzo powszechne jest występowanie genów z
haplogrupy R1a1
. Wśród nich występuje ona z częstotliwością aż 64%, podczas gdy u Polaków wartość ta wynosi 56%.
Regiony zamieszkania
Zamieszkuje on regiony Azji Środkowej, a głównie
Tadżykistanu
, gdzie stanowi 80% całej populacji, oraz północnego
Afganistanu
, stanowiąc około 37% tamtejszej populacji. Ogromne społeczności tadżyckie mieszkają w sąsiednim
Uzbekistanie
. Oficjalnie 5% jego liczebności deklaruje narodowość tadżycką, jednak uważa się, że Tadżyków w Uzbekistanie jest o wiele więcej - różne źródła szacują ich liczbę na od 4 do nawet 11 milionów osób, stanowiących nawet 15-45% całej ludności państwa. Jest to spowodowane tym, iż w czasach
Związku Radzieckiego
Tadżycy przebywający wówczas na terenie
Uzbeckiej SRR
dostali do wyboru - albo zostać zarejestrowanym jako Uzbecy i tam zostać, albo pozostać przy narodowości tadżyckiej i w konsekwencji zostać przymusowo wywiezionym do górzystej, słabo rozwiniętej
Tadżyckiej SRR
. Wielu z nich zdecydowało się zmienić swoją narodowość w zamian za lepsze warunki życia. Z tego powodu bardzo trudno jest określić rzeczywistą ich liczbę w
Uzbekistanie
.
Tadżycy mieszkający w
Pakistanie
, gdzie stanowią mniej niż 0,5%, są potomkami uchodźców - afgańskich Tadżyków, którzy uciekli z Afganistanu w latach 80. XX wieku, z powodu
radzieckiej interwencji
. Nieliczna społeczność tadżycka istnieje też w
Chinach
- we wschodniej części regionu
Sinciang
- i są tam jedną z 56 oficjalnie notowanych mniejszości narodowych (zobacz:
Tadżycy w Chinach
).
Około połowy miliona Tadżyków zamieszkuje też niektóre obwody dzisiejszej
Rosji
. Większość z nich wyemigrowała tam ze swojego kraju w czasach ZSRR.
Pochodzenie nazwy
Nazwa "Tadżycy" pochodzi od słowa Tājik o ałtajskim pochodzeniu, i pierwotnie oznaczała ona nie-Turek; zazwyczaj była ona używana w odniesieniu do
Persów
lub Irańczyków. W czasie istnienia
sułtanatu seldżuckiego
, w którym Persowie byli rządzeni przez
Turków Seldżuckich
, słowo Tājik odnosiło się do perskojęzycznych ludów środkowej
Azji
. W źródłach pisanych pojawia się ona po raz pierwszy w XI-wiecznych
ujgurskich
kronikach.
Język
Naród tadżycki posługuje się językiem perskim, jednak zapisywanym najpierw (od
1928
) narzuconym przez
Sowietów
w ramach polityki
korienizacji
alfabetem łacińskim
, kilka lat później - w wyniku
rusyfikacji
- zmienionym na
cyrylicę
. Z powodu tej różnicy pisma język używany przez Tadżyków bywa często błędnie nazywany językiem tadżyckim, jednak od upadku Związku Radzieckiego stopniowo powraca się do tradycyjnego pisma arabskiego, wycofując cyrylicę.
Wierzenia
Tadżycy są narodem muzułmańskim - większość z nich jest sunnitami, lecz istnieją też nieliczne mniejszości
szyickie
(
imamickie
i
isma'ilickie
). Od dawna na terenach Tadżykistanu - głównie w
Duszanbe
- mieszkali także
Żydzi
, ale w
XX wieku
większość z nich wyemigrowała do
Izraela
bądź do
Stanów Zjednoczonych
, głównie z powodu tamtejszej ich dyskryminacji (jedyna synagoga w kraju,
synagoga w Duszanbe
, została zburzona w
2006
roku na zlecenie władz).
Tradycyjne zajęcia
Tradycyjnymi źródłami utrzymania Tadżyków były
rolnictwo
i ogrodnictwo, a w mniejszym stopniu - hodowla zwierząt i rzemiosło. Współcześnie są oni zatrudnieni w innych gałęziach gospodarki, głównie w
przemyśle
.
Charakterystyka
Tadżycy charakteryzują się najczęściej czarnymi włosami i oczami oraz umiarkowanie śniadą skórą. Pod względem rasowym są klasyfikowani jako przejściowa odmiana pomiędzy
rasą mongoloidalną
a
rasą kaukaską
.