Wincenty Zakrzewski, właściwie Wincenty Walenty Ignacy Zakrzewski
herbu Pomian
(ur.
11 lipca
1844 w
Strzemesznie
lub
Dobrzykowie
k.
Płocka
, zm.
12 kwietnia
1918
w
Krakowie
) – polski historyk, profesor
Uniwersytetu Jagiellońskiego
.
Syn Błażeja Walentego Zakrzewskiego (1784-1857), właściciela Strzemeszna, i Marii Piaszczyńskiej. Studia zaczął w
Petersburgu
(1861-62), potem studiował we
Wrocławiu
i
Heidelbergu
. Na wieść o wybuchu
powstania styczniowego
powrócił do kraju i uczestniczył w walkach
partyzanckich
. Po upadku powstania, powrócił na studia w Heidelbergu, Jenie i Berlinie. Edukację zakończył doktoratem w
Lipsku
, poświęconym Władysławowi III (1867). Dyplom nostryfikował we
Lwowie
w 1870, gdzie wykładał jako
docent
prywatny. W 1872 został profesorem zwyczajnym
Uniwersytetu Jagiellońskiego
, a od 1881 członkiem
Akademii Umiejętności
. W kadencji 1890/1891 pełnił godność rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, był też członkiem komisji szkolnej Sejmu krajowego; w 1908 odszedł na emeryturę.
Badacz dziejów politycznych Polski XVI w. Zapoczątkował nowoczesne studia nad
reformacją
w Polsce. Działał na polu edytorstwa źródeł historycznych, kierując wspólnie ze
Stanisławem Smółką
, Ekspedycją Rzymską AU, poszukującą materiałów źródłowych do dziejów polskich w archiwach
watykańskich
.
W 1873 poślubił Annę, Różę Orzechowską, z którą miał synów Jerzego,
Tadeusza
, Wacława, Stanisława i Stefana.
Główne prace
- Powstanie i wzrost reformacji w Polsce 1520-1572, Lipsk 1870
- Stosunki Stolicy Apostolskiej z Iwanem Groźnym, carem i Wielkim Księciem Litewskim, Kraków 1872.
- Po ucieczce Henryka, dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878.
- Stefan Batory, przegląd historii jego panowania i program dalszych nad nią badań, Kraków 1887.
- Historia powszechna na klasy wyższe szkół średnich, tom 1-3, 1891-1903 - efekt zainteresowania edukacją gimnazjalną.
- Stanislai Hosii Epistolae, tom 1-2, 1879-1888 (inicjator i edytor wydawnictwa).
Studya Historyczne ku czci prof. Wincentego Zakrzewskiego wydane przez UJ w 1908 zawierają artykuły jego uczniów i przyjaciół.
Bibliografia
-
Aleksander Krawczuk
, Opowieści o zmarłych, Cmentarz Rakowicki.
- S. Szczur, Złota księga Wydziału Historycznego UJ, Kraków 2000.