Kara-kum (także: Garagum, Karakum, Gara Gum, Kara Kum,
ros.
Каракумы; z
turkm.
Garagum – "czarny piach") – piaszczysta
pustynia
w
Turkmenistanie
, na
Nizinie Turańskiej
. Powierzchnia ok. 350 tys. km² (prawie 70% powierzchni
Turkmenistanu
).
Geografia i położenie geograficzne
Pustynia położona jest na wschód od
Morza Kaspijskiego
, granicząc od północy z
Jeziorem Aralaskim
, a od północnego wschodu z rzeką
Amu-daria
i
pustynią Kyzył-kum
. Z powodów
pustynnienia
obszarów w kierunku Morza Aralskiego, wyróżniono obszar pustynny (ok. 40 tys. km²) zwany Aral Karakum. Powstał on ze względu nieprawidłowej gospodarki wodnej (ponadnormatywne
irygacje
), prowadzonej przez rząd
ZSRR
, co doprowadziło do wyjałowienia i pustynnienia obszaru dziś zwanego Aral Karakum. Mimo to, obszar
Jeziora Aralskiego
powoli się zwiększa, mimo postępującej ekspansji pustyni[1].
Na wschodnim skraju pustyni płynie
Amu-daria
, a na południu w jej piaskach swój bieg kończą rzeki
Murgab
i
Tedżen
. Przez południową część pustyni płynie
Kanał Karakumski
.
Klimat
Kara-kum charakteryzuje się klimatem umiarkowanym, wybitnie suchym. Opady roczne nie przekraczają 200 mm. Klimat pozwala na istnienie tylko skąpej roślinności, tworzonej głównie przez
trawy
oraz krzewy
saksaułów
. W obniżeniach występują zasolone
bagniska
o charakterze
takyrów
(zwłaszcza w rejonach Aral Karakum – cofnięcia się
Morza Kaspijskiego
).
Ludność
Pustynia jest prawie niezamieszkana, jedynie na obrzeżach znajdują się siedliska ludzkie. Zaludnienie pustyni wynosi 6,5 os./km2.
Archeologia
Badania archeologiczne Kara-kum, jako części Wielkiego Balkana, zaowocowały znaleziskami archeologicznymi, pochodzącymi z
epoki kamienia
.
Przypisy