Lady Jane Grey (ur. prawdopodobnie
12 października
1537
, stracona
12 lutego
1554
) –
królowa Anglii
zwana "dziewięciodniową królową" lub "królową dziewięciu dni".
Wczesne lata życia
Lady Jane urodziła się w Bradgate Park koło Leicester, jako najstarsza córka Henryka Greya, 3. markiza Dorset (później 1. księcia Suffolk), i jego żony lady Frances Brandon, córki
Charlesa Brandona, 1. księcia Suffolk
, i
Marii Tudor
, córki
króla
Henryka VII
. Jane miała dwie młodsze siostry: Catherine i Mary. Jane, podobnie jak jej kuzynki
Elżbieta
i
Maria
, była bardzo dobrze wykształconą damą. Znała łacinę, grekę i hebrajski, jak również kilka języków nowożytnych. W wieku trzynastu lat w grece czytała
Nowy Testament
i korespondowała z lingwistami.
Dzieciństwo Jane było trudne. Jej matka była porywczą i dominującą osobą, która uważała swoją najstarszą córkę za osobę zbyt słabą i zbyt delikatną. W
1546
r. została wysłana na dwór szóstej żony
Henryka VIII
,
Katarzyny Parr
. Po jej śmierci opiekę nad Jane roztoczył Thomas Seymour, 1. baron Seymour of Sudeley, drugi mąż Katarzyny Parr, który chciał wydać Jane za swojego siostrzeńca, króla
Edwarda VI
. Z jego planów nic nie wyszło, gdyż popadł w konflikt z własnym bratem, Lordem Protektorem
księciem Somerset
, i został ścięty. Wkrótce również nastąpił upadek Somerseta i ster regencji przejął
John Dudley, 1. książę Northumberland
. Miał on wobec Jane swoje własne plany.
Sukcesja
W
1544
Henryk VIII podpisał nowy akt sukcesji tronu. Na mocy tego aktu, pierwszeństwo do tronu przypadło męskim potomkom, a więc księciu
Edwardowi
przed siostrami –
Marią
i
Elżbietą
. Po nich w kolejności do tronu byli potomkowie młodszej siostry króla – Marii. Z sukcesji Henryk wyłączył potomków swojej starszej siostry
Małgorzaty
(linia szkocka, wnukami jej była królowa Szkocji
Maria I Stuart
oraz jej drugi mąż -
Henryk Stuart, lord Darnley
).
Northumberland, obawiając się powrotu katolików i związanej z tym w perspektywie utraty władzy i potęgi, postanowił o zmianie sukcesji. Zimą
1552
na
1553
r. Edward ciężko zapadł na zdrowiu i jego śmierć była kwestią miesięcy. Northumberland postanowił odsunąć od dziedziczenie siostry Edwarda i przekazać koronę lady Jane, która miała poślubić syna Northumberlanda, Guildforda (
1536
-
12 lutego
1554
). Ślub odbył się
15 maja
1553
r. Nie wszystko jednak poszło po myśli ambitnego regenta. Edward wprawdzie odsunął od dziedziczenia swoje siostry, ale koronę przekazał męskim potomkom lady Jane. Northumberland zainterweniował i na kilka dni przed śmiercią przekazał koronę swojej kuzynce (niektórzy twierdzili, że Northumberland sfałszował podpis króla przy dokumencie).
Królowa Jane
Edward VI zmarł
6 lipca
1553
r.
10 lipca
Jane została proklamowana królową.
11 lipca
uznała to Rada Królewska.
12 lipca
dostarczono Jane insygnia koronacyjne, ale do ceremonii nie doszło. Guildford zażądał, aby ukoronować go na króla. Jane odmówiła, ale obiecała mianować go księciem Clarence. Nie doszło jednak do tego. Niedługo po śmierci Edwarda jego najstarsza siostra Maria udała się do katolickiego
Norfolk
, gdzie
9 lipca
została uznana królową. Następnie ruszyła na
Londyn
zyskując coraz większe poparcie.
19 lipca
książę Suffolk zmuszony był zakomunikować swojej córce, że przestała być królową. Była pierwszą kobietą, która rządziła samodzielnie Anglią (oprócz
królowej Matyldy
, która robiła to wbrew woli Anglików). Jest jedyną królową Anglii (samodzielną), która nosi imię Joanna.
Egzekucja
Królowa Maria chciała darować jej życie – posłała Johna de Feckenhama, aby nawrócił Jane na
katolicyzm
. Jednak Jane była wierną protestantką i nie dała się namówić na zmianę wiary.
Maria obawiając się, że znowu ktoś się posłuży jej kuzynką (w początkach
1554
doszło do protestanckiej rebelii Sir Thomasa Wyatta, do której przyłączył się książę Suffollk), w celu pozbawienia jej tronu, skazała Jane – choć niechętnie – na śmierć. Do stracenia Jane przyczyniły się także naciski ze strony przyszłego męża Marii – katolika
Filipa II
.
12 lutego
1554
w londyńskiej
Tower
– w Tower Hill, w czasie publicznej egzekucji ścięto Guilforda.
Jane została ścięta w Tower Green na odosobnionej egzekucji, zarezerwowanej dla członków rodziny królewskiej. Do końca przy Jane został John de Feckenham. Jane pragnęła godnie zakończyć życie, jednak wpadła w panikę kiedy z zasłoniętymi oczami nie mogła znaleźć pieńka. Szczątki Jane, królowej Anglii i jej męża zostały pochowane w kaplicy
St Peter ad Vincula
w północnej części Tower Green.
23 lutego
za udział w rebelii mającej przywrócić na tron Anglii uzurpatorkę Jane ścięto jej ojca - księcia Suffolk.
Lady Jane w sztuce
Obrazy
- Scenę poprzedzającą egzekucję Lady Jane namalował w 1833 r.
Paul Delaroche
- Egzekucja Lady Jane Grey
-
16 stycznia 2006
ogłoszono odnalezienie w
Londynie
pochodzącego z
XVI
w. obrazu. Według ekspertów obraz ten może przedstawiać prawdziwą Lady Jane, (do tej pory za portret Lady Jane uważano inny obraz - sporny, który najprawdopodobniej ukazuje
Catherine Parr
.
Literatura
- Nicholas Rowe, tragedia Lady Jane Grey (
1715
)
Filmy
Linki zewnętrzne