Strefa czasowa – wytyczony obszar powierzchni
Ziemi
o szerokości 15°
długości geograficznej
, rozciągający się
południkowo
między biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy). Jest on
czasem słonecznym
średnim środkowego południka tej strefy, który różni się o całkowitą liczbę godzin od
czasu uniwersalnego
.
Geneza i zasady podziału
Wszystkie punkty położone na tym samym południku mają ten sam
czas lokalny
(miejscowy). Każda zmiana
długości geograficznej
powoduje zmianę lokalnego czasu – gdy ludzie zaczęli przemieszczać się coraz częściej i szybciej, stawało się to bardzo niewygodne. Całą
Ziemię
podzielono na 24 strefy czasowe.
Czas uniwersalny
i strefy czasowe zostały zaproponowane w 1878 roku przez kanadyjskiego wynalazcę
Sandforda Fleminga
, zaś wprowadzono je w 1884 roku.
Strefy czasowe w niezmienionym kształcie obowiązują na
morzach
i
oceanach
. Na
lądach
ich kształt został zmodyfikowany tak, by małe i średnie
państwa
znalazły się w obrębie jednej strefy czasowej, czyli obowiązywał w nich jeden czas. Większe państwa, takie jak
Stany Zjednoczone
,
Kanada
,
Brazylia
,
Rosja
czy
Australia
, znajdują się w kilku strefach czasowych. Największym krajem na świecie, w którym na całym terytorium obowiązuje ta sama strefa czasowa są
Chiny
pomimo, iż różnice w czasie słonecznym między wschodnimi i zachodnimi prowincjami wynoszą ponad 3 godziny.
Lista stref czasowych i terytoriów w nich leżących
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-9:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-8:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-7:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-6:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-5:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-4:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-3:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC-3:00
Półkula północna.
Czas letni
UTC-2:30
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC-2:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC-2:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+0:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+1:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+2:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+2:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+3:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+4:00
-
Rosja
(większość europejskiej części kraju)
Półkula północna.
Czas letni
UTC+4:30
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+5:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+5:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+6:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+7:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+8:00
-
Rosja
(środkowo-zachodnia część azjatycka)
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+9:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+9:00
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+10:00
-
Rosja
(środkowa część azjatycka)
Strefa całoroczna
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+10:30
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+11:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+11:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+11:30
Strefa całoroczna
Półkula północna.
Czas letni
UTC+12:00
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+13:00
Półkula południowa.
Czas letni
UTC+13:45
Strefa całoroczna
Strefa całoroczna
Czas letni
Czas letni
na półkuli
północnej
występuje w okresie od
kwietnia
do końca
października
, a na
południe
od
równika
od
listopada
do końca
marca
.
Linia Zmiany Daty
Międzynarodowa linia zmiany daty
przebiega wzdłuż granicy stref od UTC+12 do +14 i UTC-12, częściowo pokrywając się z południkiem 180°. Czas obowiązujący na terytoriach położonych na zachód od tej linii jest przesunięty o
dobę
do przodu względem czasu terytoriów położonych na wschód od niej; np. w Nowej Zelandii (UTC+12) jest zawsze ta sama godzina co na Wyspie Baker (UTC-12), choć data stale różni się o jeden dzień.
Zobacz też
Linki zewnętrzne