Powstanie Żółtych Turbanów (nazywane też powstaniem Żółtych Szali) to nazwa
powstania
w latach
184
-
189
. Powstanie wymierzone było w cesarza Linga z chińskiej dynastii
Han
[1]. Jego nazwa pochodzi od barwy szali, które powstańcy nosili obwiązane wokół głowy.
Przyczyny
Główną przyczyną powstania był kryzys ekonomiczny państwa chińskiego, wywołany rozrostem korupcji i biurokracji na dworze cesarskim, związanych z wszechwładzą
eunuchów
i intrygami wielkich rodów zwalczających się w dążeniu do objęcia regencji. Na ludność chłopską nakładano wysokie podatki. Nie będący w stanie spłacać ich chłopi tracili ziemię, a często także wolność na rzecz wielkich posiadaczy ziemskich.
W tej atmosferze w latach 70. zaczęły wybuchać liczne bunty chłopskie. Związane one były w dużej mierze z działalności
mesjanistycznych
sekt
taoistycznych
, z których największą była założona w
142
Taiping Dao.
Powstanie
W roku
184
doszło do wylewu
Huang He
, co dało buntownikom bezpośredni pretekst do wystąpienia przeciwko władzy. Powstanie wybuchło w tym samym roku w zachodniej części prowincji
Shandong
. Głównym dowódcą powstańców był Zhang Jiao, charyzmatyczny uzdrowiciel, który zdołał zgromadzić wokół siebie kilkaset tysięcy chłopów. Powstanie było starannie przygotowane i walki szybko rozszerzyły się na cały Shandong,
Hebei
i
Henan
.
Powstańcy nie mieli sprecyzowanych celów politycznych. Oddawali cześć bóstwu Huanglao, będącemu syntezą cesarza
Huangdi
i twórcy taoizmu
Laozi
. Przywódcy powstania głosili nadejście złotego okresu, w którym zapanuje pokój, powszechna równość i wspólnota dóbr. Z tego powodu po stronie powstania nie opowiedzieli się, mimo iż wówczas prześladowani przez władzę,
konfucjaniści
, co przesądziło o upadku powstania.
Początkowo powstańcom udało odnieść się znaczne sukcesy, opanowując dużą część obszarów między rzekami
Jangcy
i
Huang He
, jednak na skutek braku szerszego poparcia konfucjanistycznego społeczeństwa i zdecydowanej kontrofensywie wojsk cesarskich, wspartych przez lokalne milicje właścicieli ziemskich, w
189
udało się rozbić główne siły powstańcze.
Następstwa
Pomimo rozgromienia głównych sił Żółtych Turbanów w
189
, rozproszone wojska powstańcze zdołały się szybko zreorganizować i w kolejnych latach wybuchały nieustannie nowe powstania, z których największym było wywołane przez taoistyczną sektę Wudoumi Dao. Walki z lokalnymi siłami powstańczymi ciągnęły się aż do
205
.
Walki z niedobitkami Żółtych Turbanów zbiegły się w czasie z zamachem pałacowym w
189
, w wyniku którego dokonano masakry eunuchów i osadzono na tronie małoletniego cesarza
Xiana
. W Chinach rozpoczęła się epoka walk pomiędzy dowódcami wojskowymi i najazdów barbarzyńskich, zakończona obaleniem dynastii Han w
220
i podziałem państwa (zob.
Epoka Trzech Królestw
).
Zobacz także
Zuo Feng
Przypisy
- ↑ Praca zbiorowa, 2005, Wielka Historia Świata, t.4, Polskie Media Amer.Com, str. 150, .
Bibliografia
- Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. .
- Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000. .
- Encyklopedia historyczna świata. Tom X. Kraków: Wyd. Opres, 2002. .