Stanisław Koźmian (ur.
7 maja
1836
w
Piotrowicach
, zm.
4 lipca
1922
w
Krakowie
) – polski polityk konserwatywny, reżyser, krytyk teatralny, publicysta i historyk.
Życiorys
W latach 1852–1853 kształcił się na
Uniwersytecie Jagiellońskim
, w latach 1853–1856 pobierał nauki w
Paryżu
, a w 1856 w
Bonn
. W 1860 został korespondentem Biura Politycznego
Hôtelu Lambert
. Uczestnik
powstania styczniowego
, od 1 grudnia 1863 członek
Wydziału Rządu Narodowego dla Galicji
.
W 1866 wraz z
Józefem Szujskim
i
Stanisławem Tarnowskim
założył „
Przegląd Polski
”. Został jednym z przywódców obozu
Stańczyków
. W latach 1869–1870 poseł do
Sejmu Krajowego
i deputowany do wiedeńskiej
Rady Państwa
.
W latach 1866–1868 kierownik artystyczny, a w latach 1871–1885 dyrektor
Teatru Krakowskiego
.
Jako kierownik artystyczny dbał o przemyślany repertuar teatru. W latach 1871–1877 zamieszczał artykuły w czasopiśmie „Afisz teatralny”. Od aktorów wymagał nienagannego pamięciowego opanowania roli, nieskazitelności dykcji. Stworzona przez niego szkoła gry określona została mianem "szkoły krakowskiej". Oparcie każdego przedstawienia na grze zespołowej, staranna reżyseria i oprawa plastyczna nadały nowoczesne oblicze scenie krakowskiej. Organizował konkursy dramatyczne oceniane przez wybitnych znawców literatury. W jury zasiadali między innymi
Karol Estreicher
i
Stanisław Tarnowski
.
Jest autorem monumentalnej pracy Rzecz o roku 1863 (wydanej w 1895), w której poddał wnikliwej krytyce powstanie styczniowe.
Bibliografia
- Zarys dziejów teatru krakowskiego, wyd. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa 1977.