Katedra Zaśnięcia Matki Bożej - zdjęcie z 1912
Sobór św. Dymitra – zdjęcie z 1911
Włodzimierz (
ros.
Влади́мир, Władimir) – miasto
obwodowe
, w
Rosji
, nad
Klaźmą
(dopływ
Oki
). Około 310 tys. mieszkańców (2005).
Historia
Resztki najstarszej osady znalezione na terenie dzisiejszego miasta datowane są na 30 tys. lat p.n.e. W 990 n.e. książę kijowski
Włodzimierz I Wielki
założył
gród
będący początkiem współczesnego Włodzimierza. Miasto szybko się rozwijało i w 1157 stało się stolicą największego z północnych księstw Rusi –
księstwa włodzimiersko-suzdalskiego
kosztem starej stolicy
Suzdalu
. Pomimo zniszczeń spowodowanych najazdem
Mongołów
i zdobyciem grodu 7 II 1238 miasto dalej zyskiwało na znaczeniu, a po osiedleniu się tu w 1299 Maksyma
metropolity
Rusi uciekającego przed Mongołami Włodzimierz był faktyczną duchową i symboliczną stolicą Rusi. Od początku XIV wieku wzrastająca rola
Księstwa Moskiewskiego
doprowadziła do powolnego upadku politycznego znaczenia Włodzimierza. W 1325 Piotr, metropolita Rusi przeprowadził się z Włodzimierza do
Moskwy
. Ostatecznie niezawisłość księstwa włodzimierskiego zaniknęła w 1328, kiedy książę moskiewski
Iwan I Kalita
został jednocześnie władcą księstwa włodzimierskiego. Od tego momentu Włodzimierz był znaczącym miastem w obrębie księstwa moskiewskiego. W 1382 Włodzimierz spustoszyły wojska chana
Tochtamysza
, a w 1441 (wg innych źródeł w 1412) armia rosyjsko-mongolska chana Tałycza. W 1614 pod miasto podszedł polski oddział pod dowództwem
Aleksandra Lisowskiego
, zniszczył on przedmieścia jednak samego grodu nie zdobył. W XVIII wieku miasto zaczęło się znów szybko rozwijać jako stolica prowincji, a potem
guberni
. W 1744 ustanowiono tu siedzibę biskupstwa. W latach
1838
-
1840
mieszkał tu znany rosyjski polityk opozycyjny pisarz
Aleksander Hercen
odbywający w mieście karę
zesłania
. Od 1861 połączony koleją z Moskwą. W okresie
ZSRR
na krótko (1929-1944) utracił status miasta wojewódzkiego. W latach 20. i 30. XX wieku władze komunistyczne zniszczyły większość cerkwi, w tym część z XII wieku.
Zabytki
We Włodzimierzu zachowała się znaczna część budowli z czasów świetności księstwa włodzimiersko-suzdalskiego, toteż jest to jedno z najciekawszych turystycznie miast Rosji. Zalicza się go do tzw. Złotego Pierścienia, czyli około dziesięciu miast centralnej Rosji o unikalnej architekturze i historycznym znaczeniu w dziejach kraju. Wszystkie zachowane zabytki z XII - XIII wieku zbudowano z białego wapienia przywiezionego znad Wołgi.
-
Sobór Zaśnięcia Matki Bożej
(Успенский собор) powstał w latach 1158-60 zbudowany przez mistrzów z Niemiec, przebudowany po wielkim pożarze w 1185, w okresie 1185-1189, od tego czasu praktycznie bez większych zmian. Fragmentarycznie zachowały się
freski
z XII-XIII wieku i znacznie bardziej kompletne freski najwybitniejszego artysty rosyjskiego średniowiecza
Rublowa
z 1408. W 1810 obok soboru postawiono dzwonnicę, na miejscu starej uszkodzonej przez piorun w 1806.
Od 1164 wszyscy wielcy książęta Rusi koronowali się w tej świątyni, dopiero książę
Iwan III Srogi
w 1462 przeniósł ceremonię do Moskwy. W tym też okresie świątynia była miejscem spoczynku zwłok wielkich kniaziów oraz miejscem synodów Cerkwi prawosławnej. Główną relikwią cerkwi (i całej Rusi) była
Włodzimierska Ikona Matki Bożej
(przeniesiona w 1395 do Moskwy).
Pierwotna budowla z zewnątrz wyłożona była płytami marmurowymi, kopuła złocona, a miedziane dachy pokryte zostały ornamentami z kutego srebra. W 1161 wykonano wewnątrz freski. Wyposażenie liturgiczne składało się w większości z przedmiotów wykonanych z czystego srebra i złota. W Kijowie zamówiono także główne wrota, które miały być wykonane z czystego złota, jednak nie zostały one wykonane. Po pożarach lub grabieżach w latach 1185, 1238 i 1412 każdorazowo musiano całkowicie odtwarzać wyposażenie wnętrz. Obecnie istniejące, wiąże się z odrodzeniem znaczenia świątyni od 1645, kiedy to przekazano cerkwi relikwie świętego księcia Grzegorza, a w 1702 także książąt Andrzeja Bogolubskiego i jego syna Gleba. W latach 1768 - 1774 caryca
Katarzyna II Wielka
ufundowała nowy
ikonostas
oraz przebudowę wnętrza i ozdobienie go w stylu włoskiego
baroku
. Przy tej okazji usunięto większość starego (średniowiecznego) wystroju, a stare freski, w tym Rublowa, zamalowano i przykryto nowymi barokowymi. W XIX wieku wykonano srebrne zdobienia grobów władców i świętych.
-
Sobór św. Dymitra Sołuńskiego
(Дмитровский собор) zbudowano w latach 1193-97, z tego okresu pochodzi też bogaty zespół rzeźb pokrywających prawie wszystkie zewnętrzne fasady świątyni. Był on świątynią przypałacową, związaną z dworem książęcym. Na początku XIX wieku dobudowano kilka kaplic, które jednak w 1834 roku zostały zniszczone na polecenia cara
Mikołaja I
, by zachować pierwotny wygląd świątyni. Wystrój wnętrza pochodzi głównie z XIX wieku, zachowały się resztki fresków Matki Bożej z aniołami z XII wieku.
Złota Brama we Włodzimierzu
- Złota Brama – wzorowana na
złotej bramie
w
Konstantynopolu
wieża bramna z 1158-64, przebudowana w XVII i XVIII wiekach, wskutek czego straciła wiele pierwotnych cech. Na szczycie wieży wybudowana malutka cerkiew (tego samego wieku co sama wieża), restaurowana w 1469 i przebudowana w 1810.
- Sobór Zaśnięcia Matki Bożej z XVI wieku klasztoru Kniagini
- Trzy cerkwie z XVIII wieku (Bogurodzicy, św. Nikity, św. Mikołaja)
- kilka cerkwi z XIX wieku i tegoż wieku działający kościół katolicki
-
Sukiennice
z 1787 – 1790
- 11 kilometrów od Włodzimierza znajduje się także jedna z najstarszych zachowanych cerkwi w Rosji,
cerkiew Opieki Matki Bożej
nad rzeką
Nerl
(Покрова на Нерли) z połowy XII wieku z bogatym wystrojem kamieniarskim zewnętrznych fasad.
W czasie władzy komunistów zniszczono prawie wszystkie cerkwie powstałe w XVII i XVIII wiekach (w nawiasie data zniszczenia):
- św. Mikołaja Złotobramnego (Николозлатовратская)z 1690 (1929)
- św. Paraskiewy (Пятницкая) z 1770 (lata 60. XX wieku)
- św. Jana Teologa (Богословская, Иоанна Богослова) z 1775 (zniszczona około 1927)
- św. Borysa i Gleba (Борисоглебская) z 1756 (lata 30. XX wieku)
- św. Sergiusza (Сергиевская)z 1779 (1929)
- Świętych Niewiast Niosących Wonności(Святых жен Мироносиц) z 1776 (1929)
- Kazańskiej Ikony Matki Bożej (Казанская) z 1782 (1970). W cerkwi tej brał ślub Hercen
- św. Eliasza (Ильинская) z XVIII wieku (1929)
- kaplica Wielkiego Księcia Włodzimierza z 1797 (1925)
- kościół protestancki z 1884 (lata 30. XX wieku)
Przede wszystkim jednak po 1930 zniszczono jeden z najstarszych w Rosji klasztorów, klasztor Narodzenia Matki Bożej (Богородице-Рождественский монастырь) z XII wieku, w tym cerkiew pos tym samym wezwaniem. Z klasztoru ocalał tylko mur okalający z XVIII wieku wraz z przybramną cerkiewką z XIX wieku. Obecnie trwa rekonstrukcja klasztoru. W klasztorze tym w 1263 pochowano jednego z najsłynniejszych książąt i wodzów wczesnej Rusi,
Aleksandra Newskiego
. Dopiero na rozkaz cara
Piotra I
w początku XVIII wieku przeniesiono jego szczątki do
Petersburga
.
Miasta partnerskie