www.szkolnictwo.pl

 
     Poprzez zajęcia terenowe rozumie się lekcje odbywające się poza budynkiem szkoły, w jego najbliższym otoczeniu. Umożliwiają one wykorzystanie środowiska jako źródła wiedzy o przyrodzie. Zajęcia terenowe stanowią jedną z metod uczenia się i nauczania. Ponieważ angażują wszystkie zmysły uczestników, poznanie otaczającej rzeczywistości jest pełniejsze niż w przypadku innych metod .Najważniejszym zadaniem stawianym przed zajęciami terenowymi jest edukacja uczestników. Aby przebiegała ona zgodnie z zasadami nauczania- uczenia się musimy wykorzystać odpowiednie metody. Na zajęciach terenowych dominuje metoda poglądowa oparta na bezpośredniej obserwacji obiektów i zjawisk przyrodniczych oraz na ich analizie. Nauczyciel powinien ukierunkować sposób prowadzenia obserwacji.
     Badanie zjawisk w miejscu ich naturalnego występowania pozwala na zrozumienie praw rządzących przyrodą. Zajęcia w terenie pozwalają na wykorzystanie wiadomości teoretycznych w praktyce. Lekcje w terenie przeważnie trwają krótko i służą realizacji konkretnego tematu lekcyjnego. Poświęcone są głównie kształtowaniu określonych pojęć, czy wyrabianiu umiejętności bądź badaniu niektórych zjawisk. Dzięki nim uczniowie mają możliwość konfrontowania wyników obserwacji z materiałem zawartym w podręczniku oraz z wiedza przekazywaną przez nauczyciela.
     Realizacja zajęć terenowych stwarza okazje do kształtowania wśród uczestników wrażliwości estetycznych jako zdolności warunkującej przezywanie piękna i potrzeby obcowania z nim. Należy zatem zwracać uwagę uczniów na potęgę i bezkres morza, majestat gór, odcienie zieleni, bogactwo barw łąki itp. Należy spodziewać się że skoro dzieci zrozumieją piękno znajdujące się w otaczającym je świecie, zwłaszcza zasoby przyrody, wówczas zajmą się ich ochroną. Zajęcia terenowe nie tylko wpływają na odczucia swoich uczestników. Są doskonałą formą ich wyrażania. Udział w zajęciach terenowych staje się nieodzownym warunkiem, aby móc przeżyć rzeczy i zjawiska w naturalnej ich postaci i środowisku.
     Autentyczne wytwory i zjawiska przyrodnicze „atakują” uczniów w czasie zajęć terenowych, dostarczają materiału znacznie bogatszego i pełniejszego w stosunku do tego , który mogą przekazać na lekcjach nauczyciele korzystający z pomocy dydaktycznych. Na spotęgowany podczas zajęć terenowych odbiór zjawisk wpływa wzrok i słuch , wspomagane dotykiem i powonieniem. dlatego należy podkreślić, że najcenniejsze są zawsze okazy naturalne i każdy nauczyciel przyrody powinien jak największą ilość lekcji organizować w terenie.

Zdzisława Ostruszka