Dzieci leworęczne, aby mogły normalnie funkcjonować w świecie osób praworęcznych potrzebują specjalistycznej pomocy. Jedną z najważniejszych dziedzin w jakiej należałoby udzielić pomocy leworęcznemu dziecku, jest wdrożenie go do techniki pisania odpowiadającej potrzebom osoby leworęcznej.
STUDIUM PRZYPADKU DZIECKA LEWORĘCZNEGO
1. WSTĘP
Niniejszy tekst omawia przypadek 6-letniego Krystiana, chłopca uczęszczającego do oddziału przedszkolnego.
2. OPIS SYTUACJI
Obejmując wychowawstwo w klasie 0 w roku szkolnym 2004/2005 zaobserwowałam, że wśród dzieci 6-letnich, jedno dziecko jest leworęczne. Krystian nie lubił rysować. Sam nie zabierał się do rysowania, zachęcany odmawiał wykonania rysunku .
Ta sytuacja skłoniła mnie do rzetelnego zaznajomienia się z tym zagadnieniem i pogłębienia wiedzy teoretycznej na ten temat. Moje spostrzeżenia zawarłam w niniejszym opracowaniu, jak również przedstawiłam w nim potwierdzone w literaturze przedmiotu wskazówki i informacje dotyczące pracy z dzieckiem leworęcznym. Mam nadzieję, że posłużą one również pomocą tym osobom, które mają kontakt z takimi dziećmi.
3.Analiza problemu
Informacje o dziecku uzyskałam:
z rozmów z rodzicami
z rozmów z samym dzieckiem
z obserwacji dziecka podczas codziennego pobytu w oddziale przedszkolnym ( podczas dowolnej zabawy, zając zorganizowanych w sali i na podwórku
z analizy wytworów
3.1. Sytuacja przedszkolna chłopca
Krystian ma trudności w funkcjonowaniu w grupie, dotyczy to nawiązywania kontaktów z rówieśnikami,
nie wykazuje zainteresowania zabawą z dziećmi, często z boku bacznie obserwuje ich zabawy,
jest dzieckiem spokojnym, nieśmiałym,
ma problemy z wymową i jest leworęczny,
niechętnie podejmuje czynności związane z rysowaniem, pisaniem,
często tej sytuacji towarzyszy lęk, niepokój , brak wiary we własne siły i możliwości,
trudność sprawiają mu czynności związane z samoobsługą.
3.2. Sytuacja rodzinna chłopca
Krystian wychowuje się w pełnej rodzinie. Jest najstarszym dzieckiem- ma młodszą siostrę. Oboje rodzice pracują. Matka ma stałą pracę , ojciec prowadzi działalność gospodarczą . Krystianem oprócz rodziców opiekują się dziadkowie. Udział ojca w wychowaniu syna jest duży. Przywozi i odbiera syna z oddziału przedszkolnego. Interesuje się losem dziecka. Chłopiec ma problemy związane z samoobsługą .W opinii ojca rodzice nie potrafią go tego nauczyć. Jest dzieckiem nieśmiałym i zamkniętym w sobie.
Rodzice widzą , że dziecko posługuje się lewą ręką, m. in podczas jedzenia, mycia zębów, czesania się , trzymania ołówka itp. Rodzice nie starali się przestawiać dziecko, pozostawili wybór ręki jemu samemu.
Rodzice dotychczas nie poszukiwali pomocy dla dziecka, gdyż nie widziały takiej potrzeby. Dopiero teraz widzą, że chłopcu konieczna jest pomoc i tej pomocy oczekują od nauczyciela i poradni psychologiczno –pedagogicznej.
Matka jest otwarta i gotowa do współpracy z wychowawcą
4. Rozumienie problemu
Najpoważniejszym problemem Krystiana, odczuwalnym dla niego, jak i osób z otoczenia była leworęczność, nieśmiałość i problemy z wymową. Powyższa sytuacja miała niekorzystny wpływ na jego kontakt z rówieśnikami, niechęć do udziału we wszelkich zabawach czy też zajęciach.
Trudności w zakresie opanowania czynności samoobsługowych powodowały nieestetyczny wygląd. Problemy w orientacji lewej i prawej strony własnego ciała i w otoczeniu, niski poziom koordynacji oka i ręki, mało sprawna ruchowo ręka, mogą świadczyć o problemach związanych z leworęcznością.
5. Strategia postępowania.
Podjęto następujące kierunki działań:
Podjęto świadome działanie w rozwiązywaniu problemu dziecka.
Dokonano wstępnej obserwacji i przeprowadzono ocenę lateralizacji wg.J. Kramera przez nauczyciela kl.0, co potwierdziło, że jest to dziecko zdecydowanie leworęczne i nie należy podejmować próby przeuczania go, a jedynie wzmocnić rękę lewą.
W celu upewnienia się co do postawionej diagnozy, na wniosek rodziców dziecko skierowano do poradni celem dokładniejszych badań.
Przeprowadzono rozmowę z rodzicami i samym dzieckiem w celu pozyskania wielu informacji, które okazały się niezbędne dla diagnozy i postępowania korekcyjno- stymulacyjnego.
Dokonano obserwacji chłopca i analizy wytworów, które dostarczyły danych na temat postaw dziecka wobec własnej leworęczności.
Podjęto decyzję, co do dalszego postępowania z dzieckiem ,włączając go na dodatkowe zajęcia w ramach indywidualnych konsultacji z nauczycielem 1 raz w tygodniu po 35 minut.
Określono cel zajęć:
- usprawnienie motoryki ręki lewej,
- przyswojenie prawidłowych nawyków ruchowych podczas wykonywania czynności graficznych,
- wykształcenie właściwej postawy wobec leworęczności,
- prawidłowe trzymanie ołówka i korygowanie nieprawidłowych nawyków ruchowych,
- wykształcenie orientacji w schemacie własnego ciała i w otoczeniu,
- czuwanie nad atmosferą w zespole wokół leworęcznego dziecka, aby nie czuło się odizolowane i wyobcowane z otoczenia kolegów,
- dostarczanie atrakcyjnych zadań ruchowych i ćwiczeń grafomotorycznych.
Nawiązano ścisłą współpracę z rodzicami Krystiana, zapoznając z przyjętym kierunkiem działań wychowawcy i udzielono rodzicom wskazówek do pracy z dzieckiem w domu,
Uświadomiono rodziców o roli jaką mają w tym procesie do spełnienia:
- osobiste zaangażowanie
- codzienne czytanie dziecku książek
- zachęcanie do zabaw rozwijających mowę myślenie, wyobraźnię
- wspólne poznawanie świata na spacerach, w kontakcie z przyrodą
- prowadzenie ćwiczeń manualnych oraz grafomotorycznych przygotowujących do pisania
- wzmocnić w dziecku wiarę w siebie, w swoje możliwości i chęci do pracy
- chwalić za wysiłek i nagradzać odpowiednimi słowami.
Przekazano rodzicom zestaw ćwiczeń do pracy z dzieckiem w domu , zaproponowano też inne pozycje znajdujące się w książce M. Bogdanowicz,, Leworęczność u dzieci” , ,,Wzory i obrazki” M. Frostig i D. Horne, ,, Ćwiczenia grafomotoryczne” według H. Tymichovej.
Przyjęto zasadę informowania rodziców o sukcesach dziecka raz w miesiącu i ustalania na bieżąco jednolitych działań w oddziale przedszkolnym i w domu.
6. EFEKTY DZIAŁAŃ
Krystian bierze udział w zajęciach. Chętniej wykonuje polecenia. Zapytany - wypowiada się pojedynczymi wyrazami. Wykazuje dobre opanowanie treści programowych. W pracy indywidualnej z nauczycielem wykazuje duże zaangażowanie.
Chłopiec jest akceptowany przez grupę. Stopniowo szuka z nimi kontaktu, próbuje się z nimi bawić.
W stopniu przeciętnym opanował podstawowe elementy samoobsługi.
Chętniej podejmuje próby związane z rysowaniem i pisaniem oraz wykonywaniem prac plastycznych.
Dziecko akceptuje swoją leworęczność.
W znacznym stopniu lewa ręka usprawniła się ruchowo.
Utrwaliła się prawidłowa pozycja podczas zajęć graficznych ( rysowania i pisania ), sposób siedzenia, położenia zeszytu, kartki papieru.
Utrwalił się nawyk prawidłowego ułożenia ręki oraz sposób trzymania ołówka.
Nie została w pełni wykształcona prawidłowa orientacja lewej i prawej strony ciała, a także nawyki ruchowe związane z pisaniem liter, wyrazów, nawyki związane z rysowaniem , takie jak: kreślenie linii pionowych, poziomych, okręgów.
7. WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY Z DZIECKIEM
Ściśle określone działania rozpoczęte w oddziale przedszkolnym należy kontynuować w szkole, aż do momentu ,gdy dziecko będzie miało usprawnioną lewą rękę i gotowe do samodzielnego podejmowania działań.
Utrwalać nawyki ruchowe związane z pisaniem, rysowaniem. Kontrolować siłę nacisku ręki oraz kierunek pisma.
W dalszym ciągu usprawniać ruchowo rękę lewą.
Utrwalać wykształcone nawyki związane z postawa ciała.
Włączyć wychowanka do udziału w zajęciach korekcyjno –kompensacyjnych.
Zajęcia prowadzić metodami aktywnymi, stosując różnorodność i atrakcyjność ćwiczeń.
Motywować dziecko do dalszej pracy, akceptować wszystkie jego poczynania, niepowodzenia obracać w żart.
Zapewnić właściwą atmosferę podczas ćwiczeń, a w przerwach stosować odprężenie i relaks.
Niezbędna jest współpraca szkoły i rodziców( udzielać rodzicom wskazówek jak kontynuować w domu prowadzone przez n. ćwiczenia stymulująco- korekcyjne).
Aby działania przyniosły pożądany efekt, należy ustalić kierunki pracy obu środowisk, jak również sposób wymiany doświadczeń i spostrzeżeń.
Opracowała: Grażyna Rejment
Szkoła Podstawowa w Racławówce |
