Platonizm
PlatonizmPlatonizm – to potężny nurt
filozoficzny
, rozwinięty przez
Platona
(427-347 p.n.e.). Uważał on świat realny, rzeczywisty, w jakim żyjemy za ułomne odbicie świata doskonałego, nazwanego światem idei. Zasada ta jest generalna – dotyczy wszelkich przedmiotów. W szczególności duszy: Człowiek oprócz materialnego ciała podlegającego procesowi zniszczenia posiada niematerialną część – duszę, która w chwili śmierci zmierza w kierunku świata idealnego. Dusza nadaje ciału życie, powoduje ruch, jednakże ciało ogranicza ją i stanowi tylko tymczasowe miejsce pobytu. Filozofia ma ułatwić duszy żyjącej w ciele odnalezienie swoich związków ze światem idei. Platonizm wywarł silny wpływ na myśl europejską, a szczególnie na chrześcijańskie myślenie religijne. Szkoły filozoficzne zaliczane do platonizmu: Kierunki platonizmu w starożytności Platon (ur. 427 r. p.n.e., zm. 347 r. p.n.e.)Pisma
Platona
według podziału
gramatyka
Trazyllosa: - Pierwsza tetralogia
- Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton,Fedon
- Druga tetralogia
- Kratyl, Teajtet, Sofista, Polityk
- Trzecia tetralogia
- Parmenides, Fileb, Uczta,Fajdros
- Czwarta tetralogia
- Alkibiades I, Alkibiades II, Hipparch, Rywale
- Piąta tetralogia
- Teages, Charmides, Laches, Lysis
- Szósta tetralogia
- Eutydem, Protagoras, Gorgiasz, Menon
- Siódma tetralogia
- Hippiasz Większy, Hippiasz Mniejszy, Ion, Meneksenos
- Ósma tetralogia
- Klejtofon, Państwo, Timajos, Kritiasz
- Dziewiąta tetralogia
- Minos, Prawa, Epinomis, Listy
- Dzieła które nie wchodzą w skład tetralogii
- Definicje
- O tym co sprawiedliwe
- O cnocie
- Demodokos
- Syzyf
- Eryksjas
- Aksjochos
Pierwsza Akademia (zagubienie "drugiego żeglowania")-
Heraklides z Pontu
– kierownik Akademii w czasie nieobecności Platona
- Dior z Syrakuz – szwagier tyrana Dionizjosa Młodszego, odegrał ważną rolę w życiu Platona i jego projektach politycznych
- Erostos z Skepsis
-
Eudoksos z Knidos
– astronom i matematyk, możliwe że kierował szkołą w czasie podróży Platona na Sycylię
-
Arystoteles
ze Stagiry – założył swoją szkołę – Perypat
- Eudemos z Cypru – wielki przyjaciel i współpracownik Arystotelesa
- Hermodoros z Syrakuz – matematyk i biograf Platona
- Filip z Opuntu – znany z tego że opublikował Prawa Platona
- Hestiajos z Perintu – znany z tego że opublikował wykłady Platona O Dobru
-
Speuzyp
z Aten – siostrzeniec i pierwszy następca Platona, kierował akademią w latach 347-339/338 p.n.e.
-
Ksenokrates
z Chalcedonu (IV w. p.n.e.) – drugi następca Platona
- Pamfilos z Samos – jego wykładów słuchał Epikur
- Polemon z Aten – jako trzeci kierował Akademią w latach 314/313 do 276/275 p.n.e., uczeń Ksenokratesa)
-
Krates z Aten
– czwarty scholarcha po Platonie
- Krantor z Soloi
Mediaplatonizm
Medioplatonizm
(ponowne odkrycie tego co niecielesne) - Derkylides (II poł. I w. p.n.e.)
- Eudoros z Aleksandrii (II poł. I w. p.n.e.)
-
Trazyllos
(I poł. I w. n.e.) – podzielił dialogi Platona na tetralogie
- Onasandros (I w. n.e.)
-
Plutarch z Cheronei
(I-II w. n.e.)
- Żywoty sławnych mężów
- Moralia
-
Ammonios z Egiptu
(I-II w. n.e.) – nauczyciel Plutarcha
-
Kalvisios Tauros
(I-II w. n.e.)
- Gaios (II w. n.e.)
-
Celsus
(II w. n.e.)
- Słowo prawdy (Alethes logos)
- Herodes Attikos (żył między 101 a 177 r. n.e.)
-
Teon ze Smyrny
(II w. n.e.) – medioplatonik pitagoryzujący
- Przygotowanie matematyczne do lektury Platona
-
Albinos ze Smyrny
(II w. n.e.)
-
Apulejusz z Madaury
(ur. 125 r. n.e.)
- De Platone et eius dogmate (O Platonie i jego nauce) (o metafizyce i etyce)
- De dea Socratis (O bóstwie opiekuńczym Sokratesa) (o demonologii)
- De mundo (O wszechświecie)
-
Nigrinos
(II w. n.e.)
-
Nikostratos
Claudius (II w. n.e.)
-
Attikos
(II w. n.e.)
- Przeciw tym, którzy obiecują interpretować Platona za pomocą Arystotelesa (frag.)
-
Harpokration z Argos
(II w. n.e.) – uczeń Attikosa
-
Maksymos z Tyru
(II w. n.e.)
- Sewerus (II w. n.e.)
- Hieraks (II w. n.e.)
- O sprawiedliwości (zach. fragmenty)
- Iunkos
- Lucius (Lucjusz) (II w. n.e.)
- Nigrinos (II w. n.e.)
Neoplatonizm Szkoła w Aleksandrii (rozwijała się w I poł. III w. n.e.) Szkoła w Rzymie (rozwijała się w II poł. III w. n.e.)-
Plotyn
z
Lykopolis
(ur. 205 r., zm. 270 r. n.e.) - założyciel szkoły
-
Ameliusz
Gentilianus z Etrurii – najwierniejszy naśladowca Plotyna
-
Porfiriusz
z Tyru (ur. 233/234 r., zm. 305 r. n.e.)
- Żywot Pitagorasa
- O życiu Plotyna
- Grota nimf
- Isagoga
- Komentarz do Kategorii Arystotelesa w pytaniach i odpowiedziach
- Sentencje o inteligibiliach
- O ożywieniu embrionu
- O powstrzymywaniu się od spożywania zwierząt
- List do Marcelli
- Komentarz do hermonika Ptolemeusza
- Wprowadzenie do Apotelesmatike Ptolemeusza
- Gedalios – uczeń Porfiliusza
- Chrysaor – uczeń Porfiliusza
- Jamblich z Chalkis – uczeń Porfiliusza, założył własną szkołę w Syrii
Szkoła syryjska (rozwijała się na początku IV w. n.e.)-
Jamblich
z Chalkis (ur. 250/280 r. n.e.) – założyciel szkoły
- Zbiór nauk pitagorejskich
- Misteria egipskie
-
Sopatros z Apamei
– najważniejszy uczeń Jamblicha
- Teodoros z Assiny
- Deksippos (I poł. IV w. n.e.)
- Aporie i rozwiązania dotyczące Arystetelowskich Kategorii (zach. fragm.)
- Aidesios z Kapadocji – uczeń Jamblicha, założyciel szkoły w Pergamonie
Szkoła pergamońska (rozwijała się w latach 325-363 n.e.)- Aidesios z Kapadocji – założyciel szkoły
- Maksymos – nauczyciel cesarza Juliana
- Chrysanthios z Sardes – nauczyciel cesarza Juliana
- Priskos z Myndos
- Euzebiusz z Myndos
- Eunapios
-
Julian Apostata
(ur. 332 r. n.e.) – cesarz rzymski, próbował stworzyć religię uniwersalną, popierał kulty pogańskie, zwalczał chrześcijaństwo
- Listy
- Mowy
- Biesiada czyli święto Kronosa (dzieło satyryczne)
- Nieprzyjaciel brody (dzieło satyryczne)
- Przeciw Galilejczykom (zach. fragm.)
-
Salustios
- Eunapios z Sardes – uczeń Chrysanthosa, historyk szkoły
-
Libanios z Antiochii
(IV w. n.e.)
- Himerios z Prusy
- Eustatios z Kapadocji – kierował szkołą w Kapadocji
- Sosipatra z Kapadocji – żona Eustatiosa
- Antoninos z Kapadocji – syn Sosipatry i Eustatiosa, założył swoją szkołę w delcie Nilu, koło Kanobos
Szkoła ateńska (rozwijała się od IV do 529 r. n.e.)-
Plutarch z Aten
(IV-V w. n.e.) – syn Nestoriusza, założyciel szkoły
- Syrianos z Aleksandrii (V w. n.e.) – współtworzył z Plutarchem szkołę i objął po nim kierownictwo ok. 431/432 r. n.e.
- Komentarz do Metafizyki Arystotelesa
- Komentarz do Hermogenesa
- Komentarz do Organonu (zach. fragm.)
- Domninos z Laryssy – objął kierownictwo szkoły po Syrianosie
- Podręcznik wprowadzający do arytmetyki
- Jak można wyprowadzić wywód z wywodu
-
Proklos
z Konstantynopola (ur. 412 r., zm. 485 r. n.e.) – uczeń Plutarcha i Syrianosa, objął kierownictwo szkoły po Domninosie i kierował nią do 485 r. n.e.
- Hymny
- Elementy teologii
- Elementy fizyki
- Teologia Platońska (w 6 księgach)
- Komentarz do Timajosa Platona
- Komentarz do Rzeczypospolitej Platona
- Komentarz do Parmenidesa Platona
- Komentarz do Alkibiadesa I Platona
- Komentarz do Kratylosa Platona
- Dziesięć pytań dotyczących opatrzności
- O opatrzności, fatum i wolności
- Zarys teorii astronomicznych
- Parafraza czterech ksiąg Ptolemeusza
- O zaćmieniach
- O realności rzeczy złych
-
Marinos
z Neapolis w Samarii – kierował szkołą po Proklosie
- Żywot Proklosa
- Komentarz do Danych Euklidesa
- Hegias – uczeń Proklosa, scholarcha
- Zenodotos – uczeń Proklosa, przejął kierownictwo szkołą po Hegiasie
- Agapios – uczeń Proklosa i Marinosa
-
Izydor z Aleksandrii
– uczeń Marinosa, scholarcha szkoły ok. 490 r. n.e.
-
Damaskios
z Damaszku (ur. 470 r., zm. 544 r. n.e.) - kierował szkołą do 529 r. n.e., wyemigrował do Persji
- Problemy i rozwiązania dotyczące pierwszych zasad
- Żywot Izydora (zach. fragm.)
- Komentarz do Parmenidesa
- Eulamios Frygijczyk – należał do grupy filozofów, którzy przenieśli się do Persji
- Hermejas Fenicjanin – przeniósł się do Persji
- Diogenes Fenicjanin – przeniósł się do Persji
- Izydor z Gazy – przeniósł się do Persji
- Priskianos z Lidii – przeniósł się do Persji
- Parafraza Teofrasta
- Rozwiązanie pytań króla perskiego Chosroesa
- Simplikios z Cylicji (VI w. n.e.) – przeniósł się do Persji
- Komentarz do Kategorii Arystotelesa
- Komentarz do Fizyki Arystotelesa
- Komentarz do traktatu Arystotelesa O Duszy
- Komentarz do Podręcznika Epikteta
Druga szkoła aleksandryjska (IV-VII w. n.e.) – wpływy chrześcijańskie-
Hypatia
córka Teona – założycielka szkoły, w 415 r. zabita przez chrześcijan
- Synesios z Cyreny – uczeń Hypatii, biskup chrześcijański zm. ok. 413 r. n.e.
- O władzy królewskiej
- O opatrzności
- O darze
- O snach
- Pochwała łysiny
- Dion
- Dwie Mowy
- Dwie Homilie
- Hymny
- Listy
- Hierokles z Aleksandrii (V w. n.e.)
- Komentarz do świętego poematu
- Teosebios – uczeń Hieroklesa
- Eneosz z Gazy
- Teofrast albo o nieśmiertelności duszy i zmartwychwstaniu ciał
- Listy
- Aleksander z Likopolis (IV w. n.e.)
- Hermiasz (Hermejas) z Aleksandrii
- Ammonios – syn Hermiasza
- Asklepios z Tralles
- Komentarz do Metafizyki Arystotelesa
- Komentarz do Wprowadzenia do arytmetyki Nikomachosa
- Olimpiodor z Aleksandrii (Młodszy) (VI w. n.e.)
- Komentarz do Fedona
- Komentarz do Alkibiadesa większego
- Komentarz do Gorgiasza
- Prolegomena do Kategorii Arystotelesa
- Komentarz do Kategorii Arystotelesa
- Komentarz do Meteorologów Arystotelesa
-
Eliasz
(II poł. VI w. n.e.) – uczeń Olimpiodora
- Komentarz do Isagogi Porfiliusza
- Komentarz do Kategorii Arystotelesa
- Prolegomena do logiki
- Fragmenty
- Dawid Armeńczyk – uczeń Olimpiodora
- Prolegomena philosophiae
- In Porphyrii Isagogen
- Asklepiadotos z Aleksandrii (V w. n.e.)
- Nemesios (Nemezjusz) z Emezy (V w. n.e.)
- Jan Filoponos (VI w. n.e.)
- O wieczności świata przeciw Proklosowi (napisane w. 529 r. n.e.)
- O stworzeniu świata
- Jan Lydos (VI w. n.e.) – chrześcijanin
- Stefan z Aleksandrii (VI-VII w. n.e.)
- Komentarz do Hermeneutyki Arystotelesa
- Komentarz do Retoryki Arystotelesa
Neoplatonicy łacińskiego zachodu (IV-V w. n.e.)- Kornelius Labeon (III w. n.e.)
- Chalcydiusz (IV w. n.e.)
- Mariusz Wiktoryn (IV w. n.e.)
- Vettius Agorius Praetextatus (zm. 384 r. n.e.)
-
Makrobiusz
(IV/V w. n.e.)
- Komentarz do snu Scypiona
- Saturnalia
- Fawoniusz Eulogius – uczeń Augustyna
- Martianus Capella (IV/V w. n.e.)
- De nuptiis philologiae et Mercurii – dzieło w 10 księgach, które wywarło ogromny wpływ na średniowiecze
-
Boecjusz
(V/VI w. n.e.)
- O pocieszeniu jakie daje filozofia
- Traktaty teologiczne
Źródła- Dodatkowe informacje za zgodą autora ze strony
http://www.religieifilozofie.prv.pl
- Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, tom I-V, Lublin, RW KUL, 1999
- Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, tom I-III, Warszawa, PWN, 1999
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Platonizm":
Neoplatonizm
...
Arystoteles
...
Augustyn z Hippony
...
Platonizm
Platonizm – to potężny nurt
filozoficzny
, rozwinięty przez
Platona
(427-347 p.n.e.). Uważał ...
Augustianizm
...
Szkoła antiocheńska
...
Średniowiecze
...
Luís de Camões
...
Antiochia (Turcja)
...
Akademia (starożytność)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Platonizm":
011. Platon część druga (plansza 2)
tymi narzędziami.
Ujęcie duszy jako niematerialnej doprowadziło do ostrego przeciwstawienia jej ciału. Platonizm był nie tylko dualizmem idei i rzeczy, ale również dualizmem duszy ...
|