Niemcy |
|
(od lewej):
Luter
•
Beethoven
•
Bismarck
•
Nietzsche
•
Adenauer
•
Benedykt XVI
•
Angela Merkel
•
Claudia Schiffer
|
Liczebność ogółem | 160 milionów |
Regiony zamieszkania |
Niemcy
: 75 milionów[1]
Stany Zjednoczone
: 51 milionów[2]
Brazylia
: 5 milionów[3]
| Kanada |
Kanada
: 3 miliony[4]
Francja
: 1,5 mln.[5][6]
Rosja
i
Kazachstan
: 1 milion[7]
Australia
: 742 212[8]
Argentyna
: 600 tys. [9];
Chile
: 500 tys. – 600 tys.[10]
Holandia
: 386 200
Wielka Brytania
: 266,136[11]
Hiszpania
: 208 349[12]
Paragwaj
: 160 tys.
Szwajcaria
: 164 tys.[13]
Polska
: 150 tys.[14]
Węgry
: 120,344[15]
Republika Południowej Afryki
: 80 tys.-160 tys.[16]
Meksyk
: 100 tys.[17]
Austria
: 74 tys.[18]
Belgia
: 38,366[19]
Izrael
: 70 tys.[20]
Rumunia
: 60,088[21]
Czechy
: 40 tys.[22]
Włochy
: 38 tys.[23]
Namibia
: 15 tys.[24] |
Język |
niemiecki
,
dolnoniemiecki
,
alemański
|
Religie |
luteranizm
,
kalwinizm
,
katolicyzm
,
agnostycyzm
,
ateizm
. |
Pokrewne grupy etniczne |
Afrykanerzy
,
Alzatczycy
,
Anglicy
,
Austriacy
,
Flamandowie
,
Fryzowie
,
Germano-Szwajcarzy
,
Holendrzy
,
Lotaryńczycy
,
Luksemburczycy
,
Skandynawowie
|
Niemcy –
naród
zamieszkujący przede wszystkim
Republikę Federalną Niemiec
, posługujący się
językiem niemieckim
z grupy
języków germańskich
. Pod względem wyznaniowym Niemcy są podzieleni na
katolików
(płd. i zach. Niemcy) i
protestantów
(płn. i wsch. Niemcy). Populacja jest trudna do oszacowania gdyż zawiera w sobie nie tylko rodowitych Niemców, ale także ich potomków rozsianych na kilku
kontynentach
. Mieści się ona w przedziale pomiędzy 80 a 160 milionów osób.
W przybliżeniu około 100 milionów ludzi na świecie uważa język niemiecki za swój język ojczysty, natomiast około 75 milionów uważa się za Niemców[]. Kolejne 70 milionów ludzi, głównie w
USA
,
Brazylii
,
Kazachstanie
i
Kanadzie
, przyznaje, że posiada niemieckich przodków, jednak dziś nie posługuje się na co dzień językiem niemieckim. W Stanach Zjednoczonych co najmniej co czwarty biały
obywatel
ma niemiecki rodowód[].
Niemcy tworzą ważną
grupę mniejszościową
w kilku krajach w środkowej i wschodniej
Europie
, głównie
Polsce
(
Polska
),
Węgrzech
,
Rumunii
,
Rosji
, jak również w
Namibii
(1% populacji całego
kraju
, zobacz:
Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia
),
Brazylii
(
Brazylijczycy niemieckiego pochodzenia
),
Peru
,
Argentynie
i
Chile
.
Do
1990
roku, około dwóch milionów Niemców żyło na terenach byłego
Związku Radzieckiego
, szczególnie w Rosji i w Kazachstanie (→
Niemiecka Nadwołżańska ASRR
).
W Stanach Zjednoczonych, według spisu z roku 1990, 57 milionów ludzi było rodowitymi Niemcami bądź ich potomkami, tworząc największą
grupę etniczną
w kraju.
Znaczna liczba potomków Niemców żyje również w Kanadzie (ok. 9% populacji) i
Australii
(ok. 4% populacji).
Historia
Wędrówki ludów i pochodzenie
(zobacz też:
sekcja "Starożytność"
)
Pierwsze
ludy germańskie
pojawiły się w południowej
Skandynawii
w wiekach Wielkiej
Migracji
. Sąsiadowały one z ludami
ugrofińskimi
, na północy i wschodzie,
słowiańskimi
i
bałtyckimi
na wschodzie i
celtyckimi
na południu. Stopniowo, w miarę upływu czasu, ludy germańskie – tak jak większość innych europejskich grup etnicznych – mieszały się z wyżej wymienionymi narodami. Na terenach dzisiejszych Niemiec pojawili się oni w
X w. p.n.e.
głównie na obszarach dorzecza
Łaby
i
Renu
. W drugiej połowie
IV wieku
wielokrotne najazdy
Hunów
pustoszyły tereny germańskie. Prowadziło to do wielkich przemieszczeń ludów znad Łaby w kierunku wschodnim, równocześnie Słowianie powoli
kolonizowali
opustoszałe germańskie tereny. Skutkiem była kolonizacja niemiecka tak dalekich obszarów na wschód jak
Rumunia
(zobacz też:
Ostsiedlung
), natomiast kolonizacja słowiańska postąpiła aż po dzisiejszą
Lubekę
,
Hamburg
i wzdłuż rzeki Łaby.
Germańska
tożsamość
etniczna pojawia się w trakcie
Średniowiecza
, pod wpływem zjednoczenia
Państwa wschodniofrankijskiego
w
IX wieku
. Proces był stopniowy i do dziś jest to temat sporów.
Czasy hanzeatyckie
Po
Chrystianizacji
, wyższa organizacja
Kościoła rzymskokatolickiego
poparła niemiecką ekspansję na tereny zamieszkane przez Słowian. Równocześnie postęp w budowie okrętów przyczynił się do rozwoju handlu prowadzonego przez
Hanzę
w Europie Środkowo-Wschodniej i na
Bałtyku
. Małe osady, położone wzdłuż hanzeatyckich szlaków handlowych, stały się wielkimi centrami niemieckiego handlu, w których zamieszkiwały stosunkowo bogate społeczeństwa. Niemcy dzięki Hanzie kolonizowali również obszary znacznie wysunięte na północ, jak
norweskie
Bergen
,
Sztokholm
i
Vyborg
(obecnie w Rosji). Należy zauważyć, że Liga Hanzeatycka nie była narodowo wyłącznie niemiecka. Wiele miast, które dołączyły do ligi, było z obszaru
Świętego Imperium Rzymskiego
.
Podzieleni Niemcy
Początki podzielonych Niemiec sięgają daleko w przeszłość, dokładnie jeszcze do starożytności; od germańskich terenów zachodnich i
Galii
zajętych przez
Rzymian
do Wolnej
Germanii
na wschodzie (zwyczajową granicę, zwłaszcza od
Bitwy w Lesie Teutoburskim
stanowiła rzeka
Ren
).
Z kolei od
pokoju westfalskiego
, Niemcy były "jednym narodem w wielu krajach". Sąsiednie władze długo starały się skłócać
księstwa
niemieckie, aby nie dopuścić do jakiegokolwiek jednoczenia się tych terenów, gdyż mogłoby to stanowić zagrożenie. W
XIX wieku
, po
wojnach napoleońskich
, tak
Cesarstwo Austriackie
jak i
Prusy
próbowały zdominować i zjednoczyć pod swym panowaniem niemieckie posiadłości. W
1870
roku,
Prusy
przekonały nawet
Bawarię
do utworzenia
Imperium
Niemieckiego, skutecznie przeciwstawiając się wieloetnicznemu państwu austriackiemu.
Zjednoczeni Niemcy
Pierwsze
zjednoczenie Niemiec
w
1871
roku, w którego efekcie powstało
Cesarstwo Niemieckie
było wielkim zaskoczeniem dla obcych władz, a szczególnie dla pozostających w konflikcie Austrii i
Prus
, które przez dziesiątki lat starały się nie dopuszczać do tego wydarzenia. Po zjednoczeniu większości księstw, niemieckie marzenia skoncentrowały się na włączeniu Austrii do
Wielkiej
Rzeszy
. Pragnienia te szczególnie nasiliły się po rozpadzie
Imperium Austro-Węgierskiego
.
W tym czasie powstał
Volkizm
, ruch, który m.in. próbował podkreślać – a czasem również przeakcentować –
kulturalną
więź między Niemcami. Koniec XIX wieku dał Niemcom wrażenie
kulturalnego
zwierzchnictwa pod wpływem światowego szacunku i podziwu niemieckiej
nauki
, a także wojskowych, jak i politycznych sukcesów
Bismarcka
. (zobacz:
Kulturkampf
)
Już po świetności okresu Żelaznego
Kanclerza
,
naziści
usiłowali połączyć "wszystkich Niemców" w jednym
państwie
. Było to przyjmowane z aplauzem przez Niemców zamieszkujących tereny
Czechosłowacji
(zobacz:
Kraj Sudecki
),
Austrii
,
Polski
,
Wolnego Miasta Gdańska
oraz w zachodniej
Litwie
(zobacz:
Okręg Kłajpedy
). Praktyki te budziły jednak sprzeciw w
Szwajcarii
czy też w
Holandii
, gdzie obywatele byli zadowoleni ze swych samodzielnych państw.
Ponowne
podzielenie
narodu niemieckiego miało miejsce po II wojnie światowej (zobacz m.in:
żelazna kurtyna
,
NRD
,
Trizonia
), jednak z racji tego, że trwało ono stosunkowo krótko (
1945
/
49
-
1990
, zobacz:
Zjednoczenie Niemiec
) i było na podłożu głównie
ideologicznym
, nie miało żadnych następstw
etnograficznych
.
Zasięg jęz. niem. w
1910
roku
Kwestia Austriaków
Przed
II wojną światową
, większość
Austriaków
uważała siebie za Niemców i zaprzeczała istnienia odmiennej austriackiej tożsamości. Po wojnie jednak większość Austriaków zaczęła postrzegać siebie jako odmienny naród. Dziś, według różnych statystyk, nie więcej niż 5%
niemieckojęzycznych
Austriaków widzi w sobie przynależność do narodu niemieckiego poprzez język bądź krew[].
Mniejszości
W niedawnych latach, niemieckojęzyczne kraje Europy zostały skonfrontowane ze zmianami
etnicznymi
z powodu czasów szybkiego przemieszczania się ludności i masowej emigracji zarobkowej. Zmiany te doprowadzały często do ożywionych debat, kto powinien być uznawany za Niemca, a kto nie.
Imigranci
w dzisiejszych Niemczech stanowią dziś więcej niż 8% populacji, są to głównie potomkowie pracowników (
gastarbeiterów
) przybyłych w latach
60.
i
70.
ubiegłego wieku. Z największych grup można wyróżnić
Turków
,
Włochów
,
Greków
i przedstawicieli narodów byłej
Jugosławii
.
Ponadto znaczna liczba obywateli niemieckich (blisko 5%), to niemieccy
repatrianci
, którzy zatrzymywali swą tożsamość kulturalną i językową z krajów urodzenia. Najwięcej repatriantów jest z terenów byłego Związku Radzieckiego, tworzą oni drugą największą populację mniejszościową w Niemczech. Kontrowersje budziła repatriacja Niemców
nadwołżańskich
, którzy osiedlali się w Rosji w
XVIII wieku
, chociaż dziś ani oni, ani ich przodkowie (kilka pokoleń wstecz) nie było kiedykolwiek w Niemczech. Dla kontrastu należy zauważyć, że wiele osób o niemieckich korzeniach w USA, Kanadzie lub Brazylii nie miało prawa automatycznego powrotu i musiało właściwie udowodnić swoją kwalifikację o niemieckie obywatelstwo zgodnie z klauzulami dotyczącymi niemieckiego prawa.
W przeciwieństwie do grup niemieckich repatriantów, imigranckie społeczności, które urodziły się i wychowały w Republice Federalnej, kontynuują życie w Niemczech pod dwuznacznym statusem, chociaż władze
zliberalizowały
ostatnio przepisy dotyczące nadawania takim osobom
obywatelstwa
. Wiele osób nie rejestruje się w urzędach, co prowadzi do zaburzenia
statystyk
demograficznych
, które pokazują, iż państwo to jest jednym z najbardziej monoetnicznych państw Europy, zaś w rzeczywistości sytuacja wygląda niemal odwrotnie. W dodatku, z racji tego że Niemcy posiadają ujemny
przyrost naturalny
[25], a wciąż obserwuje się tendencje do jego spadku, nie prognozuje się, by obecna sytuacja szybko się zmieniła.
Poza imigrantami i repatriantami istnieją również historyczne mniejszości etniczne jak
Duńczycy
czy
Fryzowie
(szczególnie w regionie
Szlezwik-Holsztyn
), bądź też zamieszkujący wschodnie Niemcy słowiańscy
Serbołużyczanie
.
Przypisy
- ↑
Latest Census Underlines Multicultural German Reality | Germany | Deutsche Welle | 11.06.2006
- ↑ United States Census Bureau:
US demographic census
(
ang.
). 2007-08-02. [dostęp 20 marca 2009].
- ↑
http://www.passeiweb.com/na_ponta_lingua/sala_de_aula/geografia/geografia_do_brasil/demografia_imigracoes/brasil_imigracoes_alemanha
A Imigração Alemã no Brasil.
- ↑ Dane
Spisu Powszechnego z 2001 roku
dają 2 742 765 całkowitych respondentów stwierdzających ich etniczne pochodzenie jako częściowo Niemiec, z 70 600 stwierdzającymi "pojedynczymi przodkami".
- ↑
France
- ↑
Alsatians
- ↑ skutek m.in. zsyłek do Związku Radzieckiego. Zobacz:
etnologia
- ↑
Australijskie Biuro Statystyczne
mówi o liczbie 742 212 ludzi posiadających niemieckich przodków w Spisie z 2001 roku. Niemców w prostej linii jest
około 135 tys., z czego 105 tys. urodziło się w Republice Federalnej
- ↑ Zgodnie z
The Embassy claims there are 600,000 people of German descent and 50,000 German citizens
- ↑
German Embassy in Chile
- ↑
United Kingdom: Stock of foreign-born population by country of birth, 2001
- ↑
INE (2006)
- ↑ 163 923 resident aliens (nationals or citizens) in 2004 (2.2% of total population), compared to 112,348 as of 2000.
2005 report of the Swiss Federal Office of Statistics
. 4.6 million including Alemannic Swiss:
CIA World Fact Book
, identifies the 65% (4.9 million) Swiss German speakers as "ethnic Germans".
- ↑ Głównie w
województwie opolskim
.
- ↑
spis z 2001
- ↑
Internet Archive Wayback Machine
- ↑
[1]
- ↑
Statistik Austria – Census 2001
,
CIA World Factbook
; see also Demographics of Austria; 7.9 million including Austrians, if Austrians are regarded as Germans: Austrians are ethnically also included under "Germans" by the
US Department of State
- ↑
Bevolking per nationaliteit, geslacht, leeftijdsgroepen op 1/1/2008
- ↑
EU Passport Gets Popular in Israel | Europe | Deutsche Welle | 21.07.2004
- ↑
German minority
- ↑
Ethnic German Minorities in the Czech Republic, Poland and Slovakia - Radio Prague
- ↑
http://demo.istat.it/str2006/query.php?lingua=ita&Rip=S0&paese=A11&submit=Tavola
- ↑ Oprócz tego również 15 tys. czarnoskórych mieszkańców posługuje się językiem niemieckim.
- ↑
CIA Factbook
Zobacz też