Język potoczny jest formą posługiwania się
językiem
służącą bezpośredniej komunikacji międzyludzkiej i przeważnie nie jest zapisywany.
Cechą wyróżniającą język potoczny spośród innych form
komunikacji językowej
jest rejestr języka, czyli jego usytuowanie na skali zgodności z
normą
właściwą dla konkretnego języka.
Język potoczny charakteryzuje się większą swobodą niż nakazuje norma poprawnościowa, mniejszą dbałością o staranność, większą troską o skuteczność przekazu (np. "oberwać" zamiast "zostać pobitym" czy "kasa" zamiast "pieniądze"). Językiem potocznym rozmawiają zarówno robotnicy jak i intelektualiści, artyści, naukowcy itd. Zawsze jednak zawiera pewien wspólny wyróżnik: jest nim chaotyczność konstrukcji, na którą składają się mimowolne powtórzenia, ucinanie w pół słowa, wtrącenia typu "ekhm", "prawda" itp. Przerywniki tego rodzaju pełnią pewną funkcję: dają czas do namysłu. Nawet staranny język mówiony zawiera takie naleciałości, co widać, gdy porównuje się zapis dosłowny jakiegoś wywiadu z tekstem dopuszczonym do druku. Podobne różnice zawiera rozmowa na żywo i ta sama rozmowa po dokonaniu montażu (radio, telewizja).
Język potoczny coraz częściej wkracza na teren literatury, niegdyś dla niego zamknięty. Epoka
Internetu
, a z nią
poczty elektronicznej
,
blogów
i
czatów
stają się nowym obszarem, na którym użytkownicy języka potocznego kreują własne formy językowe, tworzą swobodnie
neologizmy
i przyczyniają się do rozwoju języka.
Kwestie zgodności z normą językową bada osobna dziedzina, zajmująca się
kulturą języka
, czyli
językoznawstwo normatywne
.
Zobacz też