Teodoret z Cyru
Teodoret z CyruTeodoret z Cyru, Theodoretus (ur. ok.
386
/
393
, zm. ok.
457
/
466
) -
grecki
pisarz,
historyk
Kościoła
starożytnego
,
teolog
,
biskup
Cyru (Kyrrhos) w
Syrii
(od
423
roku), jeden z najbardziej wszechstronnych i pięknie piszących Ojców greckich,
egzegeta
i teolog oryginalny. Występował przeciw różnym
herezjom
i poglądom religijno-historiozoficznym, takim jak
millenaryzm
czy
monofizytyzm
Eutychesa
. Życie i działalnośćUrodzony ok. 393 r. w
Antiochii
, zdobył tam wykształcenie wśród mnichów, wśród których był m.in.
Nestoriusz
. Sam został mnichem ok. 416. Kiedy w
430
Cyryl Aleksandryjski
rozpoczął kampanię przeciw Nestoriuszowi, stanął w obronie swego nauczyciela. Konsekwentnie, w
431
na
Soborze Efeskim
, przeciwstawił się potępieniu
nestorianizmu
, choć nie podzielał bez zastrzeżeń poglądów. Ułożył pięć ksiąg Pentalogion przeciw decyzjom soboru i nauce Cyryla. W
447
napisał Eranistesa („Żebraka”), występując odważnie w obronie prawdy objawionej. Za tę bezkompromisowość w sprawach wiary był prześladowany. Na „zbójeckim” synodzie w Efezie w
449
usunięto go ze stolicy biskupiej i zesłano do Apamei Syryjskiej. Dopiero po apelu papieża
Leona Wielkiego
oraz interwencji u nowego cesarza,
Marcjana
, wrócił do Cyru. W
451
Sobór Chalcedoński
zrehabilitował go po potępieniu przez niego Nestoriusza. Wrogowie Teodoreta przekazali swoją nienawiść dalszym pokoleniom i dzieła jego zostały potępione na
Soborze Konstantynopolitańskim II
w
553
. PismaTeodoret napisał wiele prac, ale najważniejsze są dwie: Eranistes („Żebrak”, dzieło teologiczne o podwójnej naturze Chrystusa) oraz Hellenikon therapeutike pathematon („Leczenie chorób hellenizmu”, dzieło
apologetyczne
rozprawiające się z różnymi kwestiami religijnymi ówczesnych czasów). - Eranistes („Żebrak”), napisany ok.
447
, jest najważniejszym dziełem teologicznym Teodoreta. Składa się czterech ksiąg. Trzy pierwsze to dialogi o podwójnej naturze Chrystusa: w pierwszej Chrystus przedstawiony jest jako „Niezmienny”, w drugiej jako „Nie zmieszany”, w trzeciej – jako „Nie podlegający cierpieniom”. Księga czwarta zbiera poprzednie dialogi w czterdzieści sylogizmów. Autor cytuje ponad dwieście tekstów, zapożyczonych z prawie dziewięćdziesięciu różnych dzieł patrystycznych.
- Hellenikon therapeutike pathematon („Leczenie chorób hellenizmu”), napisane przed
437
, jest najważniejszym dziełem apologetycznym Teodoreta i ostatnią wielką, w całości zachowaną, starożytną apologią chrześcijańską. Składa się ono z dwunastu rozpraw o zasadniczych kwestiach, które nurtują człowieka religijnego i filozofa. Autor podaje i porównuje odpowiedzi mądrości pogańskiej i religii objawionej. Starożytni pisarze (Tacyt, Swetoniusz, Julian Apostata) uważali chrześcijaństwo za chorobę polegającą na bezbożności i zabobonie. Teodoret z kolei dowodzi, że to właśnie poganie są chorzy na zarozumiałość: oni potrzebują leczenia; zbyt zadufani w wartość filozofii nie dostrzegają jedynej prawdy objawionej; akcentuje wyższość Ewangelii nad filozofią grecką. Odpiera więc tradycyjne zarzuty kierowane pod adresem chrześcijaństwa.
- Wydanie polskie: Leczenie chorób Hellenizmu, Warszawa 1981.
- Dzieła egzegetyczne stanowią objętościowo najważniejszą część spuścizny Teodoreta. Zachowały się komentarze do: Pieśni nad Pieśniami, Psalmów, wszystkich proroków: Daniela, Ezechiela, Jeremiasza, Izajasza. Z Nowego Testamentu zachował się jedynie komentarz do czternastu Listów św. Pawła. Wszędzie krytykował swoich poprzedników, którzy jego zdaniem zbytnio ulegali wpływom egzegezy żydowskiej.
- Historia Kościoła, napisana na wzór
Euzebiusza z Cezarei
. Autor rozpoczyna od okresu, na którym się zatrzymał Euzebiusz. W pięciu księgach przedstawione są lata od
323
do
428
, w znacznej części są to dzieje sporów ariańskich. Autor zdradza nastawienie antyheretyckie i apologetyczne. Cytuje też wiele dokumentów (listy synodalne, encykliki biskupie, dekrety cesarskie).
- Dzieje miłości bożej, Historia mnichów syryjskich, Tyniec-Kraków 1994, seria: źródła monastyczne t.7,
Zobacz też Bibliografia wybrana- Abramowski, L., Reste von Theodorets Apologie fur Diodor und Theodor bei Facundus, TU 63/1962, ss. 61-9;
- Altaner, B., Stuiber, A., Patrologia, Warszawa 1990;
- Antologia listu chrześcijańskiego. I. Lublin 1978;
- Azema, Y., Citations d’auteurs et allusions profanes dans la Correspondance de Theodoret, TU 125/1981, ss.5-13.
- Azema, Y., Introduction, w: Theodoret de Cyr, Correspondance, t.I., Paris 1955., ss.9-71.
- Azema, Y., Sur la chronologie de trois lettres de Theodoret de Cyr, REG 67/1954 ss.82-94.
- Banaszak, M., Historia Kościoła Katolickiego, t.I, Warszawa ATK, 1989;
- Bardy, G., DThC, t.15, Paris 1946 r., kol.299-326.
- Canivet, P., Histoire d’une entreprise apologétique au Ve siecle, Paris 1957;
- Canivet, P., Introduction, w: Theodoret de Cyr, Thérapeutique des maladies helléniques, Paris 1958, ss.7-84.
- Danielou, J., Marrou, H., Historia Kościoła, t.I, Od początków do roku 600, Warszawa 1984,
- Honigmann, E., Theodoret of Cyrrus and Basil of Seleucia. The Time of their Death, Studi e Testi 173/1953, ss. 174-184.
- Karas, M., Teodoret z Cyru, sławny czy zapomniany?, „Filomata”, nr 425-426 (1995), s. 97-104
- Ostrogorski, G., Dzieje Bizancjum, Warszawa 1968,
- Papageorgiu, P.N., Zu Theodoretos und Georgios Burtzes, BZ 2/1893 s. 585-90;
- Parmentier, L., Theodoret als Geschichtschreiber, Einleitung, w: Theodoret Kirchengeschichte, Leipzig 1911, ss.XCVIII-CVI;
- Places des, E. Le Platon de Theodoret, REG 68/1955, ss.171-184.
- Schwarz, E., Zur Schriftstellerei Theodorets, Sitzungberichte der Bayerischen Akademie des Wissenschaften, 1922, ss.30-40,
- Simon, M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1992,
- Stróżewski, Wł., Wykłady o Platonie, Ontologia, Kraków 1992,
- Tatarkiewicz, Wł., Historia filozofii, T.I., Warszawa 1990,
- Vogt, J., Upadek Rzymu, Warszawa 1993,
- Wagner, M., A Chapter in Bizantine Epistolography. The Letters of Theodoret of Cyrus, DOP 1948, ss.119-181.
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Teodoret z Cyru":
Teodoret z Cyru
Teodoret z CyruTeodoret z Cyru, Theodoretus (ur. ok.
386
/
393
, zm. ok.
457
/
466
) ...
Teodor z Mopsuestii
...
Szkoła antiocheńska
dwóch natur w Chrystusie. Pod wpływem tradycji antiocheńskiej był także obrońca Nestoriusza,
Teodoret z Cyru
, również uczeń Teodora z
Mopswestii
, oraz
Ibas z Edessy
. ...
Warianty tekstowe Nowego Testamentu
...
List do Filemona
znaczenia Listu do Filemona
Jan Chryzostom
,
Hieronim ze Strydonu
,
Ambrozjaster
,
Teodor z Mopsuestii
,
Teodoret z Cyru
podkreślali, że choć List jest krótki i z literackiego ...
Sobór nicejski I
...
Justynian I Wielki
...
JHWH
...
Antiochia (Turcja)
dwóch natur w Chrystusie. Pod wpływem tradycji antiocheńskiej był także obrońca Nestoriusza,
Teodoret z Cyru
. Po Soborze nicejskimW miarę rozwoju hierarchii kościelnej
biskupi
Antiochii ...
Kategoria:Historycy chrześcijaństwa
kategorii.A
Berthold Altaner
E
Euzebiusz z Cezarei
F
Filip z Side
Filostorgiusz
J
Janusz Zbudniewek
K
Bolesław Kumor
N
August Neander
R
Rufin z Akwilei
S
Sokrates Scholastyk
Sozomenos
T
Teodor Lektor
Teodoret z Cyru
Z
Zosimos (historyk)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Teodoret z Cyru":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|