Badania Marsa
Badania MarsaBadania Marsa - ogół działań prowadzących do poznania Marsa. Trudny celPierwsze zdjęcie Marsa wykonane z orbity przez sondę Mariner 4 Do dnia dzisiejszego podjęto 38 prób wysłania
sondy
w kierunku Marsa. Z powodu sporej liczby nieudanych misji, przyrównuje się czasami przestrzeń w pobliżu Marsa do
Trójkąta Bermudzkiego
. 10 misji zakończyło się awarią zanim sonda dotarła na orbitę okołoziemską, bądź nie powiódł się odlot na trajektorię międzyplanetarną (w tym 9 na pierwszych 13 startów). 4 sondy zostały pomyślnie wysłane w kierunku Marsa, jednak zamilkły zanim dotarły do celu (trzy
rosyjskie
i jedna
japońska
). 5 sond nie udało się wprowadzić na orbitę, bądź zamilkły bardzo szybko. Fiaskiem zakończyło się także 6 (w tym 4 radzieckie) spośród 11 lądowań na Marsie. Za sukces można uznać 3 misje przelotowe, 10 orbitalnych i 5 lądowań. Należy dodać, że 5 misji, które dotarły do Marsa posiadały zarówno moduły orbitalne, jak i lądowniki. Licząc więc je podwójnie 18 z 42 próbników zakończyło się sukcesem, w tym 18 z 32, które pomyślnie zostały wysłane w kierunku Marsa. Dzięki nim
Mars
jest najlepiej poznaną (poza
Ziemią
) planetą
Układu Słonecznego
. Trudne początki
Mars
stał się drugim po
Księżycu
obiektem w
Układzie Słonecznym
, w stronę którego próbowano wysłać sondę międzyplanetarną. Pierwszą próbę podjęli naukowcy z
ZSRR
w
1960
roku. Jednak dopiero dwa lat później udało się wprowadzić im pierwszą sondę na trajektorię międzyplanetarną w kierunku Marsa. Sonda
Mars 1
utrzymywała łączność od startu 1 listopada 1962 roku do 21 marca 1963 roku, czyli trzy miesiące przed dotarciem do celu. Do startu sondy
Mariner 4
, pierwszej udanej misji marsjańskiej, niepowodzeniem zakończyło się pięć prób radzieckich i jedna amerykańska. Wczesne misje- W oknie startowym roku 1964 udało się wysłać w kierunku Marsa dwie sondy. 28 listopada wystartował amerykański
Mariner 4
, a dwa dni później radziecki
Zond 2
. Ponieważ w radzieckiej sondzie nie rozłożyły się
baterie słoneczne
, co uniemożliwiło dokonania korekt orbity, jedynie Amerykanie zrobili pierwsze zdjęcia Marsa, w liczbie 21.
- Następne wykorzystane okno startowe wypadało na wiosnę roku 1969. Kolejny raz rywalizację wygrali Amerykanie, pomyślnie wysyłając dwie sondy
Mariner 6
i
7
, które w lipcu i sierpniu
1969
roku przesłały odpowiednio 75 i 126 zdjęć. Dwie sondy radzieckie z powodu awarii rakiety
Proton
nie opuściły nawet Ziemi.
- Kolejne okno startowe otworzyło się w maju 1971 roku. Tym razem niepowodzenia nie omijały żadnej ze stron wyścigu o prymat w badaniach
Marsa
.
9 maja
nie powiódł się start
Marinera 8
, a 10 maja radzieckiej sondy, nazywanej roboczo Kosmos 419. Jednak dziewięć dni później udał się start sondy Mars 2, a
28 maja
wystartowała sonda Mars 3. Obie sondy posiadały człon orbitalny i lądowniki. Lądownik Marsa 2 został pierwszym obiektem stworzonym przez człowieka, który trafił na
Marsa
. Lądowanie było niestety "twarde", gdyż z powodu błędnych obliczeń wszedł pod zbyt ostrym kątem w atmosferę. Udane okazało się jednak lądowanie próbnika Mars 3, lecz działał on na powierzchni jedynie przez 20 sekund. Najprawdopodobniej z powodu szalejących w tym czasie burz piaskowych, ogarniających całą planetę. Człony orbitalne działały przez około rok ziemski. Nie były to jednak pierwsze sztuczne satelity tej planety. Dwa dni po Marsie 3 z
Przylądka Canaveral
wystartował
Mariner 9
, który dzięki rakiecie
Atlas Centaur
wyprzedził sondy radzieckie o 13 dni. Sonda działała przez porównywalny czas co sondy radzieckie, zakończyła się jednak dużo większym sukcesem naukowym, przesyłając 7329 obrazów planety.
- Latem
1973
roku
ZSRR
wysłał w kierunku Marsa aż cztery próbniki. Dwa orbitery Mars 4 i 5, oraz dwa lądowniki Mars 6 i 7. Plan okazał się całkowitą klęską. Z powodu defektu elektroniki nie udało się wprowadzić Marsa 4 na orbitę i przeleciał tylko w pobliżu planety. Mars 5 zamilkł po 14 dniach pracy na orbicie, Mars 6 przesłał tylko dane dotyczące składu atmosfery, gdyż rozbił się o powierzchnię, a Mars 7 zamiast wylądować minął planetę o 1300 km.
Kolejne misje- W
1975
dwie amerykańskie misje
programu Viking
także posiadały dwa orbitery i dwa lądowniki. Latem
1976
roku obie sondy, wraz z lądownikami weszły na orbitę
Marsa
i po wykonaniu kilku okrążeń
planety
i wybraniu miejsc do
lądowania
odłączyły próbniki, które osiadły na powierzchni w lipcu i wrześniu
1976
roku. Człon orbitalny sondy
Viking 1
działał przez cztery lata, a
Viking 2
przez dwa lata. Natomiast lądowniki odpowiednio przez sześć i cztery lata. Program Viking do dziś pozostaje jednym z największych sukcesów w historii badań Czerwonej Planety. Sukces był tak ogromny, że
NASA
zdecydowała się na kolejną misję dopiero w 1992 roku, czyli po siedemnastu latach od startu sond Viking.
- W lipcu
1988
roku wystartowały dwie radzieckie sondy
Fobos 1
i
2
. W ramach misji planowano badania
Marsa
za pomocą dwóch orbiterów, oraz lądowanie na większym z dwóch księżyców
Marsa
Fobosie
. W sierpniu
1988
roku omyłkową komendą wyłączono system stabilizowania
Fobosa 1
, co spowodowało zerwanie kontaktu, którego nie udało się przywrócić.
Fobos 2
wszedł pomyślnie na orbitę, ale zanim odłączono lądownik w marcu
1989
roku kontakt z sondą został utracony, najprawdopodobniej z powodu awarii elektroniki sondy.
Współczesne badaniaOd początku
lat 90.
obserwujemy wzmożone zainteresowanie eksploracją
Marsa
. Dzięki czemu obecnie na orbicie marsjańskiej działają aż cztery orbitery, a po powierzchni
planety
poruszają się dwa
łaziki
. Jednoczesne badania za pomocą tak wielu
sond
, to wydarzenie bez precedensu w historii eksploracji
Układu Słonecznego
, a plany kolejnych misji pozwalają sugerować, że zainteresowanie
Marsem
nie słabnie. - Początkiem nowej ery w badaniach Marsa miał być
Mars Observer
wysłany w kierunku
Marsa
25 września
1992
. Misja, która miała przynieść bardzo dużo nowych i ciekawych danych naukowych, zakończyła się niepowodzeniem z powodu eksplozji materiałów pędnych podczas manewru wejścia na orbitę
Marsa
.
- W
1996
roku po raz pierwszy od
1971
roku, w kierunku
Marsa
swoje
sondy
planowało wystrzelić więcej niż jedno państwo.
7 listopada
wystartowała pierwsza sonda w tym oknie startowym
Mars Global Surveyor
, który w dużej mierze miał powtórzyć badania zaplanowane dla
Mars Observer
. Natomiast na
16 listopada
zaplanowano start
rosyjskiej
misji Mars 96. W skład sondy wchodził orbiter, dwa lądowniki i dwa penetratory. W projekcie brali udział także polscy naukowcy, którzy stworzyli m.in.
spektrometr
fourierowski. Niestety zawiódł czwarty stopień rakiety
Proton
i misja zakończyła się kolejnym niepowodzeniem. W tym samym oknie startowym wysłano także na Marsa sondę
Mars Pathfinder
, która
4 lipca
1997
roku jako trzecia udanie wylądowała na
Marsie
. Na jej pokładzie dotarł także pierwszy w historii marsjański łazik Sojourner.
- Podobnie jak trzy lata wcześniej, także w oknie startowym na przełomie
1998
i
1999
roku zaplanowano trzy starty.
4 lipca
1998
roku wystartowała pierwsza japońska sonda marsjańska
Nozomi
. By wprowadzić ją na trajektorię międzyplanetarną zaplanowano dwa przeloty w pobliżu
Księżyca
. Gdy już to się udało okazało się, że sonda zużyła za dużo paliwa i przesunięto wejście na orbitę
Marsa
o cztery lata, sonda jednak nie wytrzymała tak długiej podróży i zamilkła zanim dotarła do celu. Jakkolwiek debiutanta za niepowodzenie można rozgrzeszyć, tak spektakularne niepowodzenia
NASA
pozostają bez usprawiedliwienia. Najpierw
23 września
1999
roku
Mars Climate Orbiter
spłonął w atmosferze, z powodu błędnego podania siły ciągów
silników manewrowych
przez ich wykonawcę, a następnie
Mars Polar Lander
,
3 grudnia
1999
roku niepomyślnie wylądował na południowym biegunie planety.
-
7 kwietnia
2001
roku w stronę
Marsa
wystartowała sonda
Mars Odyssey
. Po niepowodzeniach z roku
1999
NASA
zreorganizowała swój program marsjański, a w ramach zmian skreślono
lądownik
, który miał wystartować wraz z
Mars Odyssey
. Zmiany te okazały się jednak potrzebne i pomyślne, gdyż od tamtej pory
NASA
zanotowała kilka sporych sukcesów, o czym świadczy choćby fakt, że
Mars Odyssey
wciąż funkcjonuje i bada
Marsa
.
Trzy marsjańskie orbitery NASA - Podczas wielkiej opozycji roku
2003
do badań
Marsa
włączyła się także
Europejska Agencja Kosmiczna
. Jej sonda
Mars Express Orbiter
ma na swym koncie kilka odkryć naukowych. W misję są zaangażowani także polscy naukowcy. Jako dodatkowy ładunek sonda dostarczyła w pobliże
Marsa
lądownik
Beagle 2
, który jednak po lądowaniu nie nawiązał łączności z
Ziemią
. W tym samym oknie wystartowały także dwa należące do NASA łaziki
Mars Exploration Rover
:
Spirit
i
Opportunity
. Gwarantowany czas pracy wynosił trzy miesiące, jednak wciąż działają, mimo mnożących się drobnych usterek i zbliżającej się drugiej marsjańskiej zimy.
- Najnowszym nabytkiem naukowców w badaniach Czerwonej Planety jest
Mars Reconnaissance Orbiter
. Sonda
NASA
wystartowała
12 sierpnia
2005
roku. Jej zadaniem jest zbadanie z dużą dokładnością powierzchni planety pod kątem wytypowania najlepszych miejsc do lądowania człowieka i przyszłych misji bezzałogowych (w tym dla
Mars Science Laboratory
). Od marca
2006
roku jest już na orbicie, ale badania rozpocznie dopiero 10 listopada.
- Bezzałogowy lądownik
Phoenix
, będący częścią programu NASA Mars Scout Program, został wysłany
4 sierpnia
2007
w kierunku
Marsa
.
26 maja
2008
wylądował w okolicach okołobiegunowych, w rejonie
Vastitas Borealis
, na półkuli północnej. Jego celem były obszary, które podejrzewane były o istnienie dużych ilości lodu wodnego tuż pod powierzchnią gruntu.
21 czerwca
Phoenix odnalazł lód na Marsie[1], natomiast
31 lipca
testy laboratoryjne na pokładzie sondy Phoenix wykazały istnienie wody w próbce gleby[2].
Przyszłość
Curiosity
jest następcą łazików
Spirita
i
Opportunity
. Łazik jest zasilany
radioizotopowym generatorem termoelektrycznym
, planowana
masa
łazika to ok. 800 kg a gwarantowany czas działania wynosi 1 rok marsjański (gwarantowany czas działania
MER-A
oraz
MER-B
to 90 dni marsjańskich). Ilość zaplanowanych badań i instrumentarium robota stanowi podobny skok jakościowy jaki nastąpił od misji
Mars Pathfinder
do misji
Mars Exploration Rover
. Start Curiosity planowany jest pod koniec
2011
roku. KalendariumMisja | Kraj | Data startu | Cel | Wynik |
---|
Marsnik 1
| ZSRR |
10 października
1960
| Przelot obok Marsa | Nieudany start |
Marsnik 2
| ZSRR |
14 października
1960
| Przelot obok Marsa | Nieudany start |
Sputnik 22
| ZSRR |
24 października
1962
| Przelot obok Marsa | Wejście tylko na orbitę okołoziemską |
Mars 1
| ZSRR |
1 listopada
1962
| Przelot obok Marsa | Awaria nadajnika 106 milionów km od Ziemi |
Sputnik 24
| ZSRR |
4 listopada
1962
| Przelot obok Marsa | Wejście tylko na orbitę okołoziemską |
Mariner 3
| USA |
5 listopada
1964
| Przelot obok Marsa | Osłona nieodrzucona |
Mariner 4
| USA |
28 listopada
1964
| Udany przelot obok Marsa
14 lipca
1965
| Nadesłane 21 zdjęć |
Zond 2
| ZSRR |
30 listopada
1964
| Przelot obok Marsa | Udany przelot, awaria nadajnika uniemożliwiła uzyskanie jakichkolwiek danych |
Mariner 6
| USA |
24 lutego
1969
| Udany przelot obok Marsa
31 lipca
1969
| Nadesłane 75 zdjęć | Mars 1969A | ZSRR |
27 marca
1969
| Orbiter | Nieudany start |
Mariner 7
| USA |
27 marca
1969
| Udany przelot obok Marsa
5 sierpnia
1969
| Nadesłane 126 zdjęć | Mars 1969B | ZSRR |
2 kwietnia
1969
| Orbiter | Nieudany start |
Mariner 8
| USA |
8 maja
1971
| Wejście na orbitę | Zniszczony podczas startu | Kosmos 419 | ZSRR |
10 maja
1971
| Lądownik | Wejście tylko na orbitę okołoziemską | Mars 2 | ZSRR |
19 maja
1971
| Orbiter oraz lądownik, wejście na orbitę Marsa
27 listopada
1971
| Nie nadesłał danych, lądownik zniszczony | Mars 3 | ZSRR |
28 maja
1971
| Orbiter oraz lądownik, wejście na orbitę Marsa
3 grudnia
1971
| Dane i zdjęcia. Urtata łączności z lądownikiem po 20 sekundach. |
Mariner 9
| USA |
30 maja
1971
| Orbiter na orbicie od
13 listopada
1971
do
27 października
1972
| Nadesłał 7329 zdjęć | Mars 4 | ZSRR |
21 lipca
1973
| Orbiter | Przelot obok Marsa
10 lutego
1974
| Mars 5 | ZSRR |
25 lipca
1973
| Orbiter, osiągnął orbitę Marsa
12 lutego
1974
| Utrata łączności po kilku dniach | Mars 6 | ZSRR |
5 sierpnia
1973
| Orbiter oraz lądownik, osiągnął orbitę Marsa
12 marca
1974
| nadesłał małą ilość danych | Mars 7 | ZSRR |
9 sierpnia
1973
| Orbiter oraz lądownik, osiągnął orbitę Marsa
9 marca
1974
| nadesłał małą ilość danych |
Viking 1
| USA |
20 sierpnia
1975
| Orbiter oraz lądownik, na orbicie od
19 czerwca
1976
do
1980
, lądownik od
20 lipca
1976
do
1982
| Obydwie misje nadesłały wspólnie ponad 50000 zdjęć |
Viking 2
| USA |
9 września
1975
| Orbiter oraz lądownik, na orbicie od
7 sierpnia
1976
do
1978
, lądownik od
3 września
1976
do
1980
| Obydwie misje nadesłały wspólnie ponad 50000 zdjęć |
Fobos 1
| ZSRR |
7 lipca
1988
| Orbiter oraz lądownik Mars/
Fobos
| Stracony w drodze na Marsa w sierpniu
1988
|
Fobos 2
| ZSRR |
12 lipca
1988
| Orbiter oraz lądownik Mars/Fobos | Stracony w marcu
1989
w pobliżu Fobosa |
Mars Observer
| USA |
25 września
1992
| Orbiter | Stracony przed osiągnięciem celu
21 sierpnia
1993
|
Mars Global Surveyor
| USA |
7 listopada
1996
| Orbiter, wszedł na orbitę
12 września
1997
| Ostatni sygnał wysłany
5 listopada
2006
| Mars 96 | Rosja |
16 listopada
1996
| Orbiter i lądowniki | stracony podczas startu |
Mars Pathfinder
| USA |
4 grudnia
1996
| Lądownik i łazik, wylądował
4 lipca
1997
| Ostatnia transmisja
27 września
1997
| Nozomi (Planet-B) | Japonia |
4 lipca
1998
| Orbiter, obecnie na orbicie dokoła Słońca | Nieudane wejście na orbitę
14 grudnia
2003
|
Mars Climate Orbiter
| USA |
11 grudnia
1998
| Orbiter | Stracony podczas próby wejścia na orbitę
23 września
1999
|
Mars Polar Lander
/Deep Space 2 | USA |
3 stycznia
1999
| Lądowniki mające badać rejon bieguna południowego | Stracone podczas lądowania
3 grudnia
1999
|
Mars Odyssey
| USA |
7 kwietnia
2001
| Orbiter | Obecnie w trakcie misji |
Mars Express
| ESA |
2 czerwca
2003
| orbiter i lądownik
Beagle 2
| Orbiter obecnie w trakcie misji
Beagle 2
zniszczony podczas lądowania |
Spirit
| USA |
10 czerwca
2003
| łazik | obecnie w trakcie misji |
Opportunity
| USA |
8 lipca
2003
| łazik | obecnie w trakcie misji |
Mars Reconnaissance Orbiter
| USA |
12 sierpnia
2005
| orbiter | obecnie w trakcie misji |
Phoenix
| USA |
4 sierpnia
2007
| lądownik | misja zakończona sukcesem |
Linki zewnętrznePrzypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Badania Marsa":
Rak języka
...
Nadciśnienie tętnicze
...
Oddychanie komórkowe
...
Grenoble
...
Iwan IV Groźny
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
Tomasz Zan (poeta)
...
Zawał mięśnia sercowego
...
Katedra Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego
...
Polskie Towarzystwo Limnologiczne
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Badania Marsa":
03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 7)
...
03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 6)
...
03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 3)
...
|