Boris Nikołajewicz Jelcyn (
ros.
Борис Николаевич Ельцин; ur.
1 lutego
1931
w Butce, zm.
23 kwietnia
2007
w
Moskwie
), znany w Polsce jako Borys Jelcyn[1][2][3] – od
6 lipca
do
grudnia
1991
Premier Federacji Radzieckiej
a od
grudnia
1991
do
15 maja
1992
Premier Federacji Rosyjskiej
,od
29 maja
1990
do
10 lipca
1991
Przewodniczący Rady Najwyższej Rosji
. Pierwszy w historii tego kraju
Prezydent Federacji Rosyjskiej
.
Życiorys
W latach
1961
-
1990
członek
KPZR
. Od
1977
I sekretarz Komitetu Obwodowego KPZR w Swierdłowsku (obecnie
Jekaterynburg
) – w pierwszym roku tej kadencji zburzono były dom inżyniera Nikołaja Ipatiewa, miejsce kaźni byłego
cara
Mikołaja II
, jego rodziny i służby.
Jelcyn i prezydent USA Bill Clinton
Od
1985
r. Jelcyn był I sekretarzem Komitetu Miejskiego w
Moskwie
. W
1987
po krytyce połowiczności reform przeprowadzanych przez szefa partii
Michaiła Gorbaczowa
został usunięty z tego stanowiska, ale jednocześnie zdobył popularność w reformatorskim skrzydle partii, wśród liberalnej inteligencji i rozczarowanych Gorbaczowem robotników.
29 maja
1990
został wybrany na przewodniczącego Rady Najwyższej
RSFSR
pokonując ówczesnego premiera Rosji
Aleksandra Własowa
, którego kandydaturę poparł
Michaił Gorbaczow
. Stanął do wyborów
12 czerwca
1991
na urząd prezydenta
RSFSR
(Rosyjskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej) i wygrał je.
Wkrótce po objęciu tego urzędu miał miejsce nieudany
pucz
(
19
-
21 sierpnia
1991
) skierowany przeciwko Gorbaczowowi. Jelcyn był głównym organizatorem i symbolem zwycięskiego oporu przeciwko puczystom, co pozwoliło mu szybko skupić pełnię władzy w swoich rękach i zmarginalizować Gorbaczowa.
8 grudnia
1991
w
Puszczy Białowieskiej
zawarł z prezydentami Ukrainy i Białorusi porozumienie o rozwiązaniu ZSRR. Jelcyn został prezydentem niepodległej Federacji Rosyjskiej. W
1996
r. wybrany na prezydenta po raz drugi (rywalizował o to stanowisko z
Giennadijem Ziuganowem
, wygrał w drugiej turze przewagą 53,8% do 40,3% głosów). W piątek
31 grudnia
1999
zrzekł się funkcji prezydenta. Pełniącym obowiązki prezydenta do czasu rozpisania wyborów został wtedy
Władimir Władimirowicz Putin
.
Zmarł w poniedziałek
23 kwietnia
2007
w
Moskwie
ok. godz. 15.45 czasu moskiewskiego (13.45 czasu warszawskiego) z powodu postępującej niewydolności sercowo-naczyniowej. Pogrzeb Borysa Jelcyna odbył się w środę
25 kwietnia
2007
(dzień ten został ogłoszony w
Rosji
dniem żałoby narodowej) na
Cmentarzu Nowodziewiczym
w
Moskwie
obok grobów iluzjonisty Igora Kio i aktora Jewgienija Urbanskiego, naprzeciwko słynnej baleriny Galiny Ułanowej. Jelcyn został pochowany z honorami należnymi głowie państwa i zwierzchnikowi sił zbrojnych. Hołd oddał mu ówczesny prezydent
Rosji
Władimir Putin
. Trumnę z ciałem Jelcyna przewieziono z
Soboru Chrystusa Zbawiciela
, gdzie odbyła się ceremonia żałobna, na cmentarz na lawecie armatniej podczepionej do transportera opancerzonego. Do grobu złożono ją przy dźwiękach hymnu
Rosji
. Oddano honorową salwę armatnią. Wśród kilkuset uczestników pogrzebu były osobistości z zagranicy, m.in. były prezydent Polski
Lech Wałęsa
, prezydent
Białorusi
Aleksander Łukaszenka
, premier
Ukrainy
Wiktor Janukowycz
, a także eksprezydenci
USA
–
Bill Clinton
i
George Bush senior
, jak również osobistości ze świata kultury, na przykład światowej sławy rosyjska piosenkarka
Ałła Pugaczowa
, prywatnie wieloletnia przyjaciółka prezydenta.
Kontrowersje
Borys Jelcyn znany był z nadużywania alkoholu m.in. zasnął w samolocie i nie wyszedł po wylądowaniu podczas oficjalnej wizyty w Islandii [4].
Publikacje
- Wyznania, tł. Władysław Sokołowski, Warszawa 1990.
- Notatki prezydenta (od puczu do puczu), tł. Maria Kotowska, Warszawa 1995.
- Prezydencki maraton, tł. Anna Łabuszewska, Warszawa 2001.
- Borys Jelcyn. Od świtu do zmierzchu, Aleksander Korżakow, Warszawa 1998.
Przypisy
- ↑
Wielki słownik ortograficzny PWN
- ↑ Jan Grzenia, Słownik nazw własnych. 2003, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
- ↑ Daniela Podlawska, Magdalena Świątek-Brzezińska, Słownik nazw osobowych i miejscowych. 2008, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN
- ↑ Dziennik Polska-Europa-Świat, 29.09.2007, str. 19