Gwinea (Guinée, Republika Gwinei – République de Guinée) – państwo w zachodniej
Afryce
nad
Oceanem Atlantyckim
, graniczące z
Gwineą Bissau
,
Senegalem
,
Mali
,
Liberią
,
Wybrzeżem Kości Słoniowej
i
Sierra Leone
.
Historia
W średniowieczu obszar dzisiejszej Gwinei znajdował się w strefie wpływów
Imperium Mali
, a od XVI do XIX w. na tym terenie leżało muzułmańskie państwo
Fulanów
, zwane
Futa Dżalon
.
Pierwszymi europejskimi kolonizatorami na terytorium dzisiejszej Gwinei byli Portugalczycy (
1460
r.). W początkach epoki nowożytnej Gwinea była jednym z największych dostawców niewolników do pracy na plantacjach Ameryki. Od II połowy XIX wieku znajdowała się pod okupacją francuską. W
1886
i w
1889
r. ustalono granice z posiadłościami brytyjskimi i portugalskimi. Od
1904
r. Gwinea wchodziła w skład Francuskiej Afryki Zachodniej.
W
1958
r., na mocy nowej konstytucji,
Francja
dała swoim koloniom możliwość wyboru między niepodległością albo zachowaniem obecnego statusu. Gwinea wybrała niepodległość, co nastąpiło
2 października
tego samego roku.
Po uzyskaniu niepodległości władzę objął
Ahmed Sekou Touré
. Jego rządy charakteryzowało wprowadzenie socjalizmu (szczególnie w gospodarce), tłumienie wszelkiej opozycji i łamanie praw człowieka. W polityce zagranicznej związał się z blokiem socjalistycznym i z państwami niezaangażowanymi.
26 marca
1984
r. Touré zmarł w
Stanach Zjednoczonych
po operacji serca. Zastąpił go na krótko premier Louis Lansana Beavogui, lecz ten został obalony
3 kwietnia
następnego roku w wyniku zamachu stanu dokonanego przez prezydenta
Lansanę Conté
. Conté zaczął odchodzić od socjalizmu i wypuścił wielu więźniów politycznych, jednak jego władza nadal była dyktatorska. Pierwsze wolne wybory w historii kraju odbyły się dopiero w
1993
r. Wygrał je Conté przed liderem opozycji
Alphą Condé
. Dwa lata później odbyły się pierwsze wolne wybory parlamentarne, które wygrała proprezydencka Partia Jedności i Rozwoju. Opozycja jednak za każdym razem oskarżała rząd o fałszerstwa, a sam Conté był oskarżany o spowodowanie złej sytuacji gospodarczej.
Prezydent Conté zmarł
22 grudnia
2008
, a ogłoszono to oficjalnie dzień później. W sześć godzin po podaniu informacji o śmierci Conté do publicznej wiadomości kapitan
Moussa Dadis Camara
ogłosił, że władzę przejmuje armia, a on sam stanął na czele powołanej Rady Narodowej na rzecz Demokracji i Rozwoju (CNDD) i mianował się prezydentem kraju. Przeciwnicy reżimu wojskowego, partie polityczne, związki zawodowe i organizacje społeczne, utworzyły wspólną koalicję Forum Żywych Sił Gwinei (Forum des Forces Vives de Guinée). W marcu 2009 przedstawiła ona władzom kalendarz przygotowań wyborczych, proponując organizację wyborów parlamentarnych w październiku, a prezydenckich w grudniu 2009. Camara w sierpniu 2009 wyznaczył datę wyborów prezydenckich na 31 stycznia 2010, nie wykluczając przy tym swego udziału. Opozycja uznała potencjalną kandydaturę Camary za zagrożenie dla wiarygodności wyborów i rozpoczęła planowanie w kraju demonstracji.
Odbyła się ona
20 września 2009 na stadionie w
Konakry
i została krwawo stłumiona przez wojsko. W wyniku pacyfikacji demonstrantów zginęło co najmniej 157 osób. Konsekwencją tych wydarzeń był wzrost napięcia politycznego w kraju. W celu zażegnania kryzysu i wypracowania porozumienia władz z opozycją, misję negocjacyjną z ramienia
ECOWAS
podjął prezydent
Burkina Faso
,
Blaise Compaoré
. W styczniu 2010, po realnej zmianie przywództwa na szczytach władzy, strony osiągnęły kompromis i podpisały porozumienie w sprawie powrotu kraju do rządów cywilnych, utworzenia wspólnego rządu przejściowego i organizacji wyborów w ciągu sześciu miesięcy.
Geografia
Powierzchnia:
- całkowita: 245 857
km²
- lądowa: 245 857 km²
- wody: 0 km²
Długość granic:
Linia brzegowa: 320 km Liczba mieszkańców: 7 466 tys.
Podział administracyjny
Gwinea dzieli się na siedem regionów i 33 prefektury. Stolica, Konakry, jest specjalnym regionem administracyjnym.
| Region | Powierzchnia (km²) | Ludność | Stolica | |
---|
1 | Region Boké | 31 186 | 760 119 |
Boké
|
2 | Region Konakry | 450 | 1 092 436 |
Konakry
|
3 | Region Faranah | 35 581 | 602 485 |
Faranah
|
4 | Region Kankan | 72 145 | 1 011 644 |
Kankan
|
5 | Region Kindia | 28 873 | 928 312 |
Kindia
|
6 | Region Labé | 22 869 | 799 545 |
Labé
|
7 | Region Mamou | 17 074 | 612 218 |
Mamou
|
8 | Region Nzérékoré | 37 658 | 1 348 787 |
Nzérékoré
|
Gospodarka
Mimo bogatych złóż surowców, jest to jedno z najuboższych państw świata. Podstawą gospodarki jest rolnictwo; uprawy kawy, ryżu, manioku, prosa, sorga, bananów. W Gwinei znajduje się 30% wszystkich światowych złóż boksytów, a kraj jest drugim największym eksporterem tego surowca. Inne surowce to rudy żelaza, tytanu, niklu, diamenty i złoto, których eksploatacja jest rozwijana. Istnieje niewielki przemysł skórzano-obuwniczy, drzewny i spożywczy.
Podstawowe dane gospodarcze
- PKB: 19,4 mld USD (dane z 2006 r.)
[1]
- PKB na mieszkańca: 1000 USD (dane z 2008 r.)
- Wzrost PKB: 2% (2006 r.)
- Udział w PKB poszczególnych dziedzin gospodarki: rolnictwo - 23,7%; przemysł - 36,1%; usługi - 40,2%
Demografia
Najliczniejszą grupą etniczną w Gwinei są
Fulanie
(ok. 40% ludności), żyją tu także liczni przedstawiciele ludów
Mande
(gł.
Malinke
, Susu). Średni roczny przyrost naturalny wynosi 29‰ (1985–1990). Przeciętna długość trwania życia wynosi 44 lata, a średnia gęstość zaludnienia 25 mieszkańców na km². Najgęściej zaludniony jest obszar masywu
Futa Dżalon
. W miastach mieszka 26% ludności. Główne miasta to:
Konakry
,
Kankan
,
Kindia
i
Labé
.
Religie(2005):
Linki zewnętrzne