Lend-Lease Act (
ang.
pożyczki-dzierżawy) – ustawa federalna z
11 marca
1941
, zezwalająca prezydentowi
Stanów Zjednoczonych
"sprzedawać, przenosić własność, wymieniać, wydzierżawiać, pożyczać i w jakikolwiek inny sposób udostępniać innym rządom dowolne produkty ze sfery obronności".
Wartość przekazanych dóbr miała nie przekraczać 1,3 mld
USD
. Prezydent
Franklin Delano Roosevelt
zaaprobował
30 października
1941
pomoc dla
Wielkiej Brytanii
w wysokości miliarda dolarów.
Lend-lease był ważnym czynnikiem w zwycięstwie aliantów w
drugiej wojnie światowej
, zwłaszcza w pierwszym okresie, gdy Stany Zjednoczone nie były jeszcze bezpośrednio zaangażowane w działania zbrojne. Chociaż
atak na Pearl Harbor
wciągnął USA do wojny, rekrutacja, wyszkolenie i wyekwipowanie sił amerykańskich nie mogło się odbyć z dnia na dzień - przez cały
1942
i część
1943
roku główny ciężar walki spoczywał na pozostałych państwach koalicji, głównie ZSRR. W skład dostaw wchodziły głównie:
czołgi
,
artyleria
,
samoloty
,
ciężarówki
, samochody terenowe, sprzęt desantowy. Dostawy te z początku małe (1940 rok - 600 000
karabinów
, 800 dział i moździerzy dla Brytyjczyków), z biegiem czasu były coraz większe.
Większość dostaw w ramach Lend-Lease Act otrzymała Wielka Brytania (3/5 dostaw), ZSRR (1/5 dostaw), pozostałą 1/5 przyznano innym krajom walczącym z hitlerowskimi Niemcami.
Dużą pomoc w ramach programu Lend-Lease otrzymały także
Chiny
. Ze względu na trudności transportowe (dzielący je z USA
Ocean Spokojny
i panowanie Japończyków na morzu), była to przede wszystkim pomoc pieniężna, tak jak 50 mln dolarów pożyczki w 1942, lecz także dostawy sprzętu, które przerzucano
drogą birmańską
i samolotami transportowymi lecącymi nad
Himalajami
, w ramach jednego z pierwszych w historii mostów powietrznych.
Oprócz ZSRR, Wielkiej Brytanii i Chin, program Lead-Lease objął również Wolną Francję, wszystkie dominia brytyjskie, a także pośrednio Polskę (sprzęt wysłany do ZSRR był przekazywany także polskim jednostkom na froncie wschodnim, takim jak
1
i
2 Armia WP
).
Całkowita wartość dostaw wyniosła 49 mld USD.
Nawet po pełnym zaangażowaniu militarnym
USA
w
Europie
i na
Pacyfiku
pomoc w ramach Lend-Lease była kontynuowana, zapewniając wyposażenie, w tym transportowe
Douglas DC-3
, co uzupełniało własny wysiłek krajów sojuszniczych w zakresie zaopatrzenia.
Bibliografia
- G. Mellinger: Soviet Lend-Lease Fighter Aces of World War 2. Osprey Publishing Ltd, 2006. .
- Rodric Braithwaite: Moskwa 1941 Największa bitwa II wojny światowej. Karaków: Wydawnictwo Znak, 2008. .
- Anthony Beevor: Berlin 1945 Upadek. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2009. .
Zobacz też
Linki zewnętrzne