Sozologia (gr. sódzo=ochraniam, sódzein=ochraniać + lógos=nauka) -
nauka
o czynnej ochronie
środowiska naturalnego
, nauka zajmująca się problemami
ochrony środowiska
, przyczynami i następstwami niekorzystnych zmian w strukturze i funkcjonowaniu układów przyrodniczych (ekologicznych), zmian wynikających z rozwoju cywilizacji oraz sposobami zapobiegania im i łagodzenia ich skutków. Sozologia to nauka zajmująca się problemami
ochrony przyrody
i jej zasobów, bada przyczyny i skutki przemian w naturalnych lub zmienionych przez człowieka układach przyrodniczych, zachodzących na skutek procesów antropogenicznych. Poszukuje skutecznych sposobów zapobiegania degradacji środowiska, w zakresie środowiska wodnego zajmuje się jego ochroną przed zanieczyszczeniem,
eutrofizacją
i degradacją wód. W ramach sozologii są opracowywane praktyczne metody działania zmierzające do zapobiegania lub łagodzenia skutków niekorzystnych zmian środowiska.
Sozologia opisuje zmiany w
środowisku przyrodniczym
(np.
zanieczyszczenie wód
,
zanieczyszczenie powietrza
i
gleby
), zachodzące zwłaszcza pod wpływem czynników postępu technicznego i sposoby zapewniające trwałość jego użytkowania, korzystająca z metod badań
ochrony środowiska
i nowocześnie ujmowanej
geografii
.
Sozologia jest nauką kompleksową (interdyscyplinarną), ściśle związaną z
ekologią
,
geologią
i
geografią
, wykorzystuje wiedzę z różnych nauk technicznych, ekonomicznych i humanistycznych. Sozologia swoje działania opiera na podstawach ekologii i pokrewnych nauk przyrodniczych takich jak:
rolnictwo
,
leśnictwo
,
rybołówstwo
i
łowiectwo
. Czasami sozologia uważana za dział ekologii stosowanej.
Sozologia zajmuje się zabezpieczeniem przed degradacją zasobów przyrody oraz racjonalnym ich gospodarowaniem, w celu zapewnienia trwałości jego użytkowania. W zakresie zainteresowań sozologii są także tzw.
choroby cywilizacyjne
.
Termin sozologia został wprowadzony w
1965
r. przez polskiego
geologa
W. Goetla
.
Michajłow definiuje sozologię jako: Nauka o przyrodniczych i doraźnych skutkach, a także dalszych następstwach przemian zachodzących zarówno w naturalnym, jak i uprzednio już odkształconych układach
przyrody
na mniejszych lub większych obszarach
biosfery
w wyniku działalności społecznej i gospodarczej człowieka oraz o skutecznych sposobach zapobiegania jej ujemnym następstwom dla
społeczeństwa
lub przynajmniej o możliwościach maksymalnego ich załagodzenia.
Działy sozologii:
Zobacz też
źródła
- Ekologia, słownik encyklopedyczny. Wydawnictwo Europa, 2006.
- L. Żmudziński, R. Kornijów, J. Bolałek, A. Górniak, K. Olańczuk-Neyman, A. Pęczalska, K. Korzeniewski. Słownik hydrobiologiczny. Wyd. PWN, Warszawa 2002.
- Leksykon ochrony środowiska ze słownikami polsko-angielskim, angielsko-polskim, polsko-niemieckim, niemiecko-polskim. Fundacja Ecobaltic, Gdańsk 1995.
- H. Tłuszczyk, A. Stankiewicz. Słownik szkolny – ekologia. WSiP, Warszawa 1996.