Pióro
PióroPióro (
łac.
penna) – twory
nabłonkowe
pokrywające ciała
ptaków
, a w czasach prehistorycznych niektórych dinozaurów, przede wszystkim z grupy
teropodów
, zwłaszcza
celurozaurów
. Podobnie jak
łuski
u
gadów
, pióra zachodzą na siebie dachówkowato. Wyrastają z brodawek skórnych zbudowanych z komórek
mezodermalnych
, w których formują się najpierw pióra puchowe (embrionalne), a następnie pióra ostateczne (penna). BudowaBudowa pióra: 1 – chorągiewka, 2 – stosina, 3 – promienie, 5 – dutka Pióro składa się z elastycznej osi (łac. scapus) oraz dwu chorągiewek: zewnętrznej (pogonium) i wewnętrznej (vexilla). Górna część osi pióra, o przekroju czworokątnym, nosi nazwę stosiny (rhachis), dolna o przekroju owalnym znajdująca się poniżej chorągiewki nazywa się dutką (calamus). Wewnętrzna część dutki zbudowana z delikatnych łuseczek rogowych nosi nazwę duszy. Chorągiewki pióra składają się z promieni (rami) wyrastających z obydwu stron stosiny. Od promieni tych wyrastają z kolei na dwie strony promyki (radius,
pl.
radii), które łączą się ze sobą delikatnymi haczykami (hamulus, pl. hamuli). Rodzaje | Rodzaje piór |
Na różnych częściach ciała ptaka wyrastają różne pióra, które w zależności od pełnionych funkcji mają różny wygląd. - Pióro puchowe (pennapula)
- Posiada cienką oś, długie i miękkie promienie, a promyki nie łączą się ze sobą.
-
Pokrywy
(tectrices)
- Grupy piór przykrywające inne grupy, np. lotki lub otwór uszny.
-
Lotki
(remiges)
- Duże i sztywne pióra umieszczone na tylnej krawędzi
skrzydeł
. Tworzą powierzchnię nośną skrzydła.
-
Sterówki
(rectrices)
- Pióra wyrastające na ogonie.
-
Pióra pudrowe
- Występują u niektórych ptaków (
żako
,
czapli
,
kakadu
). Są one bardzo kruche. Ptaki rozkruszają je dziobem, rozprowadzając puder ułatwiający pielęgnację piór.
Wszystkie te pióra nadają ciału ptaka kształt i noszą ogólną nazwę piór konturowych. Pióra niektórych ptaków, takich jak
strusie
i
pingwiny
, zatracają wszystkie promienie i przy zachowanej stosinie upodabniają się do włosów
ssaków
. BarwaZabarwienie piór u ptaków wykazuje wielkie urozmaicenie i zależne jest od pigmentu zwanego
melaniną
bądź też od lipochromów, a także od ich mikroskopijnej struktury powodującej
interferencję
i
załamanie
światła. Barwa piór ma niekiedy zasadnicze znaczenie w identyfikacji poszczególnych gatunków. RozmieszczenieUpierzenie
jemiołuszki
: a. sterówki ogona b. pokrywy nadogonowe c. lotki I rzędu d. zakończenie lotek II rzędu e. pokrywy duże i średnie f. pęczek długich piór zwany czubem Pióra ptaków stanowią doskonałą izolację termiczną, jednakże nie pokrywają jednolicie całego ciała. Pewne okolice ciała ptaka pokryte są równomiernie piórami i miejsca te noszą nazwę
pterylia
, a miejsca mniej upierzone lub w ogóle nieupierzone noszą nazwę
apteria
. Miejscem pozbawionym piór przynajmniej przez część roku jest u wielu ptaków
plama lęgowa
. U niektórych gatunków opierzone mogą być również
golenie
i
skoki
. Poszczególne partie upierzenia na ciele ptaków otrzymały swoje nazwy: Skrzydło-
lotki
1. rzędu (pierwszorzędowe) – zewnętrzna grupa lotek (u różnych gatunków może liczyć 10-12 piór), umiejscowiona na dłoni skrzydła;
- lotki 2. rzędu (drugorzędowe) – środkowa grupa lotek (od 9 do nawet 40 piór), umiejscowiona na przedramieniu;
- lotki 3. rzędu (trzeciorzędowe) – wewnętrzna grupa lotek (ostatnie 3-5 piór), położona tuż przy tułowiu, niekiedy zaliczana do lotek drugorzędowych;
- pokrywy (tectrices) – grupy piór położone nad lotkami, bliżej przedniej krawędzi skrzydła. Wyróżnia się pokrywy małe (na przedramieniu), średnie 1. rzędu, duże 1. rzędu (nad lotkami 1. rzędu) oraz średnie 2. rzędu i duże 2. rzędu (nad lotkami 1. rzędu). Na spodniej stronie skrzydła wyróżnia się analogiczne grupy pokryw podskrzydłowych.
Ogon-
sterówki
– nie są dzielone na podgrupy, gdyż tworzą jednolitą powierzchnię
- pokrywy nadogonowe – przykrywają sterówki od góry
- pokrywy podogonowe – przykrywają
kuper
od spodu
Płaszcz- górna część grzbietu – pióra położone na karku
- dolna część grzbietu – pióra wzdłuż kręgosłupa
- barkówki – pióra pokrywające nasady skrzydeł
- podbarkówki – pióra pokrywające nasady skrzydeł od spodu
- kuper – pióra pomiędzy grzbietem a pokrywami nadogonowymi
- brzuch – pióra na spodniej stronie tułowia
Głowa- pokrywy uszne – pióra przykrywające otwory uszne
-
kantarek
– pióra na odcinku między przednim kącikiem oka a dziobem
- ciemię – pióra na wierzchu głowy
- kark – pióra na szyi i górnej części karku.
Przykłady piór różnych gatunków ptaków | | | |
Sójka
(Garrulus glandarius) | | | |
WykorzystanieOdpowiednio przygotowane pióra
drobiu
, nazywane pierzem, są wykorzystywane jako wkład do poduszek, pierzyn, w przemyśle galanteryjnym i tapicerskim. Dawniej z gęsich piór sporządzano narzędzie do pisania. Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Pióro":
Iwan IV Groźny
syn,
Fiodor I
.Iwan IV był władcą o rozległych zainteresowaniach intelektualnych. Sięgał po Pióro, i to nie tylko gwoli polemik ze swymi przeciwnikami, skoro przypisuje ...
Hieronim ze Strydonu
o wyjęciu ciernia z łapy tego zwierzęcia); innymi gołębica, kamienie pokutne, klepsydra, Pióro pisarskie, rylec do pisania i tabliczka, model kościoła, wielbłąd i trąba ...
Mateusz Ewangelista
(kat.)
29 listopada
i
13 lipca
(praw. wg
kal. greg.
)Atrybutytopór, lanca, sakwa, księga, Pióro, postać anioła lub mieczPatrondiecezji i miasta Salerno, alkoholików, księgowych, pracowników kantorów, ...
Sowy
...
Papirus
...
Kogut
...
Lelek kozodój
...
Kraskowe
...
Orzechówka (ptak)
...
Jan Chryzostom
wraz ze
św. Bazylim Wielkim
i
św. Grzegorzem Teologiem
)Atrybuty
ewangelia
,
krzyż
,
osioł
,
pisarskie Pióro
Patron
kaznodziejów
,
Konstantynopola
Jan Chryzostom, z
gr.
χρυσόστομος chrysostomos "Złotousty",
scs.
Swiatitiel Ioann ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Pióro":
11 LISTOPADA (plansza 1)
widać stolik, na nim stos papierów i świecznik z zapaloną świecą, obok Pióro i kałamarz; lekko z boku widać narratora, ubranego w typowy partyzancki ...
Przyimki - Prepositions (plansza 29)
table.
Jego Pióro stoczyło się ze stołu.
His nephew lives 15 km out of London.
...
007. Szkoła - system szkolny (plansza 13)
– długopis
das Lineal
– linijka
der Füller
– Pióro
die Schere
– nożyczki
die Patrone
– ...
|