Pioneer 10 podczas montażu
Schemat konstrukcji sondy Pioneer 10
Fotografia Jowisza wykonana przez sondę Pioneer 10. Widoczny cień
Io
Pioneer 10 - bezzałogowa
sonda kosmiczna
NASA
, wyniesiona z
przylądka Canaveral
na
Florydzie
z zespołu startowego nr 36,
3 marca
1972
roku przy użyciu rakiety nośnej
Atlas-Centaur
. Pierwszy próbnik badający
Jowisza
i pierwszy, który miał przebyć
pas planetoid
(wszedł w pas planetoid
15 lipca
1972
).
3 grudnia
1973
roku przeleciała w odległości 130354 km od
Jowisza
. Pioneer 10 przekazał na Ziemię 300 zdjęć planety, odkrył
pasy radiacyjne
i przekazał szczegóły na temat magnetosfery Jowisza. Sondę wykorzystano także do dokładniejszego wyznaczenia masy Jowisza i jego czterech
księżyców galileuszowych
. Pioneer 10 był pierwszą sondą, która przeleciała przez
pas planetoid
, udowadniając, że jest to bezpieczne. Wyniki badań magnetosfery Jowisza spowodowały przeprojektowanie sond
Voyager 1
i
2
, tak by pasy radiacyjne planety nie uszkodziły aparatury obu sond. Pioneer 10 stał się też pierwszą sondą, która osiągnęła prędkość ucieczki z
Układu Słonecznego
(tzw.
trzecią prędkość kosmiczną
).
Cele misji
Zbadanie międzyplanetarnych i planetarnych pól magnetycznych, parametrów wiatru słonecznego, obszarów heliosfery, obszarów neutralnego wodoru, właściwości pyłu kosmicznego, promieniowania kosmicznego, zorzy polarnej Jowisza, fal radiowych, atmosfery Jowisza i niektórych jego satelitów, a także wykonanie zdjęć Jowisza i jego satelitów.
Konstrukcja sondy
Sondy Pioneer 10 i 11, których misje zostały w 1969 roku zaakceptowane do realizacji, były pierwszymi próbnikami, które miały przejść przez pas planetoid i zbadać otoczenie Jowisza. Zdobyte doświadczenia zostały wykorzystane przy budowie sond programu Voyager.[1] Konstrukcja była stosunkowo lekka - sonda ważyła zaledwie 260 kg, wliczając w to 30 kg instrumentów naukowych i 27 kg paliwa. Energii elektrycznej dostarczały 4
radioizotopowe generatory termoelektryczne
typu SNAP-19 (RTG) (zawierające pluton-238) o całkowitej mocy przy starcie 155
W
. Łączność zapewniała paraboliczna antena główna o średnicy 2,74 m oraz anteny pomocnicze.
Instrumenty naukowe
Na pokładzie sondy zostało zainstalowanych 11 instrumentów naukowych:
Zakończenie misji
Po 25 latach od startu
31 marca
1997
roku misja została oficjalnie zakończona. Pioneer 10 znajdował się wtedy w odległości 10 mld km od
Słońca
. Po raz ostatni dane telemetryczne z sondy odebrano
27 kwietnia
2002
roku. Ostatnie bardzo słabe sygnały zdołano odebrać
23 stycznia
2003
roku.
W dniu
21 stycznia
2010
roku Pioneer 10 osiągnął odległość 100,0
j.a.
od Słońca (czyli 14,96 mld km), znajdując się wewnątrz
pasa Kuipera
, oddalając się z prędkością 12,082 km/s (2,549 j.a. rocznie)[2].
Jest pierwszą maszyną, która dotarła do zewnętrznych obszarów
Układu Słonecznego
i kiedyś, jeśli nie wystąpią żadne niespodziewane czynniki w rodzaju kolizji z jakąś materią, opuści go zupełnie. Wciąż nie dotarła jeszcze do
heliopauzy
ani do
obłoku Oorta
. Za ponad 2 miliony lat sonda przeleci w pobliżu gwiazdy
Aldebaran
w gwiazdozbiorze
Byka
[3].
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne