Tadeusz Juliusz Kroński (ur.
14 lipca
1907
w
Warszawie
, zm.
6 czerwca
1958
tamże) – polski
filozof
i historyk filozofii, wychowanek i profesor Instytutu Filozofii
Uniwersytetu Warszawskiego
, uczeń
Tadeusza Kotarbińskiego
i
Władysława Tatarkiewicza
. Przez uczniów i przyjaciół zwany "Tygrysem".
Uczestniczył w
powstaniu warszawskim
. Po jego klęsce wraz z żoną, Ireną Krońską, został wywieziony do obozu w
Niemczech
. Następnie oboje trafili do Armii Brytyjskiej, gdzie zostali tłumaczami. Później mieszkali w
Paryżu
i
Londynie
, w
1949
r. wrócili do Polski.
Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół filozofii niemieckiej,
Hegla
i
Kanta
(Rozważania wokół Hegla (
1960
)). Wykładał filozofię marksistowską w
Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych
przy KC
PZPR
,
Wojskowej Akademii Politycznej
pracował też na Uniwersytecie Warszawskim. Wielokrotnie odrzucano jego podania o przyjęcie do partii. Jest uważany za ojca duchowego tzw. warszawskiej szkoły historyków idei, stworzonej przez jego uczniów (m.in.
Leszka Kołakowskiego
,
Bronisława Baczkę
,
Krzysztofa Pomiana
).
Słynął z poczucia humoru i zdolności do improwizacji i parodii.
Jednocześnie był jednym z intelektualistów najbardziej zaangażowanych w tworzenie
stalinizmu
w Polsce. Często przytaczana jest jego wypowiedź z prywatnego listu do
Czesława Miłosza
: "Kto daje nam gwarancję, że ten ustrój, który umożliwia wolność i postęp, przejdzie przez wszystkie niebezpieczeństwa? Na kim się opieramy? Górnicy, część robotników i nawet Żydów (myślę, że nie więcej jak 20%). Że większość jest jeszcze przeciw nam, to dlatego mamy zrezygnować z takiej szansy historycznej. No więc i ja czasem celowo daję się ponieść temperamentowi: My sowieckimi kolbami nauczymy ludzi w tym kraju myśleć racjonalnie bez alienacji" (T. Kroński do Cz. Miłosza, 7 grudnia 1948, Cz. Miłosz, Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945-1950,
Wydawnictwo Znak
,
Kraków
1999
).
W recenzjach z książek Historia filozofii oraz Spór o istnienie świata zarzuca autorom – Władysławowi Tatarkiewiczowi i
Romanowi Ingardenowi
m.in.: idealizm metodologiczny, niedocenienie marksizmu jako przełomu w filozofii, antyhistoryzm, przedstawianie poglądów filozofów nie jako wyrazu interesów klasowych, odcięcie filozofii od nauki.
Czesław Miłosz poświęcił mu rozdział pt. "Tygrys" książki Rodzinna Europa.