Wasilij Wasyljewicz Czernyszow (ur.
1896
, zm.
1952
) –
generał-pułkownik
, wysoki funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa, m.in. naczelnik
GUŁAG
ZSRR
.
Rosjanin
, urodzony w rodzinie chłopskiej w guberni riazańskiej. W młodości pracował jako bufetowy, później kinooperator i elektromonter. W
1915
roku trafił do wojska, gdzie m.in dowodził drużyną zwiadu. W
1917
roku był członkiem komitetu pułkowego. Do partii bolszewickiej wstąpił w październiku 1917 roku. Od 1917 do
1919
roku był zastępcą przewodniczącego miejskiego komitetu wykonawczego w
Riazaniu
a następnie organizatorem wydziału specjalnego komitetu gubernialnego
RKP(b)
w Riazaniu.
Służbę w organach bezpieczeństwa (
WCzK
) rozpoczął w
1920
roku, wówczas został naczelnikiem ochrony Północnych Linii Kolejowych, ale jeszcze w tym samym roku mianowano go naczelnikiem 34 dywizji wojsk
WCzK
w
Moskwie
, a w lutym
1921
roku - naczelnikiem wojsk WCzK Frontu Turkiestańskiego. Z tą ostatnią funkcją łączył inne: naczelnika ochrony komunikacji
Turkiestanu
i członka Rady Wojskowo-Rewolucyjnej fergańskiej grupy wojsk. W grudniu
1922
roku został szefem sztabu a następnie starszym inspektorem wojsk
OGPU
Nadwołożańskiego Okręgu Wojskowego w
Samarze
. W lipcu
1924
roku skierowano go do
Kazachstanu
, gdzie objął funkcję naczelnika Oddziału Ochrony Pogranicza (CZPO) w Pełnomocnym Przedstawicielstwie (PP) przy
Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym
(OGPU). W
1927
roku przeniesiony został do Kraju Dalekowschodniego, na stanowisko pełnomocnika naczelnika , a od
1930
roku naczelnika Zarządu Ochrony Pogranicza i Wojsk GPU. W latach
1930
-
1934
był naczelnikiem Zarządu Ochrony Pogranicznej i Wewnętrznej (UPWO) Zarzadu NKWD (UNKWD) w Kraju Dalekowschodnim, a od
1936
roku także zastępcą naczelnika tegoż Zarządu NKWD. W sierpniu
1937
roku został powołany na stanowisko naczelnika milicji (GURKM) i mianowany zastępcą ludowego komisarza spraw wewnętrznych
ZSRR
.
Jako jedyny z zastępców szefa NKWD nie tylko uszedł z życiem z pogromu tzw. Jeżowszczyzny, ale zachował swoje stanowisko, zastępcy szefa NKWD.
18 lutego
1939
roku powierzono mu funkcję naczelnika
GUŁag
NKWD
przy zachowaniu stanowiska zastępcy szefa NKWD (później
MWD
), które sprawował do śmierci w
1952
roku. Szefem GUŁagu był do
26 lutego
1941
roku, kiedy został zastąpiony przez
Wiktora Nasiedkina
. Był
deputowanym
do
Rady Najwyższej ZSRR
I i II kadencji.