Władysławowo (do 1952 r. Wielka Wieś,
kaszb.
Wielgô Wies,
niem.
Großendorf)[1] –
miasto
i
gmina
w północnej
Polsce
, w
województwie pomorskim
, największe miasto w
powiecie puckim
. Położone na
Pobrzeżu Gdańskim
, nad
Morzem Bałtyckim
i
Zatoką Pucką
. Władysławowo jest jednym z większych miast turystycznych w Polsce. Mieści się tutaj
port morski
.
Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 15 059 mieszkańców[2].
Położenie
Miasto znajduje się w północnej części
województwa pomorskiego
, w
powiecie puckim
. Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 39,22 km²[3]. Miasto stanowi 6,68% powierzchni powiatu.
Władysławowo jest położone w północnej części
Pobrzeża Kaszubskiego
, od północnej strony nad
Morzem Bałtyckim
, a od południowo-wschodniego nad
Zatoką Pucką
. Zachodni skrawek miasta leży na
Wybrzeżu Słowińskim
, a część miasta
Chałupy
znajdują się na
Mierzei Helskiej
.
Miasto graniczy z gminami:
Jastarnia
,
gmina Krokowa
,
gmina Puck
.
Według danych z 2002 roku,
użytki rolne
obszaru Władysławowa wynoszą 54%, a
użytki leśne
– 18%[4].
Toponimia
W XII i XIV wieku odnotowano miejscowość rybacką o nazwie (
łac.
) Vela Ves (Wielka Wieś?) oraz wsie pomocnicze
Cetniewo
i
Poczernino
[].
W 1938 roku otwarto nowy port rybacki w Wielkiej Wsi i na cześć króla
Władysława IV
nadano mu nazwę Władysławowo. W 1952 roku z połączenia obszaru kilku sąsiednich gromad utworzono
gminę
, która otrzymała nazwę
gmina Władysławowo
[5]. W 1963 roku całemu obszarowi gminy nadano status miasta o nazwie Władysławowo[6].
Historia
11 lutego 1920 r. generał
Józef Haller
przybył do Wielkiej Wsi, gdzie odbył rejs kutrem po
Bałtyku
. Jeden z jego oficerów – ppłk.
Henryk Bagiński
postanowił kupić tu 20 ha ziemi, nadając nowej osadzie nazwę
Hallerowo
.
Wiosną 1936 r. rozpoczęto budowę portu rybackiego, którego otwarcie nastąpiło 3 maja 1938 r. Na cześć króla
Władysława IV
port nazwano Władysławowem.
1 lipca 1952 roku połączono Wielką Wieś,
Hallerowo
i osadę przyportową w jednostkę administracyjną –
gminą Władysławowo
. Dwa lata później otrzymała ona status
osiedla
.
Władysławowo otrzymało
prawa miejskie
30 czerwca 1963 r., zaś w 1973 –
herb
. 1 stycznia 1973 r. do Władysławowa włączono obszar osiedla
Jastrzębia Góra
oraz części obszaru miejscowości
Chłapowo
i
Tupadły
o powierzchni 1045,62 ha i
Swarzewo
o powierzchni 66,60 ha[7].
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa gdańskiego
.
W 2000 roku miejską promenadę przemianowano na
aleję Gwiazd Sportu
.
We Władysławowie swoją pierwszą siedzibę miała jedyna w
historii
kaszubsko-języczna
rozgłośnia radiowa –
Radio Kaszëbë
, działająca od grudnia 2004 r. Następnie siedziba radia została przeniesiona do
Rumi
.
Architektura
Widok na południową stronę miasta
Układ urbanistyczny
Miasto posiada kilka wydzielonych
jednostek osadniczych
, które są osiedlami bądź dawnymi wsiami włączonymi do Władysławowa. Części miasta[8]:
Cetniewo
,
Chałupy
,
Chłapowo
,
Jastrzębia Góra
,
Karwia
,
Lisi Jar
,
Ostrowo
,
Poczernino
,
Rozewie
,
Tupadły
. Wśród mieszkańców wyróżnia się także: Osiedle 1000-lecia i
Sosnowo
.
Zabytki
Lista
zabytków
chronionych prawnie we Władysławowie[9]:
- kościół pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w latach 1932-36,
- dom przy ul. Merkleina 4, wybudowany w 1922 roku,
- dom gen. Hallera, wybudowany w 1922 roku (ul. Morska 6),
- dom letniskowy przy ul. Kaszubskiej 2,
szachulcowy
, w części
Jastrzębia Góra
-
Latarnia Morska Rozewie
, wybudowana w XVIII wieku, przebudowana w XIX wieku
Lista obiektów o walorach historycznych:
- dom modernistyczny z 1939 roku, ul. Nadmorska 11
- Dom Rybaka – budynek wzniesiony w latach 50. XX wieku jako hotel dla rybaków. Obecnie pełni funkcję budynku urzędu miasta, a wieża stanowi punkt widokowy. Niższy taras położony jest na wysokości 45 m n.p.m., a wyższy – 63 m n.p.m. Z wieży widać panoramę miasta, morze, przylądek
Rozewie
,
Zatokę Pucką
i
Mierzeję Helską
.
Lista
pomników
znajdujących się we Władysławowie:
Gospodarka
Widok na port z wieży widokowej Domu Rybaka
W
porcie Władysławowo
prowadzone jest przetwórstwo ryb, fabryka lodu i mączki rybnej, stocznia remontowa. Od maja do października cumują przy jego nabrzeżu jachty sportowe i żaglówki.
Według danych z 31 grudnia 2009 roku w powiatowym urzędzie pracy było zarejestrowanych 597 mieszkańców Władysławowa[10].
Turystyka
Władysławowo jest miejscowością z rozbudowaną infrastrukturą turystyczną. Położenie nad otwartym morzem i
Zatoką Pucką
, a także w pobliżu
Nadmorskiego Parku Krajobrazowego
stanowi jeden z walorów turystycznych. W mieście znajduje się
port morski
położony nad otwartym morzem, którego część stanowi zachodni falochron pełniący także funkcję turystycznego
mola
. Władysławowo oferuje swoim turystom kąpieliska, których szerokość plaży sięga 200 m[]. W okresie letnim czynnych jest 12 kąpielisk strzeżonych. Na plaży znajduje się siedziba Radia Władek.
Przy. ul. Gen. Józefa Hallera znajduje się Lunapark Sowiński, w którym można skorzystać z młyna widokowego, gokartów. Mieści się tu najwyższa kolejka górska w Polsce[]. Istnieje także możliwość skorzystania z przejażdżki „ciuchcią” szosą Władysławowo –
Jastrzębia Góra
.
Jednym z
deptaków
jest
aleja Gwiazd Sportu
, na której znajdują się chodnikowe gwiazdy z wypisanymi imionami i nazwiskami słynnych sportowców polskich i dwóch zagranicznych. Aleja rozciąga się od ulicy Księdza Merkleina aż do zejścia nad morze.
Kultura
W mieście odbywa się corocznie kilka wydarzeń kulturalnych. Od 1973 roku przez cały okres wakacyjny w czwartki odbywają się
Letnie Koncerty Organowe i Kameralne
, we władysławowskim kościele. Wykonawcami są instrumentaliści, wokaliści oraz zespoły z całego świata. Przy ulicy Sportowej w sezonie letnim ma miejsce Jarmark Morski.
Lista obiektów kulturalnych:
Sport i rekreacja
We Władysławowie znajduje się Ośrodek Przygotowań Olimpijskich "Cetniewo"
Centralnego Ośrodka Sportu
. Ośrodek dysponuje kortami tenisowymi o nawierzchni ziemnej oraz kortem na hali, boiskami sportowymi, pływalnią, posiada wypożyczalnię sprzętu sportowego.
Ochrona przyrody
Administracja
Dom Rybaka – siedziba Urzędu Miasta Władysławowa
Władysławowo jest
gminą o statusie miasta
. Mieszkańcy wybierają 15
radnych
do
rady miasta
. Organem władz wykonawczych jest burmistrz.
Mieszkańcy Władysławowa wybierają parlamentarzystów z
okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Gdyni
, a posłów do
Parlamentu Europejskiego
z
okręgu wyborczego nr 1
. Mieszkańcy Władysławowa wraz z mieszkańcami
Jastarni
i
Helu
wybierają wspólnie 6 radnych do Rady
Powiatu Puckiego
(liczącej 19 radnych)[11].
Podział administracyjny
Władysławowo posiada 12
jednostek pomocniczych miasta
. W związku z niejednorodnością zabudowy
gminy miejskiej
, władze miasta ustanowiły 3 rodzaje jednostek pomocniczych:
- Dzielnice miasta
-
Cetniewo
,
Hallerowo
, Śródmieście,
Szotland
,
Żwirowa
- Osiedla
-
Chałupy
,
Jastrzębia Góra
,
Rozewie
- Sołectwa
-
Chłapowo
,
Karwia
,
Ostrowo
,
Tupadły
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne