Zoran Ðinđić lub Зоран Ђинђић (ur.
1 sierpnia
1952
w
Bosanskim Šamacu
;
Bośnia
, zm.
12 marca
2003
w
Belgradzie
) – działacz polityczny, przeciwnik rządów
Miloševicia
, premier
Serbii
.
Studiował na
Uniwersytecie w Belgradzie
. Syn oficera armii jugosłowiańskiej. W
latach 70.
wyrzucony z Uniwersytetu za protest wobec prawa przyznającego
Josipowi Brozowi-Ticie
dożywotnią prezydenturę. Uwięziony za próbę stworzenia niezależnej, niekomunistycznej organizacji studenckiej. Po wyjściu z więzienia wyjechał do Niemiec, gdzie w
1979
uzyskał doktorat z filozofii. Do Jugosławii powrócił w
1989
roku i nauczał filozofii na
Uniwersytecie w Nowym Sadzie
.
W
latach 90.
był jednym z bardziej znaczących przywódców opozycyjnych, przeciwnikiem rządów Slobodana Miloševicia, był jednym z członków-założycieli centrowej opozycyjnej Partii Demokratycznej. W
1994
został wybrany na jej prezydenta.
W światowej polityce stał się znany jako jeden z trzech inspiratorów trzymiesięcznej fali demonstracji w
1996
skierowanych przeciwko Miloševiciowi pragnącemu anulować zwycięstwo bloku Zajedno (Razem) w wyborach municypalnych.
Zwycięstwo demonstracji dało Ðinđiciowi w
1997
możliwość objęcia (na krótko) urzędu burmistrza
Belgradu
– jako pierwszemu niekomuniście na tym urzędzie od czasów drugiej wojny światowej.
W trakcie trwania konfliktu w
Kosowie
, by uniknąć zamachów na swoje życie uciekł do
Czarnogóry
. Tam poznał przyszłego prezydenta Czarnogóry
Milo Đukanovicia
.
W
1999
opowiadając się za wcześniejszymi wyborami w Serbii, próbował zorganizować, bezskutecznie, kampanię ulicznych protestów. Niemniej Milošević rozpisał wcześniejsze wybory w lutym
2000
. Ðinđić wspierał w nich kandydaturę przyszłego prezydenta
Vojislava Koštunicy
.
Po obaleniu
Miloševicia
, objął urząd premiera w styczniu
2001
, jednak przez znaczną część swoich rządów pozostawał w opozycji do prezydenta Koštunicy. Dobre stosunki z prezydentem Czarnogóry Đukanoviciem pozwoliły na zawiązanie federacji Serbii i Czarnogóry. Presja
Unii Europejskiej
zmusiła Ðinđicia do polityki na rzecz zmian konsytucyjnych – Serbia i Czarnogóra poluźniła swój związek, a urząd prezydencki przestał być potrzebny.
Przez przeciwników był oskarżany o arogancję, podejrzane układy i autokratyczne rządy, przez zwolenników uznawany za pragmatyka. Determinacja Ðinđicia doprowadziła w październiku 2000 roku do wydania Miloševicia Trybunałowi Haskiemu ONZ ds. Zbrodni Wojennych w byłej Jugosławii. Serbia otrzymała w zamian od Unii Europejskiej pomoc finansową na kontynuowanie reform. Wzrost gospodarczy Serbii, utrzymujący się od
1999
na poziomie 2-3 procent rocznie, nie byłby możliwy gdyby nie rząd i skupiona wokół premiera grupa doradców nastawionych proreformatorsko.
W swojej polityce kładł nacisk na walkę z przemytem (głównie narkotyków) i handlem kobietami. Zabrakło jednak zdecydowanych kroków by zakazać działania służbom specjalnymi i paramilitarnym, pomocnym w trakcie obalania Miloševicia, a związanym obecnie z podziemiem gospodarczym.
Zginął
12 marca
2003
w Belgradzie w zamachu, zastrzelony przez snajpera –
Zvezdana Jovanovicia
, zastępcę dowódcy Jednostki Operacji Specjalnych nazywanej "czerwone berety". Podejrzewa się, że zamach zaplanował dowódca "czerwonych beretów", Milorad Luković ps. Legija.