|
Oz (geomorfologia)
Oz (geomorfologia)Oz (od
szw
. ås) — wał lub silnie wydłużony
pagórek
o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania
piasku
i
żwiru
przez wody płynące pod
lądolodem
lub w jego szczelinach. Ozy zbudowane są z piasków i żwirów, ułożonych poziomymi lub skośnymi warstwami. Niekiedy pokryte są cienką warstwą gliny. Zwykle wał ozu jest naprzemian węższy i szerszy, przy czym rozszerzenia są wyższe, zwężenia zaś niższe. Górna powierzchnia wału niekiedy jest płaska i biegnie poziomo (podobnie jak w nasypach kolejowych). Zbocza ozów są zwykle strome[1]. Utwory te powstały podczas postoju lub ustępowania
lądolodu
w czasie
deglacjacji frontalnej
. Często tworzą się w dnach
rynien subglacjalnych
. Cechy szczególne i występowanie na obszarze PolskiOzy spotyka się najczęściej w pagórkowatej strefie
czołowo-morenowej
, przy czym kierunek ich jest prostopadły do wałów
moreny czołowej
. Zdarza się, że wał ozowy krzyżuje się z wałem tej moreny[1]. Występują one w różnych miejscach Polski północnej i środkowej w zasięgu utworów lodowcowych: m.in. na
Pojezierzu Dobrzyńskim
, w okolicach
Grójca
, w okolicach
Poznania
oraz na Pomorzu (jednym z większych zespołów ozów jest rezerwat przyrody
Ozy Kiczarowskie
koło
Stargardu Szczecińskiego
). Bardzo ciekawym przykładem na
Pojezierzu Suwalskim
jest oz turtulski. Największym ozem na świecie jest Punkaharju w
Finlandii
, a największym polskim ozem jest
oz Bukowsko-Mosiński
o długości 37 km[]. Przypisy- ↑ 1,0 1,1 Marcinkiewicz Andrzej red. Atlas form i typów rzeźby terenu Polski. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego. Warszawa 1960
Bibliografia- W. Jaroszewski, L. Marks, A. Radomski, 1985: Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne.
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Oz (geomorfologia)":
Wincenty Okołowicz
...
Szczyt (geografia)
...
Łabski Szczyt
...
Nisza niwalna
...
Brama Lubawska
...
Bagno
...
Geografia
...
Ziemia
...
Morena denna
...
Sandr
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Oz (geomorfologia)":
201. Położenie terytorium i suwerenność Polski (plansza 10)
...
017. Procesy fluwialne, glacjalne i eoliczne (plansza 6)
...
017. Procesy fluwialne, glacjalne i eoliczne (plansza 7)
...
|
|
|
|