Demokryt nie był sceptykiem, racjonalistą czy fenomenalistą. Zbudował teorię opartą na atomistycznej koncepcji świata, która była prosta i zrozumiała, doskonale tłumaczyła wszelkie fakty, zarówno te "materialne", jak i te "duchowe".
Teoria Demokryta stanowiła najbardziej rozbudowany system materialistyczny starożytności, powiązany z deterministyczną teorią poznania, mający wiele cech racjonalnych. Jego poglądy oparte były na solidnych zasadach, do których odwoływał się przy rozwiązywaniu różnorodnych zagadnień. Argumentacja Demokryta jest zawsze ścisła i konsekwentna logicznie, dzięki czemu system tworzy zwartą i doskonałą całość. Jego myśli wywarły duży wpływ na dalszy rozwój myśli ludzkiej i doczekały się wielu kontynuatorów.
Pchła może cały rok czekać w bezruchu, by na odgłos kroków (ludzkich lub zwierzęcych) natychmiast wyrwać się z odrętwienia i wskoczyć na potencjalnego żywiciela.