Lekcja: "037 Społeczeństwo i gospodarka w Polsce dzielnicowej"
Początki rozbicia dzielnicowego
Kolonizacja wewnętrzna
Nowe miasta powstawały najczęściej na terenie istniejących już osad, a szczególnie licznie pojawiały się w XIII w. Zakładając nowe miasta na Pomorzu i Mazowszu wzorowano się na Chełmnie, natomiast wzorem dla miast zakładanych na Śląsku, ziemi krakowskiej i w Wielkopolsce była Środa Śląska. Obowiązywało zatem „prawo chełmińskie” lub „prawo średzkie”. Prawa te opierały swoje podstawy na „prawie magdeburskim” (od Magdeburga w Saksonii, w północnych Niemczech), a następnie dostosowywane były do lokalnych warunków. Zakładanie miast przypominało powstawanie wsi: zasadźca w imieniu wszystkich osadników zawierał umowę z właścicielem ziemi, następnie stawał się dziedzicznym wójtem. W mieście istniała także ława sądowa, z czasem rada miejska odgrywała decydującą rolę w społeczeństwie, która wybierała burmistrza, urząd wójta ulegał powolnej likwidacji.