Jestem nauczycielem w małej, wiejskiej szkole. Od wielu lat uprawiam kwalifikowaną turystykę rowerową, którą to postanowiłem „zarazić” uczniów mojej szkoły, od czasu, kiedy zacząłem w niej pracować. Trwa to już kilkanaście lat i cieszy się dużą popularnością wśród dzieci, rodziców a także absolwentów naszej szkoły.
Dzieci młodsze z klas I-III pragną niedalekich, wspólnych wyjazdów na swoich rowerach, często otrzymanych jako prezent pierwszokomunijny. Są to głównie wycieczki prowadzone w terenie leśnym, drogami wolnymi od wzmożonego ruchu, gdzie maluchy na dystansie ok. 15 km zdobywają pierwsze szlify. Uczą się jazdy w kolumnie, wyprzedzania, parkowania, przewożenia bagażu, drobnych napraw, dbałości o rower itp. Podczas wyjazdów bacznie obserwujemy przyrodę, poznajemy florę i faunę naszej „małej ojczyzny”, uczymy się ekologii i geografii, korzystania z mapy i kompasu, zdobywamy turystyczne odznaki PTTK.
Z uczniami starszymi z klas IV-VI odbywam dłuższe wycieczki, korzystając już z dróg asfaltowych. Odległości, jakie pokonujemy, wykraczają poza granice naszej gminy, a czasami nawet powiatu. Tym samym „mała ojczyzna” dla dzieci starszych jest znacznie większa. Dla tej grupy wiekowej przejechanie 30 km w ciągu 4-5 godzin nie stanowi większego problemu.
Każdy wyjazd należy odpowiednio przygotować zarówno pod względem tego, co chcielibyśmy zobaczyć, jak również zabezpieczenia odpowiedniej liczby opiekunów, przeglądu rowerów, zabezpieczenia się w apteczkę pierwszej pomocy, klucze rowerowe, części zapasowe (dętka, łatki, klej ), odzież przeciwdeszczową, prowiant i napoje na drogę. Prowadzenie grupy po drogach publicznych musi odbywać się zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Należy pamiętać, że kolumnę składającą się maksymalnie z 15 rowerów, musi prowadzić i zamykać osoba pełnoletnia. Dobrze byłoby, aby osoby prowadzące były oznakowane pomarańczowymi kamizelkami. Do pomocy w prowadzeniu grupy można wykorzystać starszych uczniów-bardziej obytych z turystyką rowerową. Należy preferować jazdę w jasnych ubraniach oraz kasku ochronnym.
Z wyselekcjonowanymi uczniami, którzy należą do założonego przeze mnie Klubu Turystyki Rowerowej „Cyklista”, odbywam wyjazdy wielodniowe na zloty rowerowe, wakacyjne obozy rowerowe w różnych regionach Polski, a z absolwentami-nawet wyjazdy zagraniczne.
Letnie obozy rowerowe to już prawdziwa turystyka kwalifikowana. Aby ją prowadzić należy posiadać uprawnienia przodownika turystyki kolarskiej PTTK. Takie wyjazdy, najczęściej 8-9 dniowe, to już wielkie wyprawy dla uczniów szkoły podstawowej, które wymagają przygotowania nie tylko rowerów , ale również sprzętu biwakowego (namioty, śpiwory, kuchenki gazowe, naczynia , sakwy do przewożenia bagażu), jak również opracowania tras przejazdu, dziennych przebiegów, miejsc noclegowych, ciekawostek na trasie, zabezpieczenia map i przewodników. W tych przygotowaniach uczestniczą również uczniowie, chociaż gro prac spoczywa na mnie.
Wyjazdy, jakie udało mi się zrealizować w minionych latach, to: rajd po Ziemi Lubuskiej-1997r., rajd szlakiem elektrowni wodnych Bobru od ujścia do źródeł -1998 r., rajd po Warmii i Mazurach-1999 r., rajd po Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej-2001 r., trzy rajdy szlakiem latarń morskich Polskiego Wybrzeża-2000, 2002, 2003 r.
Obozy rowerowe pozwalają dzieciom, przy niewielkim nakładzie finansowym, zwiedzić już nie „małą ojczyznę” a dużą –Polskę. Dostarczają one wielu niezapomnianych wrażeń, pozwalają poznać kraj, w którym mieszkamy, otwierają oczy na czynną formę spędzania wolnego czasu, jak również pozwalają na poprawę zdrowia fizycznego.
Turystyka rowerowa wspaniale realizuje funkcje wychowania fizycznego:
1. stymulatywną- ruch powoduje zwiększenie wydolności i sprawności funkcjonowania wszystkich układów i narządów, wzmacnia mięśnie, wiązadła, stawy, kości, podnosi sprawność układu sercowo-naczyniowego, układu oddechowego,
2. adaptacyjną-samodzielność w środowisku, ogólna orientacja w swoim otoczeniu, poznanie okolicy, lokalizacja różnych obiektów, poznanie przepisów ruchu drogowego w praktyce, uzyskanie zasobu umiejętności i wiara we własne siły,
3. kompensacyjną-przywraca względną harmonię rozwojową poprzez ruch, dopełnia niedobór ruchowy-osoby otyłe,
4. korektywną-działa profilaktycznie przeciw wadom postawy, oddziaływuje korektywnie na powstałe już wady (kifoza, skolioza, lordoza) podczas jazdy na odpowiednio dobranym rowerze.
Zwracając uwagę na aspekty wychowawcze, uprawianie turystyki rowerowej uczy młodych ludzi wzajemnego rozumienia się, poszanowania, wzmacnia przyjaźnie szkolne, uczy samodzielności i odpowiedzialności za siebie i grupę, powierzony sprzęt i wspólne dobro jakim jest środowisko, w którym żyjemy.
Reasumując, turystyka rowerowa pozwala mi-jako wychowawcy i nauczycielowi wychowania fizycznego i matematyki na bliższy kontakt z dziećmi, wyciszenie ich , ukierunkowanie i uwrażliwienie na problemy środowiska, ekologię, poznanie przyrody i historii regionu i kraju, dostrzeganie piękna otaczającego nas świata.
Janusz Mejza
Nauczyciel SP w Szczawnie
Przodownik Turystyki Kolarskiej
PTTK nr 6639 |
