Wstęp
Wraz ze śmiercią Kazimierza Wielkiego wygasła w Polsce dynastia Piastów, a wraz z nią skończyła się dziedziczność tronu. Dla późniejszych królów oznaczało to, że nie mają gwarancji, że ich synowie zostaną ich następcami; przecież sam Jagiełło został królem Polski, bo tak zdecydowali możni małopolscy, wybierając go na męża Jadwigi.
Jagiellonowie utrzymywali się na polskim tronie dzięki kolejnym ustępstwom na rzecz szlachty, poza tym mięli w swoim ręku bardzo ważny element przetargowy - byli dziedzicami Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Sytuacja Wazów była jeszcze bardziej skomplikowana. Po pierwsze przywileje szlacheckie były tak rozbudowane, że królowie nie mieli już raczej nic nowego do zaoferowania w zamian za poparcie; można było jedynie zdobywać pojedynczych zwolenników osobistymi ustępstwami. Po drugie był to już czas wolnej elekcji, a te potrafiły przybrać całkiem zaskakujący obrót. Poza tym Wazowie nie posiadali nic cennego; Zygmunt III został zdetronizowany w Szwecji i jego synowie dziedziczyli już tylko sam tytuł Królów Szwedów, Gotów i Wandalów.
Czy mieli szansę na polską koronę ? Na pewno większe niż obcy, dlatego że "nie zwykła Polska szukać pana indziej, póki królewskiej stawa familijej. Język, obyczaje, geniusz bardziej w tym panu podobać się będą, który się pod naszym niebem urodził". I pod tymże niebem został wychowany. Z jednej strony byli więc traktowani jak osoby prywatne - nie byli przecież następcami tronu. Z drugiej zaś szlachta interesowała się życiem rodziny królewskiej, a zwłaszcza wychowaniem królewiczów, jako potencjalnych następców.
Postaram się znaleźć odpowiedź na pytanie, jakie były elementy wychowania królewiczów? Na co kładziono szczególny nacisk ? Czy coś się zmieniało na przestrzeni dziejów ? W jaki sposób szlachta próbowała wpływać na wychowanie królewiczów - ich potencjalnych przyszłych władców ?
(...)
Agnieszka Wacikowska
Warszawa | 
