Od kilku lat oprócz badań diagnostycznych w poradni, w której jestem zatrudniony, systematycznie prowadzę również badania w kilku przedszkolach powiatu przeworskiego i w mniejszym zakresie także w szkołach podstawowych. Dokonana przeze mnie analiza wyników badań uczniów klas I-III uzyskanych w poradni i w szkołach wskazywała na ciągły wzrost liczby dzieci w wieku szkolnym z nieskorygowaną w okresie przedszkolnym wadą wymowy. Brak korekcji mowy wynikał w zdecydowanej większości przypadków z braku właściwej diagnozy.
Rodzice badanych dzieci prezentowali dwojakiego rodzaju postawy - jedni nie uświadamiali sobie problemu, bądź bagatelizowali jego istnienie, twierdząc, że problem ewentualnych zaburzeń mowy sam się rozwiąże, gdy dziecko podrośnie, pozostali natomiast mieli świadomość istnienia wady wymowy u swojego dziecka. Jednak zniechęceni koniecznością długiego oczekiwania w kolejce do specjalisty w poradni, a także perspektywą wielomiesięcznej terapii połączonej z wykonywaniem z dzieckiem w domu wielu ćwiczeń, nie podejmowali takiego wysiłku. W rezultacie dzieci kończyły edukację przedszkolną, rozpoczynały naukę w szkole, a problem zaburzonej mowy pozostawał.
Zorganizowana przeze mnie "diagnostyka bliżej dziecka", czyli badania profilaktyczne w przedszkolach, połączone z akcją uświadamiania i edukowania rodziców podczas prelekcji i indywidualnych konsultacji po badaniach, ma na celu, miedzy innymi, zmianę takich postaw na rzecz stworzenia dzieciom rozpoczynającym naukę szkolną optymalnych warunków do rozwijania ich umiejętności komunikacyjnych.
W badaniach przesiewowych udział brały przede wszystkim dzieci wstępnie zdiagnozowane przez nauczycieli przedszkola, mające często oprócz niewłaściwej wymowy, także inne zaburzenia utrudniające sprawne nabywanie umiejętności swobodnego wypowiadania się: zaburzenia funkcjonowania słuchu fonematycznego, opóźniony rozwój analizy i syntezy słuchowej, niewłaściwą budowę lub funkcjonowanie narządów artykulacyjnych, deficyty słuchu, bardzo ograniczony zasób słownictwa, lęki, fobie i inne.
Jeśli tylko było to możliwe, starałem się zaprosić rodziców do udziału w badaniu. Wiedząc, że nie będę mógł spotkać się z nimi w najbliższym okresie starałem się tak przeprowadzać diagnozę i demonstrację ćwiczeń z dzieckiem, aby odkryło ono jak najwięcej swych możliwości intelektualnych, zachęcając tym samym i motywując rodziców do podjęcia wysiłku prowadzenia ćwiczeń w domu. Oprócz fachowej diagnozy rodzice otrzymali również konkretne zalecenia i porady logopedyczne wraz z zestawami ćwiczeń do usprawniania mowy dzieci w domu.
Istotną rolę w badaniach profilaktycznych odgrywali nauczyciele - dostarczali podstawowych informacji o dziecku, dokonywali wstępnej diagnozy oraz wyboru dzieci do badań, z życzliwością i zainteresowaniem przekazywali i objaśniali rodzicom wyniki. To nauczyciele, po konsultacjach z prowadzącym badania, poświęcali i nadal poświęcają wiele czasu na korygowanie drobnych zaburzeń mowy w przedszkolu oraz systematyczną edukację rodziców i motywowanie ich do pracy z dziećmi, wciąż uświadamiając ich, że nie zlikwidowane w okresie przedszkolnym problemy z mową osłabiają wydolność umysłową dziecka, powodują lęk przed wypowiadaniem się ujemnie wpływając na jego stosunki z innymi dziećmi.
Mariusz Jesiołowski
Logopeda PPP w Przeworsku |
