Powszechnie wiadomo jak ogromnym problemem dziś jest agresja wśród młodych ludzi. Narasta ona w szkołach, gdyż to samo dzieje się w świecie dorosłych, a dzieci powielają ich zachowania. Czasami nawet nie do końca świadomie naśladują sytuacje
z filmów i gier komputerowych. Dla wielu z nich stykanie się z przemocą jest sytuacją codzienną. Zachowania agresywne stały się akceptowanym przez uczniów elementem życia szkolnego. Przemoc staje się dla nich dominującą formą działalności. Dzieci biją się, kopią, przepychają, nie podejmując prób konstruktywnego rozwiązania trudnych sytuacji. Nie próbują negocjować, nie są skłonne do kompromisów. Toczą jedynie walkę o pierwszeństwo – muszą wygrać, być silni, odpychają słabszych, poniżają tych, którzy przegrali. Dzieci potrafią być bardzo okrutne w swoich poczynaniach. Według ostatnich badań nie ma szkół wolnych od agresji. Jeśli nie występuje ona w formie fizycznej, łatwiejszej do zauważenia, to istnieje mniej lub bardziej nasilona agresja psychiczna. Plotki, wyzwiska, poniżanie to również jej przejawy. Wielu uczniom z trudnością przychodzi nawiązanie i utrzymanie pozytywnych kontaktów z innymi dziećmi, włączenie się do grupy, wykazywanie zrozumienia, wycofanie się oraz konstruktywne radzenie sobie z problemami i konfliktami. Agresji należy przeciwdziałać już od najmłodszych lat.
Instrumentem pomocniczym w profilaktyce zachowań agresywnych w szkole i poza nią są specjalnie dobrane gry i zabawy. Oparte są w głównej mierze o interakcje oraz stanowią dla dzieci magiczny świat, rządzący się własnymi prawami i normami zachowania, które dzieci akceptują. Nie muszą one kryć swoich emocji podczas gry, mogą komunikować się z innymi uczestnikami werbalnie i niewerbalnie, odgrywać różne role, poruszać się, różnicować wzajemne stosunki, pertraktować, podejmować decyzje czy prowadzić dyskusje. Wypróbowują zatem szeroki zakres działań, które przynoszą korzyści całej grupie.
Przykłady zabaw zapobiegającym zachowaniom agresywnym:
1) Rundki.
Dzieci siadają w kole i kończą zdania rozpoczęte przez prowadzącego, np.:
Najbardziej lubię w sobie…
Czuję się szczęśliwy, gdy…
Jestem taki sam jak wszyscy, bo…
Źle się czuję, gdy…, itp.
2) Nieme przyjęcie.Każde dziecko pisze swoje imię na czystej kartce, którą pozostawia w dowolnym miejscu sali. Uczestnicy spotkania dopisują na kartkach kolegów coś miłego, co chcieliby im powiedzieć. Po kilku minutach właściciele kartek zapoznają się z ich treścią.
3) Ślepiec.
Uczestnicy dobierają się parami. Jedna osoba gra rolę niewidomego, druga jego przewodnika. Na hasło prowadzącego pary poruszają się po sali.
4) Wahadło.
Uczestnicy tworzą ciasny krąg. Jedna osoba staje w środku koła, zamyka oczy, usztywnia ciało i upada na wyciągnięte dłonie kolegów. Ci podają ją sobie delikatnie, aby nie upadła na ziemię.
5) Krzyczące samogłoski.Uczestnicy stoją w kręgu, trzymając się za ręce. Jedno z dzieci wypowiada ustaloną samogłoskę, jednocześnie podnosząc rękę. Następnie pozostali uczestnicy podnoszą ręce
i powtarzają tę głoskę. Na koniec wszyscy wykrzykują ją na jednym wydechu.
6) Komórki do wynajęcia.
Uczestnicy siedzą w kręgu na krzesłach (o jedno krzesło mniej niż uczestników). Osoba stojąca wydaje polecenie:
„ Niech zmienią miejsca te osoby, które lubią….itp.
7) Otwarta dłoń.
Uczestnicy odrysowują na kartce otwartą dłoń. Na kciuku zapisują pozytywną cechę swojego charakteru. Kartka wędruje po sali, a pozostali muszą dopisać więcej pozytywnych cech.
8) Ludzie do ludzi.
Uczestnicy poruszają się po wyznaczonym terenie. Na hasło: „ Ludzie do ludzi” dobierają się w pary i wykonują polecenia prowadzącego np.: „ ręka do ręki, kolanko do kolanka itp.”
Na komendę „ Ludzie do ludzi” następuje wymiana par.
9) Scenki
Dzieci wchodzą w wyznaczone role i przedstawiają konkretne sytuacje np. rozmowa z kolegą, który zgubił pożyczoną ode mnie płytę, rozmowa z rodzicami po otrzymaniu złej oceny itp. Po zakończeniu analizujemy sposoby zachowania.
10) Przyjęcie.
Uczniowie wchodzą w role jednego z rodziców. Rozmawiają na przyjęciu z różnymi osobami o swoim dziecku. Po zakończeniu dzieci siadają w kręgu i kolejno kończą zdanie:
„ Odkryłem, że…”
Literatura:
R. Portman: „ Gry i zabawy przeciwko agresji”
