Boleń (Aspius aspius) –
ryba
z rodziny
karpiowatych
. Boleń bywa również nazywany rapem lub rapą.
Występowanie
Europa Środkowa
na wschód od
Renu
i na północ od
Dunaju
po
Ural
i
Morze Kaspijskie
, również w południowej
Skandynawii
.
Podgatunek
Aspius aspius taeniatus jest
rybą wędrowną
, żyjącą w południowych rejonach Morza Kaspijskiego.
Występuje w większych i średnich
rzekach
nizinnych, a także w
zbiornikach zaporowych
, w wodach płynących, w większych
jeziorach
i
zatokach
Młode ryby żyją w małych stadach, w pobliżu brzegów. Rosnąc stają się coraz bardziej samotnikami, trzymającymi się
nurtu rzeki
.
Opis
Długość 50–75 cm i waga 6-8kg , maksymalnie 120 cm (masa ciała do 12 kg). Długie, wyciągnięte, bocznie nieco spłaszczone ciało. Brzuch lekko zaokrąglony, za płetwami brzusznymi biegnie pozbawiony łusek kil. Głowa spiczasta, oczy małe. Szeroki, końcowo położony otwór gębowy sięgający poza przednią krawędź oka. Nieco wysunięta szczęka dolna ma na końcu garbikowate zgrubienie, chowające się we wgłębieniu szczęki górnej.
Łuski
małe, 64–76 wzdłuż
linii bocznej
. W
płetwie grzbietowej
10–11 promieni, w odbytowej 15–18. Krawędź płetwy odbytowej głęboko sierpowato wcięta, płetwy piersiowe ostro zakończone, płetwa grzbietowa stosunkowo wysoka.
Zęby gardłowe
dwurzędowe. Ubarwienie grzbietu oliwkowozielone z stalowoniebieskim połyskiem. Boki jaśniejsze, żółto lśniące. Strona brzuszna srebrzyście biała. Płetwy piersiowe, brzuszne oraz odbytowa są czerwonawe, pozostałe szarawe lub szarawoniebieskie z ciemniejszymi krawędziami.
Odżywianie
W okresie młodzieńczym –
wrotki
,
skorupiaki
i larwy
owadów
. Po osiągnięciu długości około 9 cm zaczyna odżywiać się
rybami
. Są to prawie przede wszystkim
ukleje
a także
płocie
oraz
okonie
,
karasie
i
cierniki
. W wieku starszym może atakować
żaby
,
ptaki
wodne i małe
ssaki
(
gryzonie
). Jedyny typowo drapieżny przedstawiciel rodziny
karpiowatych
. Często jego polowanie daje się zaobserwować na nizinnych
rzekach
w postaci mocnych, widowiskowych uderzeń ogona o powierzchnię wody.
Rozród
Dojrzewa płciowo w czwartym roku życia, przy długości około 30 cm.
Tarło
odbywa się od III do V w temperaturze od 5 do 14
°C
w rzekach w miejscach o szybkim nurcie i kamienistym lub żwirowatym dnie. Forma wędrowna trze się w III i IV. U
samców
występuje wysypka tarłowa na wieczkach skrzelowych i płetwach piersiowych.
Ikra
składana jest zazwyczaj na kamieniach, rzadziej na roślinach wodnych lub zatopionych korzeniach.
Inkubacja
trwa około 14 dni.
Narybek
po wykluciu ma około 7 mm długości. Napełnienie
pęcherza pławnego
następuje po tygodniu, pełne ułuszczenie przy długości 3 cm. W wieku 6 lat ma około 43 cm. Żyje zazwyczaj około 12 lat. Czasem krzyżuje się z
jaziem
.
Znaczenie gospodarcze
Największe znaczenie gospodarcze ma boleń we wschodniej
Europie
. Mięso nie posiada większych walorów smakowych. Dość popularny wśród wędkarzy, łowiony głównie na
spinning
lub
trolling
rzadziej na żywą lub martwą rybę.
Ochrona
Zobacz też
Przypisy