Mokradło
MokradłoMokradło (teren podmokły,
bagno
, błoto, moczary,
trzęsawisko
, bajoro, grzęzawisko, topiel, topielisko) – tereny okresowo lub stale zabagnione, podtopione lub pokryte warstwą wody, siedlisko hydrogeniczne, obszar o płytkim poziomie wody gruntowej (powyżej 1 m), teren silnie uwilgotniony, zalany wodą lub okresowo zabagniony, o
glebach
mineralnych lub organicznych. Dawniej w Europie zajmowały znaczne obszary. W wyniku działalności człowieka w ostatnich stuleciach uległy osuszeniu i odwodnieniu w wyniku przekształcania naturalnych mokradeł w pastwiska (od XIII w.), zmienianiu podmokłych łąk w pola orne (od XIV w.), wprowadzaniu odwadniających
melioracji
na masową skalę (od. XIX w.), gospodarczego użytkowania
torfu
. W końcu XX w. w związku z nadwyżką żywnościową zmniejszyła się presja człowieka na tereny podmokłe. Wiele mokradeł zostało objętych ochroną, a niektóre tereny świadomie zaczęto
renaturyzować
. Mokradła w Polsce zajmują obecnie obszar ok. 43 tys. km kwadratowych, z czego na
torfowiska
przypada ponad 12 tys. Mokradła zazwyczaj znajdują się w obniżeniach terenu, w dolinach rzecznych, rynnach polodowcowych, rzadziej na stokach czy wzniesieniach. W
konwencji ramsarskiej
mokradłami czyli obszarami wodno-błotnymi, nazywane są tereny bagien, błot i torfowisk lub
zbiorniki wodne
zarówno naturalne jak i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych (łącznie z wodami morskimi, których głębokość podczas odpływu nie przekracza 6 m). W Stanach Zjednoczonych za mokradła (wetlands) uznaje się tereny przejściowe między systemami wodnymi i lądowymi, w których poziom wody zazwyczaj leży blisko powierzchni, względnie teren jest pokryty płytką warstwą wody. W Kanadzie za mokradła uznaje się obszary, w których gleba, zawsze lub najczęściej, jest nasycona wodą. Wyróżnia się pięć klas mokradeł:
torfowisko wysokie
,
torfowisko niskie
,
torfowisko przejściowe
,
bagna
(swamp),
marsze
(marsh) i tereny zalane płytką warstwą wody. Ze względu na dużą różnorodność mokradeł w różnych regionach i na kontynentach, dużą różnorodność klasyfikacji i nazewnictwa mokradeł, w ostatnim czasie próbuje się wprowadzić ujednoliconą terminologię z wykorzystaniem słów pochodzenia greckiego i łacińskiego: - Terrud (od terrus –ziemia, udus – mokry) – termin zaproponowany dla mokradeł przez Hofstettera
- Hygroxira (gr. ygro – wilgoć, mokro, xira – miejsce występowania, lokalizacja, przestrzeń) – termin zaproponowany dla mokradeł w
2000
r. przez Hofstettera w "Universal wet-land lexicon" – siedliska, których stosunki wodne są pośrednie między siedliskami wodnymi i lądowymi.
Mokradła, bagna, ze względu na niedostępność dla człowieka stanowiły i stanowią
ostoje
dla dziko żyjących roślin i zwierząt.
Lasy
na terenach podmokłych czasami nazywane są
uroczyskami
i
matecznikami
. Podstawowe typy mokradełW zależności od sposobu zasilania wodą wyróżnia się podstawowe cztery typy mokradeł: - mokradła fluwiogeniczne – zasilane przez wody powierzchniowe, najczęściej
rzeczne
,
-
torfowiska soligeniczne
– zasilana przez ruchliwe wody podziemne, napływające do siedliska z warstw wodonośnych obszarów przyległych,
- torfowiska topogeniczne – zasilane przez wody tworzące podziemny zbiornik o płaskim lustrze, co wiąże się z niewielkim ruchem tych wód,
- torfowiska ombrogeniczne – zasilane głównie przez wody opadowe bezpośrednio lub z niewielkiej
zlewni
własnej.
Nazwy miejscowości pochodzące od mokradełNazwy miejscowości, których nazwy biorą się od mokradeł (współcześnie, w wyniku działalności człowieka i zaniku terenów podmokłych, po dawnych bagnach i torfowiska może nie być już śladu): - "bara" – błoto, rzeka
Barycz
- "kał" – błoto:
Kalisz
,
Kaliszany
,
Kalisko
,
Kal
- "kopanica", "kopanice" – rowy (odwadniające):
Kopanica
,
Kopanki
- "pałuki" – nizina zarośnięta trawą:
Pałuki
, wieś w województwie mazowieckim
- "biel", "biele" "bielawa" – torfowisko, bagno, podmokłe łąki z
mgłami
nisko snującymi się o poranku lub wieczorem (czasami mech torfowiec nazywany bywa "bielawa"):
Bielsk
,
Obielewo
,
Bielawa
,
Bielawy
- "błoto" Świniebota, Kobylebłoto, Gęsiebłoto
- "łęg" – podmokła łąka, podmokły
las
: Łękna, Łegniszewo,
Starołęka
,
Ostrołęka
- "Olędry" – Holendrzy osiedlani dla osuszania mokradeł:
Olędry Ujskie
, Olędry Wroczyńskie
- "taplać się" – brodzić w wodzie lub błocie: Taplary
- "topić się":
Topielec
, Topikoń,
Trzęsawiska
- "bagno": Bagienna
- "krążek na bagnie":
Świdwin
Bibliografia- Piotr Ilnicki, 2002. Torfowiska i torf. Wyd. AR w Poznaniu, 606 str.
Inne hasła zawierające informacje o "Mokradło":
Eunectes
...
Torfowisko
...
Bagno
...
Ekosystem
...
Katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu
...
Tur
...
Grzybienie białe
...
Mokradło
Cape May w USABiebrzaMokradła w SzwecjiMokradło (teren podmokły,
bagno
, błoto, moczary,
trzęsawisko
, bajoro, grzęzawisko, topiel, topielisko) – ...
Waszyngton
...
Trondheim
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Mokradło":
025. Uwarunkowania i konsekwencje strefowości klimatycznej Ziemi w środowisku geograficznym (plansza 6)
...
026. Krążenie wody w środowisku przyrodniczym (plansza 8)
...
029. Elementy limnologii i glacjologii (plansza 11)
...
|