Ostaniec – wzniesienie powstałe w wyniku procesów
wietrzenia
i
erozji
(a także
denudacji
terenów przyległych, co powoduje odsłonięcie i pozostawienie ostańca). Ostańce występują jako wyizolowane formy terenu, często o stromych, skalistych stokach, stanowiące pozostałość większego masywu skalnego.
Przykładami ostańców
wapiennych
są
mogoty
i humy, których nazwy wywodzą się z rejonów ich sławnego występowania - Dalekiej Azji i Bałkanów.
W języku polskim istnieje rozgraniczenie pomiędzy ostańcami i
twardzielami
(twardzielcami), bazujące na ich genezie. Twardzielce powstają w wyniku różnic odporności skał na procesy niszczące; ostańce powstają gdy takich różnic w odporności nie ma, a powody ich wyodrębnienia są inne (na ogół przypadkowe) - np. fragment masywu został sukcesywnie otoczony dolinami (założonymi tam np. na bazie
uskoków
a nie różnic odporności, lub z jeszcze innej losowej przyczyny) i równinami. W wielu językach takiego rozróżnienia nie ma. W praktyce terenowej często trudno jest odróżnić ostaniec od twardziela i wymaga to dłuższej analizy.
Ostańce i twardzielce są często celem działalności
wspinaczkowej
i turystycznej (np. punkty widokowe, ciekawostki terenowe).
Góra świadek (świadek, góra wyspowa) – wzniesienie o charakterze ostańcowym, odcięte erozyjnie od silnie rozczłonkowanej
kuesty
(progu strukturalnego –
wychodni
warstw
odporniejszych na erozję), świadczące o jej poprzednim dalszym zasięgu i nierównomiernym cofaniu się[1]. Charakteryzuje się stromymi zboczami, może mieć płaski lub ostry wierzchołek. Góry świadek występują na obszarach o budowie płytowej[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑
Klimaszewski M.
, Geomorfologia,
Wydawnictwo Naukowe PWN
, Warszawa,
1995
,
- ↑ Jaroszewski W.,
Marks L.
, Radomski A., Słownik geologii dynamicznej, Wydawnictwa Geologiczne,
Warszawa
,
1985
,