Lucius Annaeus Seneca (Minor) (ur. ok.
4 p.n.e.
w
Kordowie
[1], zm.
65
r.n.e.), Lucjusz Anneusz Seneka (Młodszy), zwany Filozofem, syn
Seneki Starszego
(Seneca Maior) zwanego Retorem (Seneca Rhetor).
Retor
, pisarz, poeta,
filozof
rzymski.
Stoik
, piewca heroicznej
etyki
. Jego filozofia wywarła znaczny wpływ na
chrześcijaństwo
. Pisał tragedie przeznaczone do czytania. Wychowywał
Nerona
. Był
konsulem
w roku
56
n.e. W
63
roku wycofał się z polityki, a dwa lata później Neron zmusił go do popełnienia samobójstwa, gdy odkryto jego rzekome powiązania ze spiskiem
Pizona
.
Autor następujących dzieł łacińskich:
- filozoficznych:
- O łagodności (De clementia)
- O życiu szczęśliwym (De vita beata)
- Dialogi (Dialogi)
- O gniewie (De ira)
- 20 ksiąg listów moralnych (Epistularum moralium libri XX)
- przyrodniczych:
- Zagadnienia przyrodnicze (Quaestiones naturales)
- tragedii:
- Herkules szalejący (Hercules Furens)
- Herkules etejski (Hercules Oetaeus)
- Trojanki (Troades)
- Fenicjanki (Phoenissae)
- Medea (Medea)
- Fedra (Phaedra)
- Edyp (Oedipus)
- Agamemnon (Agamemno)
- Tyestes (Thyestes)
- Oktawia (Octavia)
Autorstwo tragedii Octavia jest kwestionowane. Pewne poszlaki wskazywać mogą, że powstała ona już po śmierci
Nerona
(a więc i Seneki).
Poglądy filozoficzne
Seneka był
stoikiem
, filozofował w ramach tradycji myśli stoickiej, choć nawiązuje do myśli wielu wcześniejszych filozofów niestoickich, stąd można określić filozofię Seneki mianem synkretyzującej. Seneka stworzył jednak własne oryginalną koncepcję filozofii. Językiem filozofii Seneki byłą łacina. Rozróżniał trzy główne działy filozofii: etykę, logikę i fizykę, przy czym tę pierwszą, tak jak wcześniejsi stoicy, uważał za najważniejszą. Jego filozofia ma charakter terapeutyczny, mądrościowy. Seneka występuje w swoich działach jako lekarz duszy, życiowy terapeuta.
W antropologii jest dualistą. Uważa ciało za więzienie duszy. W etyce nakazuje zwalczanie i eliminowanie
uczuć
, szczególnie najgroźniejszego z nich - gniewu. Działanie cnotliwe polega na dobrowolności i rozumie, a podmiot działający według ich nakazów osiągnie szczęście. Tylko
cnota
daje szczęście.
Medea i Kolumb
Na końcu aktu drugiego tragedii Medea chór śpiewa następujący tekst:
375
venient annis saecula seris,
quibus Oceanus vincula rerum
laxet et ingens pateat tellus
Tethysque novos detegat orbes
nec sit terris ultima Thule.
Jest to przepowiednia, że nadejdą czasy kiedy ocean rozluźni swoje więzi i
Thule
(czyli
Islandia
- wtedy najodleglejsza ze znanych krain) nie będzie ostatnim lądem.
Krzysztof Kolumb
używał jej jako jednego z dowodów swojej teorii kulistości
Ziemi
.
Bibliografia
Vogt, K. M., 2007, „Seneca” w Stanford Encyclopedia of Philosophy, 20.09.2010, <
http://plato.stanford.edu/entries/seneca
>
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Tadeusz Miłkowski,
Paweł Machcewicz
: Historia Hiszpanii. Wyd. I. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 29. .