Jednostka APU stosowana w samolotach serii Airbus 320
APU (od
ang.
Auxiliary power unit - pomocnicza jednostka mocy) — mały niezależny generator używany do uruchamiania głównych silników
samolotów
zazwyczaj przy pomocy sprężonego powietrza, zapewnienia energii elektrycznej, ciśnienia w układach hydraulicznych, oraz klimatyzacji wnętrza podczas postoju na
lotnisku
. W niektórych samolotach jednostka APU dostarcza energii elektrycznej także podczas lotu.
Poza samolotami APU jest używane także w niektórych
czołgach
do zapewnienia zasilania energią elektryczną systemów pojazdu bez konieczności uruchamiania głównych silników charakteryzujących się dużo większym zużyciem paliwa.
Pierwszym urządzeniem APU zastosowanym w lotnictwie był napędzany
silnikiem tłokowym
generator energii zainstalowany na pokładzie samolotu z
1916
roku Pemberton-Billing P.B.31 Night Hawk Scout. Pierwszym samolotem transportowym wyposażonym w
1963
roku w APU napędzane
turbiną gazową
był
Boeing 727
. Zastosowanie APU umożliwiło operowanie samolotu także z mniejszych, regionalnych
portów lotniczych
niezależnie od urządzeń lotniskowych.
Obecnie urządzenia APU są instalowane powszechnie w samolotach transportowych w tylnej części ich kadłuba.
Najczęściej jednostka APU jest napędzana małą turbiną gazową napędzającą
kompresory
powietrza. Planuje się także zastosowanie do roli jednostek napędowych APU
silników Wankla
, które są lżejsze niż silniki tłokowe i zużywają mniej paliwa niż turbiny.
Jednostki APU zainstalowane w cywilnych dwusilnikowych samolotach transportowych standardu ETOPS stanowią bardzo ważny element bezpieczeństwa systemu napędowego, zapewniając energię elektryczną i sprężone powietrze w przypadku awarii jednego z silników głównych, odciążając drugi z nich. APU tego typu muszą posiadać zdolność załączenia się bez względu na pułap lotu. Współcześnie stosowane APU są zdolne załączyć się do pułapu 14 300 metrów w warunkach całkowitego zawilgocenia lub oblodzenia.
Urządzenia APU stanowią również bardzo ważny system
wahadłowców
kosmicznych napędzając układy hydrauliczne, a nie elektryczne jak w samolotach. Trzy niezależne jednostki APU napędzane
hydrazyną
zapewniają energię do napędzania powierzchni sterowych wahadłowca oraz stabilizowania dysz silników podczas startu. Podczas lądowania zapewniają również zasilanie
hamulców aerodynamicznych
. Lądowanie może się zakończyć także z jednym działającym systemem APU, tak jak miało to miejsce podczas misji
STS-9
wahadłowca
Columbia
, gdy zapaliły się dwa z trzech urządzeń APU, a mimo to lądowanie zakończyło się sukcesem.
Obecnie projektowany samolot transportowy
Boeing 787
będzie posiadał jednostkę APU, która zapewni tylko energię elektryczną. Rezygnacja z systemów hydraulicznych w tej maszynie spowodowała zmniejszenie stopnia jej komplikacji, ale konieczność zastąpienia ich urządzeniami elektrycznymi wymaga zastosowania APU o dużo większej mocy i z dużo większym i cięższym generatorem elektrycznym.
Głównymi producentami jednostek APU są firmy
Honeywell International Inc
i
United Technologies Corporation
, której udziałowcami są Hamilton Sundstrand i Pratt & Whitney Canada.