|
Aragonia
Aragonia - (hiszp. i arag. Aragón, kat. Aragó) – wspólnota autonomiczna i region historyczny w północno-wschodniej Hiszpanii. Region historyczny Aragonii obejmuje środkową część biegu Ebro. Pełna nazwa hiszpańska brzmi "Comunidad Autónoma de Aragón".
Aragonia graniczy na północy z Francją, na wschodzie z Katalonią, na południu z Walencją, a na zachodzie z Kastylią-La Manchą, Kastylią-León, La Rioja i Nawarrą. Składa się z trzech prowincji – Saragossa, Huesca i Teruel oraz 33 comarcas (powiaty). Region jest górzysty, przecięty rzeką Ebro.
Królestwo Aragonii wraz z Hrabstwem Barcelony (Katalonia), Królestwem Walencji i Królestwem Majorki tworzyło historyczną Koronę Aragonii. Od 1978 jest wspólnotą autonomiczną Hiszpanii. Stolicą Aragonii jest Saragossa. 23 kwietnia obchodzone jest dzień Świętego Jerzego (San Jorge), będący dniem Aragonii.
Od 2 sierpnia 1999 prezydentem wspólnoty autonomicznej Aragonii jest Marcelino Iglesias Ricou.
Historia
W starożytności ziemie późniejszej Aragonii wchodziły w skład rzymskiej prowincji Hispania Tarraconensis. Od V wieku opanowana została przez Wizygotów.
Królestwo Aragonii powstało w 1135 gdy hrabia Barcelony Ramon Berenguer IV poślubił Petronelę Aragońską. Aragonia rozpoczęła ekspansję na południe, aby wyprzeć Maurów z Hiszpanii. Na skutek tej ekspansji zajęła Baleary i Walencję. W XIV wieku Francja wypiera Katalończyków z Prowansji, zmuszając ich do ekspansji w basenie Morza Śródziemnego. W 1412 bezpotomnie umiera ostatni Kataloński król Barcelony, a na tron wstępuje Ferdynand I. W 1479 Aragonia tworzy z Kastylią królestwo Hiszpanii. Podczas wojny Francusko-Hiszpańskiej 1808-1809 w Aragonii miały miejsce zacięte walki w obronie Saragossy.
Język
W Aragonii mówi się głównie w języku kastylijskim, będącym językiem oficjalnym. W niektórych miejscach używa się także aragońskiego i zachodniego katalońskiego:
- Język kastylijski jest językiem oficjalnym i mówionym na całym terytorium aragońskim, posiada on pewną odmienność dialektyczną, która wynika z kontaktu z językiem aragońskim, dominującym na tym obszarze do XV wieku, od kiedy to zaczęła się dominacja kastylijskiego.
- Język aragoński jest mówiony w małych miejscowościach prowincji Huesca, pewne jego ślady pozostały w języku mówionym w prowincjach Zaragoza i Teruel, a także poza Aragonią w La Rioja i Nawarra.
- Język kataloński jest mówiony w niektórych powiatach wschodniej części Aragonii, które tworzą tzw. "Franję" (Franja de Levante).
Inne hasła zawierające informacje o "Aragonia":
1484
...
1499
...
1408
...
1398
...
1411
...
1362
...
1361
...
1511
...
1468
...
1225
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Aragonia":
101 Epoka nowożytna ? charakterystyka (plansza 12)
...
|
