|
Bela IV
Bela IV - węg. IV. Béla (ur. 1206 - zm. 3 maja 1270) – król Węgier w latach 1235-1270 z dynastii Arpadów.
Biografia
Przed inwazją Mongołów
Bela urodził się w 1206. Był synem króla Andrzeja II. W 1213, gdy miał 7 lat, jego matka, Gertruda z Meran, została zamordowana. Ojciec próbował pomścić żonę, jednak nie powiodło mu się i po jego śmierci w 1235 obowiązek pomszczenia królowej Gertrudy spoczął na Beli, który zrobił to w 1236, 23 lata po śmierci matki.
Po śmierci ojca w 1235 Bela w wieku 29 lat został koronowany na króla Węgier. W trzecim roku jego panowania, w 1238 na Węgry najechało plemię Połowców, którzy uciekali przed hordami Mongołów. Bela obmyślił sojusz z tym barbarzyńskim szczepem, udzielając im azylu w swym państwie oraz wydając swojego syna, Stefana, za córkę chana Połowców, Kutena. Oprócz tego na rozkaz Beli Połowcy zostali ochrzczeni i przyjęli chrześcijaństwo.
Z małym powodzeniem Bela próbował przywrócić dawną świetność Węgrom poprzez odzyskanie utraconych terenów. Jego działalność nie podobała się węgierskim możnowładcom i magnatom, kiedy Mongołowie już przemierzali Europę na zachód. W związku z zagrożeniem ze strony hord niepokojowo nastawionych Azjatów Bela rozkazał magnatom, aby zjednoczyli siły i przygotowali się do obrony Węgier przed Mongołami. Wystosował też listy do papieża Grzegorza IX oraz do cesarza Fryderyka II z prośbą o pomoc i wsparcie, lecz nie otrzymał żadnej odpowiedzi.
W 1241 na Węgry najechali Mongołowie. Bela od razu wyruszył ze swoją armią na wojnę z nimi. Stoczył z Mongołami wiele bitew. 11 kwietnia 1241 wojska Beli zmierzyły się z Mongołami w bitwie pod Mohi. Zwyciężyli Mongołowie, co miało wielki wpływ na dalsze losy ich inwazji na Europę. Przed bitwą węgierscy magnaci zamordowali Kutena, chana Połowców. W obliczu wielkiego zagrożenia Bela uciekł do Austrii, a potem do Dalmacji.
Po inwazji Mongołów
Mongołowie wybili prawie połowę populacji Węgier i zrównali z ziemią węgierskie miasta. Byli na Węgrzech ponad rok, dopóki w 1242 dowiedzieli się, że w Mongolii zmarł ich przywódca, Ugedej. Wycofali się z Węgier i Bela powrócił do swego kraju. Po powrocie do władzy Bela rozpoczął odbudowę kraju - w okolicach granic Węgier zbudował bardzo dobrze zorganizowany system fortec i zamków oraz stworzył dużą armię w razie ewentualnego powrotu Mongołów. Odbudował wiele miast i zbudował wiele nowych zamków; właśnie za to otrzymał od historyków przydomek Wielki (węg. Nagy).
Po zakończeniu wojny z Mongołami Bela prowadził jeszcze dwie wojny. W 1242 wpadł w konflikt z cesarzem Fryderykiem II. Wojna, w której Bela bohatersko zwyciężył, trwała do 1246. Drugą wojnę rozpoczął w 1252 z królem Czech Ottokarem II o tereny księstwa Styrii i Austrii, które pragnął opanować. Tę wojnę Bela przegrał, lecz nie poniósł wielkich strat.
W 1261, gdy miał 55 lat, Mongołowie powrócili do Europy, jednak bardzo dobrze zorganizowana armia oraz system obronny wyparł ich natychmiastowo z Węgier, tak że nie uczynili oni żadnych strat.
Ostatnie lata życia Beli zostały „zepsute" przez bunt jego syna Stefana, który zażądał od ojca, aby ten podzielił Węgry na dwa królestwa i oddał mu jedno. Bela, nie mogąc się przeciwstawić, ustąpił. Stefan i Bela rządzili dwoma niezależnymi państwami - o różnych stolicach i o innej polityce.
W 1267 Bela IV podpisał wraz synem, Stefanem V tzw. Złotą Bullę, która ustanawiała nowe prawo na Węgrzech, a co najważniejsze, dzieliła społeczność na stan magnacki i stan szlachecki, stwarzała szlachtę węgierską i przyznawała jej bardzo liczne prawa (nawet możliwość wypowiedzenia królowi posłuszeństwa), co jednocześnie ograniczało władzę króla. Dokument ten miał ogromny wpływ na późniejszą historię Węgier
Bela IV zmarł 3 maja 1270, w wieku 64 lat. Jego następcą został jego syn, Stefan V.
Inne hasła zawierające informacje o "Bela IV":
1136
...
Kraina (Słowenia)
...
Bolesław V Wstydliwy
próbę przeciągnięcia księcia Bolesława Wstydliwego i Bolesława Pobożnego do obozu czeskiego.Król Węgier Bela IV popadł w konflikt ze swoim synem Stefanem, co mogło zagrozić ...
Lata 30. XX wieku
...
1254
Dzielny
1279
Niemcy
1250
Konrad IV
1254
Księstwo Halicko-Wołyńskie
1238
Daniel II
1264
Książę
Saksonii
1212
Albert II
1260
Król Serbii
1243
Stefan Urosz I Nemanja
1276
Szkocja
1249
Aleksander III
1286
Król Szwecji
1250
Waldemar Birgersson
1275
DożaWenecji
1252
Raniero Zeno
1268
KrólWęgier
1235
Bela IV
1270
Styczeń
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
1
1
2
3
4
2
5
6
7
8
9
10
11
3
12
13
14
15
16
17
18
4
19
20
21
22
23
24
25
5
26
27
28
29
30
31
Luty
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
5
1
6
2
3
4
5
6
7
8
7
9
10
11
12
13
14
15
8
16
17
18
19
20
21
22
9
23
24
25
26
27
28
Marzec
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
9
1
10
2
3
4
5
6
7
8
11
9
10
11
12
13
14
15
12
16
17
18
19
20
21
22
13
23
24
25
26
27
28
29
14
30
31
Kwiecień
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
14
1
2
3
4
5
15
6
7
8
9
10
11
12
16
13
14
15
16
17
18
19
17
20
21
22
23
24
25
26
18
27
28
29
30
Maj
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
18
1
2
3
19
4
5
6
7
8
9
10
20
11
12
13
14
15
16
17
21
18
19
20
21
22
23
24
22
25
26
27
28
29
30
31
Czerwiec
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
23
1
2
3
4
5
6
7
24
8
9
10
11
12
13
14
25
15
16
17
18
19
20
21
26
22
23
24
25
26
27
28
27
29
30
Lipiec
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
27
1
2
3
4
5
28
6
7
8
9
10
11
12
29
13
14
15
16
17
18
19
30
20
21
22
23
24
25
26
31
27
28
29
30
31
Sierpień
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
31
1
2
32
3
4
5
6
7
8
9
33
10
11
12
13
14
15
16
34
17
18
19
20
21
22
23
35
24
25
26
27
28
29
30
36
31
Wrzesień
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
36
1
2
3
4
5
6
37
7
8
9
10
11
12
13
38
14
15
16
17
18
19
20
39
21
22
23
24
25
26
27
40
28
29
30
Październik
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
40
1
2
3
4
41
5
6
7
8
9
10
11
42
12
13
14
15
16
17
18
43
19
20
21
22
23
24
25
44
26
27
28
29
30
31
Listopad
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
44
1
45
2
3
4
5
6
7
8
46
9
10
11
12
13
14
15
47
16
17
18
19
20
21
22
48
23
24
25
26
27
28
29
49
30
Grudzień
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
Sb
Nd
49
1
2
3
4
5
6
50
7
8
9
10
11
12
13
51
14
15
16
17
18
19
20
52
21
22
23
24
25
26
27
53
28
29
30
31
...
1938
...
1305
...
Neoklasycyzm (styl muzyczny)
...
Ekspresjonizm (styl muzyczny)
...
1944
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Bela IV":
032 Najazdy mongolskie w XIII w. (plansza 13)
dotarli do wybrzeży Adriatyku. Nad rzeką Cisą pokonany został węgierski król – Bela IV, a w pogoni za uciekającym rycerstwem Tatarzy zapędzili się aż ...
040 Europa Środkowowschodnia w XI-XIV w. (plansza 16)
...
040 Europa Środkowowschodnia w XI-XIV w. (plansza 20)
...
|
